Stryja Karol, *2 II 1915 Cieszyn, †31 I 1998 Katowice, polski dyrygent i pedagog. W latach 1933–35 uczył się gry na skrzypcach u J. Cetnera w Szkole Muzycznej im. I.J. Paderewskiego w Cieszynie, tam też w 1934 ukończył Seminarium Nauczycielskie. W latach 1935–39 studiował na wydziale pedagogicznym Śląskiego Konserwatorium Muzycznego w Katowicach. Podczas II wojny światowej pracował jako więzień-robotnik w zakładach przemysłowych pod Wrocławiem. W latach 1945–51 studiował w klasie skrzypiec w PWSM w Katowicach i uczył się dyrygentury u F. Kulczyckiego, Z. Dymmka, W. Ormickiego i G. Fitelberga. W II 1945 został nauczycielem w Gimnazjum (potem Liceum) Muzycznym w Katowicach, gdzie prowadził chór, z którym zdobywał nagrody na międzynarodowych konkursach festiwalowych w Budapeszcie (1949), Berlinie (1951) i Bukareszcie (1953). W latach 1937–39 i 1945–48 dyrygował chórem mieszanym Echo w Łaziskach Górnych, w latach 1947–54 chórem mieszanym Ogniwo w Katowicach, który do 1973 pełnił rolę chóru filharmonii. W latach 1947–48 Stryja był kierownikiem muzycznym Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego, 1948–51 altowiolistą w Wielkiej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia, następnie związał się z Filharmonią Śląską w Katowicach, obejmując kolejno stanowiska: drugiego dyrygenta (1951), kierownika artystycznego i pierwszego dyrygenta (1953), dyrektora naczelnego i artystycznego (1982). Był także konsultantem artystycznym Opery Śląskiej w Bytomiu (1966–67), następnie Operetki Śląskiej w Gliwicach i po 1980 Opery Bałtyckiej w Gdańsku. W 1981 utworzył Orkiestrę Kameralną Filharmonii Śląskiej. Równocześnie w latach 1968–84 był dyrektorem orkiestry symfonicznej w Odense (Dania), z którą odbył wiele podróży artystycznych po Europie.
Od 1954 Stryja wykładał dyrygenturę (od 1984 jako profesor) w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Katowicach, do jego uczniów należeli m.in. M.J. Błaszczyk, R. Czajkowski, J.W. Hawel, N. Siess, P. Warzecha; prowadził też mistrzowskie kursy w Tokio (1988), Zlinie (1992) i Jerozolimie (1993). Był inicjatorem Międzynarodowego Konkursu Dyrygentów im. G. Fitelberga w Katowicach (1979), któremu do 1995 przewodniczył, i międzynarodowego konkursu skrzypcowego im. C. Nielsena w Odense (1980), na którym w 1984 ustanowiono nagrodę im. Stryja za najlepsze wykonanie utworów Nielsena. Zasiadał również w jury innych konkursów, m.in. jako przewodniczący XI Międzynarodowego Konkursu Skrzypcowego im. H. Wieniawskiego w Poznaniu (1996). W 1990 przeszedł na emeryturę. W 1995 odbył się w Filharmonii Śląskiej jubileusz 60-lecia jego pracy artystycznej. Uhonorowany został m.in. nagrodą artystyczną miasta Katowic (1957), nagrodą ZKP (1977), bułgarskim Orderem Cyryla i Metodego I klasy (1976), nagrodą Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków Złoty Orfeusz (1978), Krzyżem Kawalerskim (1953), Oficerskim (1970), Komandorskim (1975), Komandorskim z Gwiazdą (1983) i Wielkim (1995) Orderu Odrodzenia Polski.
Stryja był związany z orkiestrą Filharmonii Śląskiej nieprzerwanie przez 45 lat, pod jego kierownictwem (przez 37 lat) orkiestra ta stała się jednym z najlepszych zespołów symfonicznych w Europie. Stryja prowadził ponad 900 koncertów w kraju i ok. 700 koncertów za granicą na 51 tournées z zespołem filharmonii i na indywidualnych gościnnych występach w Europie, Azji, Ameryce Północnej i Południowej. Był cenionym interpretatorem muzyki współczesnej i propagatorem muzyki polskiej, dokonał wielu prawykonań, głównie utworów H.M. Góreckiego, W. Kilara i B. Szabelskiego. Dla wytwórni płytowej Marco Polo (później Naxos) nagrał wszystkie dzieła symfoniczne i wokalno-orkiestrowe Szymanowskiego, włącznie z operą Król Roger.
Literatura: R. Miliczek, L. Markiewicz Viva il Maestro, rozmowa z Stryją, Katowice 1998.
