Logotypy UE

Szafranek, Antoni

Biogram

Szafranek Antoni, *23 V 1909 Bottrop (Westfalia), †23 III 1979 Katowice, polski skrzypek, dyrygent i pedagog, brat Karola. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął pod kierunkiem ojca. Po powrocie do kraju w 1920 uczył się prywatnie, m.in. u A. Brandenburga w Katowicach. W latach 1927–29 studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu, następnie kształcił się pod kierunkiem G. Kulenkampffa (skrzypce), G. Szella (dyrygentura) i P. Hindemitha (kompozycja) w Hochschule für Musik w Berlinie (w 1930 dyplom w klasie skrzypiec). Działalność koncertową rozpoczął w wieku dwunastu lat. Był skrzypkiem orkiestry Opery Poznańskiej (do 1929) i Berliner Kammerorchester, z którą koncertował w Niemczech, Holandii, Belgii, Francji, Anglii i Hiszpanii. Po powrocie do Polski występował jako solista i kameralista, m.in. w duecie z bratem Karolem, mając w repertuarze m.in. sonaty skrzypcowe Beethovena i Francka, a także kompozycje Czajkowskiego, Paganiniego, Brahmsa, Wieniawskiego oraz Schuberta. Współpracował (wraz z bratem) z katowicką rozgłośnią Polskiego Radia. W 1937 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1939 roku uzupełniał studia w zakresie dyrygentury i kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym u K. Sikorskiego. W warszawskim studiu PR dał ponad 100 recitali.

W 1933 roku, wraz z bratem, współtworzył Szkołę Muzyczną w Rybniku, w której pracował do wybuchu wojny. W kwietniu 1940 dołączył do grona profesorów otwartego wówczas niemieckiego konserwatorium w Katowicach (Kattowitzer Konservatorium, od 1942 Landesmusikschule). Do wiosny 1945 prowadził tam klasę skrzypiec oraz orkiestrową. Po reaktywacji szkoły muzycznej w Rybniku w 1946 roku ponownie wraz z bratem objął kierownictwo placówką. Po upaństwowieniu szkoły (1952) został dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej a w 1970 roku, po odejściu na emeryturę brata, (1975) objął stanowisko dyrektora PSM II stopnia.

Do jego uczniów należeli m.in. P. Święty i H.M. Górecki, który dedykował mu Trzy tańce op. 34, wykonane po raz pierwszy przez Orkiestrę Filharmonii Rybnickiej pod batutą A. Szafranka (1973). Działalność dyrygencką prowadził głównie jako twórca i kierownik artystyczny Filharmonii Rybnickiego Okręgu Węglowego, która powstała w 1960 z muzyków prowadzonej przez niego orkiestry symfonicznej rybnickiej szkoły. Orkiestrę Filharmonii “ROW” prowadził do swojej śmierci w 1979 roku.

Odznaczony został m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Odznaką Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego (1963), Odznaką Tysiąclecia (1965) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973). W 2018 roku bracia Szafrankowie zostali upamiętnieni pomnikiem w Rybniku.

Literatura: Kattowitz – Heimstätte deutscher Musik, “Kattowitzer Zeitung” 1940 nr 113 (25.04), s. 3; M. Warchoł-Sobiesiak 80 lat Państwowej Szkoły Muzycznej im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku. Założyciele i ich dzieło, Rybnik 2013; Karol i Antoni Szafrankowie, http://www.filharmoniarybnik.pl/karol-i-antoni-szafrankowie; Patroni Szkoły, https://www.gov.pl/web/psmrybnik/patroni-szkoly; Rzeźbę Braci Szafranków odsłonili w Rybniku ich słynni wychowankowie, https://katowice.tvp.pl/40089739/rzezbe-braci-szafrankow-odslonili-w-rybniku-ich-slynni-wychowankowie.

 

Kompozycje (wybór)

Usta Twoje, pieśń do słów Kazimierza Wierzyńskiego

W domu, pieśń do słów Kazimierza Wierzyńskiego

Nie smuć się, pieśń do słów Kazimierza Wierzyńskiego

Żal, pieśń do słów Kazimierza Tetmajera

Blada róża, pieśń do słów Kazimierza Tetmajera

Wiekuistość, pieśń do słów Kazimierza Tetmajera

Śląskie pieśni ludowe w opracowaniu na głos solo i orkiestrę symfoniczną

Pastele na skrzypce

Preludium i fuga na orkiestrę smyczkową

Szkoła gry na skrzypcach