Logotypy UE

Wesołowski, Franciszek

Biogram

Wesołowski Franciszek, *10 I 1914 Borki (pow. Chełmno), †31 VII 2007 Łódź, polski teoretyk muzyki, organista i pedagog. Studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Warszawie u B. Rutkowskiego (organy) i K. Sikorskiego (teorię muzyki, kompozycję), w 1947 uzyskał dyplomy w zakresie gry na organach i teorii muzyki w PWSM w Łodzi. W latach 1936–39 był organistą w szpitalu św. Ducha w Warszawie oraz nauczycielem chorału gregoriańskiego w Seminarium Duchownym ks. Marianów na Bielanach; od 1939 do 1941 pracował jako organista kościoła oo. Jezuitów oraz był opiekunem społecznym Rady Głównej Opiekuńczej; należał do Związku Walki Zbrojnej (później Armii Krajowej). W latach 1945–47 był nauczycielem organów i przedmiotów teoretycznych w szkole muzycznej II stopnia w Bydgoszczy. Od 1947 mieszkał w Łodzi, gdzie pracował jako organista w kościele garnizonowym św. Ducha (1948–50), nauczyciel w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej (1950–53 pełnił funkcję dyrektora tej szkoły), dyrektor Państwowej Podstawowej Szkoły Muzycznej oraz Państwowego Liceum Muzycznego (1953–57). Od 1949 był związany z Państwową Wyższą  Szkołą Muzyczną (obecnie Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów) w Łodzi, w latach 1957–78 prorektor tej uczelni, od 1960 do 1980 kierownik Katedry Kompozycji i Teorii Muzyki, w latach 1978–80 dziekan Wydziału Kompozycji i Teorii Muzyki. W 1999 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej w Łodzi. Odznaczony m.in.: Krzyżem Kawalerskim (1964), Krzyżem Oficerskim (1976) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (1995), Medalem Komisji Edukacji Narodowej (2001).

Jako jeden z pionierów badań nad wykonawstwem muzyki dawnej w Polsce Wesołowski opublikował ok. 80 artykułów na ten temat, zorganizował w Akademii Muzycznej w Łodzi 5 międzynarodowych sesji naukowych pod wspólnym tytułem Obecny stan badań nad wykonawstwem muzyki dawnej (1978, 1981, 1983, 1985, 1987), a także przyczynił się do powstania (1994) i rozwoju Katedry Organów, Klawesynu i Muzyki Dawnej w tejże uczelni. Największe znaczenie w jego dorobku teoretycznym mają jednak podręczniki i opracowania metodyczne z zakresu harmonii, kontrapunktu, praktyki basso continuo, kształcenia słuchu i podstaw teoretycznych muzyki.

Literatura: Arcana musicae, księga prac dedykowanych F. Wesołowskiemu z okazji 85-lecia urodzin, red. M. Szoka, Łódź 1999; A. Bęben, E. Kowalska-Zając, M. Szoka Łódzkie środowisko kompozytorskie 1945–2000. Leksykon, Łódź 2001; L. Cieślak Profesor Franciszek Wesołowski, Łódź 2004.

Kompozycje i prace

Kompozycje:

Instrumentalne:

Wariacje na organy solo, 1937–38

Kwartet smyczkowy, 1938

Allegro sonatowe na organy solo, 1939

Fantasia e fughetta na organ solo, 1939

50 preludiów chorałowych na organy solo, 1993–2000, wyd. jako Preludia chorałowe, t. 1-2, Łódź 2019

30 małych preludiów i fug na organy solo, 1994

18 drobnych utworów na organy solo, 1996–2000

Wokalne i wokalno-instrumentalne:

Pieśń do św. Cecylii na chór a cappella, 1933

Msza łacińska na chór a cappella, 1935

Ecce Sacerdos magnus na chór i organy, 1942

Regina caeli laetare na chór i organy, 1942

Królu wieczności i czasu na chór i organy, 1988

O Jezu mój, padam kornie na chór i organy, 1998

Matka na chór a cappella, sł. K. Wojtyła, 1999

Serce me płacze cicho, sł. kompozytor, 1999

liczne opracowania harmonizacji pieśni kościelnych

 

Prace:

Zasady muzyki, Kraków 1960, 9. wyd. 1998

Materiały do ćwiczeń harmonicznych, Kraków 1969, 3. wyd. 1996

Nauka harmonii, Łódź 1991, 8. wyd. 2019

Materiały do nauki o skalach muzycznych, Kraków 1997

Materiały do kształcenia słuchu z zasadami muzyki, Warszawa 1997

Basso continuo. Teoria i praktyka, Łódź 2002, 3. wyd. 2006

Rozwój systemu tonalnego dur-moll, Warszawa 2006

Nauka kontrapunktu, Warszawa 2008

artykuły:

Wprowadzenie do retoryki muzycznej, 2 cz., «Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu» nr 21, 1979 i nr 23, 1980

Uwagi na temat artykulacji w muzyce baroku, «Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu» nr 42, 1986

Barokowa „teoria afektów” w praktyce muzycznej, «Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej we Wrocławiu» nr 63, 1994

„Il transilvano” G. Diruty i znaczenie jego dzieła dla dzisiejszego wykonawcy, Kompozycje organowe Henry’ego Purcella oraz W poszukiwaniu artykulacji bachowskiej w grze na organach, «Organy i Muzyka Organowa» III, IV oraz VIII, w: «Prace Specjalne Akademii Muzycznej w Gdańsku» nr 20, 1980, nr 27, 1982 oraz nr 47, 1991

Stosunek słowa do muzyki w okresie renesansu, Kształt francuskich przedstawień operowych za Ludwika XIV i Ludwika XV oraz Wskazania Georga Muffata dla dzisiejszego wykonawcy, «Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Łodzi» nr 9, 1981, nr 14, 1987 oraz nr 20, 1991

Pièces de clavecin en concerts von J.Ph. Rameau als Beispiel der französischen Kammermusik für Klavier mit Begleitung anderer Instrumente, «Studien zur Aufführungspraxis und Interpretation der Musik des 18. Jahrhunderts» z. 22, Blankenburg (Harz) 1983

Französische Vokalornamentik in der ersten Hälfte des 18. Jahrhunderts, «Studien zur Aufführungspraxis und Interpretation der Musik des 18. Jahrhunderts» z. 31, Blankenburg (Harz) 1987

Mozarts Opern in polnischen Musiktheatern, «Studien zur Aufführungspraxis und Interpretation der Musik des 18. Jahrhunderts» z. 44, Blankenburg (Harz) 1991

Polnische Publikationen seit 1950 zur Aujführungspraxis des 18. Jahrhunderts, «Studien zur Aufführungspraxis und Interpretation der Musik des 18. Jahrhunderts» z. 43, Blankenburg (Harz) 1992

Polskie publikacje dotyczące muzyki baroku, „Canor” 1991 nr 1

Uwagi na temat tzw. „autentyczności” dzisiejszego wykonawstwa muzyki dawnej, «Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Poznaniu» nr 6, 1994

O znaczeniu łuku artykulacyjnego i hierarchii rytmicznej u W.A. Mozarta (na przykładzie Sonaty C-dur KV 545), «Muzyka Fortepianowa» XI, w «Prace Specjalne Akademii Muzycznej w Gdańsku» nr 56, 1998

Zadumanie nad scenicznym dziełem muzycznym francuskiego baroku, w: Muzyka w kontekście kultury, księga pamiątkowa M. Tomaszewskiego, red. M. Janicka-Słysz, T. Małecka i K. Szwajgier, Kraków 2001

Vorspiele i Zwischenspiele podczas wykonywania chorałów w liturgii ewangelickiej w ujęciu J.Ch. Kittela, w: Muzyka sztuką przezwyciężania czasu, księga pamiątkowa W. Rudzińskiego, red. M. Demska-Trębacz, Warszawa 2003

Praktyka alternatim w liturgii chrześcijańskich kościołów Europy Zachodniej, «Wokalistyka i Pedagogika Wokalna» z. 4, Wrocław 2005

Retoryka gestu, czyli ruch sceniczny w barokowym teatrze francuskim, «Wokalistyka w Polsce i na Świecie» z. 4, Wrocław 2006