Bargielski Zbigniew, *21 I 1937 Łomża, polski kompozytor. W latach 1954–58 studiował prawo na Uniwersytecie im. M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, od 1958 kompozycję u T. Szeligowskiego w PWSM w Warszawie, a następnie u B. Szabelskiego w PWSM w Katowicach. Po uzyskaniu dyplomu (1964) kontynuował studia u N. Boulanger w Paryżu (1966–67) i w Hochschule für Musik w Grazu (1972). Na marginesie twórczości kompozytorskiej zajmuje się publicystyką muzyczną.
W 1977 wykładał w PWSM w Bydgoszczy; w 1986 był stypendystą Deutscher Akademischer Austauschdienst w Darmstadt. Jego utwory wykonywano na licznych festiwalach, m.in. Warszawskiej Jesieni, Festival de Paris, Steirischer Herbst w Grazu. Uzyskał wiele nagród na konkursach kompozytorskich, m.in. w 1981 nagrodę i wyróżnienie na Tribune Internationale des Compositeurs UNESCO. W 1990 otrzymał medal „Zasłużony dla kultury polskiej”, w 1995 Krzyż Oficerski Polonia Restituta. Mieszka na stałe w Wiedniu.
W twórczości Bargielskiego można odnaleźć zarówno przykłady tzw. muzyki absolutnej (np. Parades), jak i utwory, w których tekst wyznacza formę kompozycji (np. Ein Zimmer). Bargielski posługuje się niekiedy techniką aleatoryczną, wykorzystuje też współczesne środki wykonawcze (wzmacniacze elektroakustyczne, taśmę magnetyczną, grę na strunach fortepianu). Jego wypowiedzi na temat muzyki współczesnej zamieszczone zostały w «Res Facta» 5 (1971).
Charakterystyczną cechą techniki kompozytorskiej Bargielskiego są tzw. struktury centrowe, polegające na wyróżnieniu w przebiegu utworu określonej figury (dźwięk, interwał, komórka rytmiczna, instrument), którą kompozytor zestawia w układach horyzontalnych i wertykalnych; struktury centrowe wprowadza konsekwentnie poczynając od opery Widma nie kłamią. W utworach Bargielskiego zwraca uwagę linearyzm faktury, wykorzystanie technik sonorystycznych oraz środków aleatorycznych.
Literatura: Z. Bargielski Na temat mojej opery „Widma nie kłamią”, „Polish Music” 1973 nr 1; S. Dąbek Twórczość Zbigniewa Bargielskiego, „Ruch Muzyczny” 1979 nr 5; A. Wiśniewska W ziemi niczyjej, „Ruch Muzyczny” 1995 nr 3; A. Wiśniewska Brak raju... O muzyce Zbigniewa Bargielskiego, „W drodze” 1997 nr 6; W obronie sztuki – rozmowa z kompozytorem, „Polonika” 1997 nr 4; A. Wiśniewska Istna potęga sztuki, „Pokaz” 1995 nr 1; W. Panek Zbigniewa Bargielskiego ucieczka od naturalizmu, „Teatr” 1981 nr 16; H. Lasser Komponist und Werk. Zbigniew Bargielski, „Das Akkordeon” 1986 nr 11; D. Schrade Das Akkordeonwerk Zbigniew Bargielski’s, Hanower 1986.
Instrumentalne:
Sinfonia 1956
Sześć duetów na skrzypce i altówkę, 1962
Pięć sonetów na skrzypce (altówkę), 1962
Parades 1970 na orkiestrę symfoniczną, 1965, wyk. Warszawska Jesień 1969, wyd. faksymilowe Kraków 1970, 21973
Servet na skrzypce, perkusję i fortepian, 1966
Nature morte I na skrzypce, gitarę i taśmę magnetyczną, 1972
Nature morte II na flet, skrzypce, altówkę, wiolonczelę, harfę i taśmę magnetyczną, 1972
Espace attrapé na orkiestrę, 1973
Muzyka żałobna 1973
Ballada na zespół instrumentów dętych i perkusję, 1975
Impromptu na perkusję, 1975
Koncert na perkusję i orkiestrę, 1975, wyk. Warszawska Jesień 1975
Koncert na skrzypce i orkiestrę, 1975, wyk. Warszawska Jesień 1978, wyd. Kraków 1982
Kwartet smyczkowy „Alpejski”, 1976, wyk. Warszawska Jesień 1979, wyd. Kraków 1979
Rapsodia polska na instrumenty dęte drewniane i perkusję, 1976
Dolina bielejących kości na zespół kameralny, 1977; 2. wersja na zespół kameralny (taśmę) i pianistę-improwizatora, 1993
Martwa natura z różą na 4 trąbki, 4 rogi, 4 puzony i 2 perkusje, 1977
Szklane ptaki I na 5 fletów prostych i klawesyn, 1977
Klatka dla motyli na kwintet dęty, 1978, wyk. Warszawska Jesień 1981
Koncert na perkusję i orkiestrę, Kraków 1978
„Oboje zapłoną a nikt nie ugasi” na orkiestrę smyczkową, 1978
Szklane ptaki II na 3 flety proste, wiolonczelę i klawesyn, 1978
Quasi una fantasia na fagot, 1979
II Kwartet smyczkowy „Wiosenny”, 1980, wyd. Kraków 1987
Drewniane skrzydła na 6 perkusistów, 1980
Ptak ze snu na akordeon i perkusję, 1980
Spojrzenie cyklopa na tubę i fortepian, 1980
Wspomnienia z przeszłości na gitarę i klawesyn/celestę, 1980
Historyjki wiedeńskie na 2 fortepiany, 1981
Ikar na klarnet basowy lub saksofon altowy i perkusję, 1981
Nokturn w błękicie na skrzypce i orkiestrę smyczkową, 1981
Cztery drzewa z rogiem na kwintet dęty, 1982, wyk. Warszawska Jesień 1983
Epitaphium na 2 skrzypiec, 1982
Malowane chmury na akordeon, 1982
Portret z pamięci na sekstet smyczkowy, 1982
Rozmowa z cieniem na 2 akordeony, 1982
We czwórkę po drodze na kwartet saksofonowy, 1982
W piątkę po drodze na kwintet saksofonowy i marimbę/wibrafon, 1982–86
Labirynt zapomnianych spojrzeń na wiolonczelę i fortepian, 1983
Noc pożegnań na akordeon i kwartet smyczkowy, 1983
Rondo alla polacca na małą orkiestrę, 1983
Czarne lustro na gitarę i akordeon, 1984
Inne głosy na obój i klarnet, 1984
Labirynt na wiolonczelę i akordeon, 1984
Nokturn na skrzypce i gitarę; 2. wersja na skrzypce i fortepian; 3. wersja na flet i gitarę, 1984
Trzy polskie suity na akordeon, 1984
Arc-en-ciel na mandolinę i harfę celtycką, 1985
Ateliermusik na perkusję, 1985
Kwartet smyczkowy z klarnetem 1985
Taniec polski na skrzypce, 1985
Zatopiony płomień na skrzypce, wiolonczelę i akordeon, 1985
III Kwartet smyczkowy „Martwa natura z krzykiem” 1986, wyk. Warszawska Jesień 1988, wyd. Kraków 1995
Suita pieśni i tańców na akordeon, 1986
Wyprawa w niewysłowioność na orkiestrę, 1986
Grazer Variationen na orkiestrę akordeonową, 1987
Nocne ptaki na kwintet klarnetowy, 1987
Panopticum, żart muzyczny na 2 fortepiany, 1987
Sonata na skrzypce i fortepian, 1987
Iluzje i pragnienia na organy i perkusję, 1988
Kalejdoskop na akordeon, 1988
Taniec drwali na klarnet, fortepian i tubę, 1989
W kręgu cieni na kwartet saksofonowy, 1989
Cha-ord na orkiestrę, 1990
Między światłem a cieniem na klarnet i taśmę, 1990
Egad na akordeon i wibrafon, 1991
Młyn dźwiękowy na orkiestrę akordeonową i perkusję, 1991
Quatuor à l’heure dite na smyczki, 1991
Mutacje na taśmę, 1992
Requiem na orkiestrę, 1992, wyk. Warszawska Jesień 1993
Koncert na trąbkę i orkiestrę, 1992
Wędrówka Beethovena do księcia Lichnowskiego na fortepian, 1992
IV Kwartet smyczkowy „Czas gorejący”, 1994
Trigonalia na gitarę, akordeon, perkusję i orkiestrę kameralną, 1994
Taniec na krawędzi światła na zespół kameralny, 1995
Ten gruby, trzynożny zwierz, concertino na fortepian i orkiestrę kameralną, 1995
W poszukiwaniu straconego dźwięku na flet, 1995
Źródło nadziei na saksofon altowy i marimbę, 1995
A la española na gitarę, 1996
Hierofania dla 5 perkusistów, 1996
Krajobraz wspomnień na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1996
Zapomniane–odzyskane na skrzypce, 1996
Tango na zespół kameralny, 1997
V kwartet smyczkowy. Czas, który minął, 2001, prawyk. Wiedeń 6 V 2003, Hugo Wolf Quartett, wyd. Kraków 2021 PWM
Wokalno-instrumentalne:
Tryptyk polowy na orkiestrę i chór męski, sł. kompozytora, 1961
Tarcza Achillesa na baryton (alt), klarnet i altówkę, sł. W.H. Auden, 1967
W kręgu na sopran, alt, baryton, bas i zespół kameralny, sł. A. Patey-Grabowska, 1969, wyd. faksymilowe Kraków 1975
Różany ogród na baryton i klarnet basowy, sł. T.S. Eliot, 1971
Noc poety na 2 barytony, bas i zespół kameralny, sł. W. Broniewski, 1971
Cztery pieśni miłosne na alt i fortepian, sł. A. Patey-Grabowska, 1972
Ein Zimmer na klarnet, puzon, wiolonczelę, fortepian, głos recytujący z taśmy, sł. fragm. listów F. Kafki, 1973, wyk. Warszawska Jesień 1973
2 pieśni na mezzosopran i fortepian, sł. A. Patey-Grabowska, 1975/1981
Jeszcze noc, jeszcze dźwięk, ballada na mezzosopran i orkiestrę, tekst abstrakcyjny, 1980
Sen-mara na tenor lub baryton i fortepian, sł. K. Wierzyński, 1982
Pieśni słońc na mezzosopran, baryton, bas, chór mieszany i 4 zespoły kameralne, sł. M. Jaroschka, 1983
Totenklage na baryton i fortepian, 1983
Ogród namiętności na sopran, klarnet basowy lub saksofon altowy, perkusję i akordeon, 1986
Reportaż z lasku wiedeńskiego na zespół wokalny i fortepian lub akordeon lub harfę i flety, 1986
Ziemia niczyja, oratorium na mezzosopran, baryton, 2 głosy recytujące, chór mieszany i orkiestrę, sł. M. Jaroschka, 1989
Noc-dzień, cykl pieśni na sopran i fortepian, sł. T. Tomsia, 1995
Orfeusz na baryton, krotale i skrzypce, sł. C. Aigner, 1996
Sceniczne:
Mały książę, opowiadanie muzyczne dla aktorów, tancerzy i orkiestry, libretto kompozytora wg Le petit prince A. de Saint-Exupéry’ego, 1966, wyst. Warszawa 1970
Męczeństwo i śmierć Marata, (opera została wycofana przez kompozytora, a jej muzyka wykorzystana w operze Danton), libretto kompozytora wg Die Verfolgung und Ermordung Marats P. Weissa, 1968
Danton czyli Kilka obrazków z dziejów Wielkiej Rewolucji Francuskiej, libretto kompozytora wg Dantons Tod G. Büchnera, 1968/69
Widma nie kłamią, libretto kompozytora wg W małym dworku S.I. Witkiewicza, 1971/72
W małym dworku, libretto Kompozytor wg. S.I. Witkiewicza, 1979/1980
Alicja w krainie czarów, opera dla młodzieży, libretto kompozytora wg Alice in Wonderland C. Carrolla, 1971/72
***
muzyka do filmu Alltag im Ghetto, reż. P. Szalsza, 1995
