Strobl, Rudolf

Strobl, Strobel, Rudolf, *15 IV 1831 Opawa, †14 V 1915 Warszawa, polski pianista i pedagog niemieckiego pochodzenia. Młodość spędził w Żytomierzu, gdzie osiedlił się jego ojciec, u niego też Strobl rozpoczął naukę muzyki. Grę na fortepianie studiował u F. Fischhofa i F. Volkmanna w konserwatorium w Wiedniu. Od 1855 uczył w prywatnych domach Warszawy. W latach 1866–96 był profesorem, a od 1888 także dyrektorem Instytutu Muzyki w Warszawie. Ogromnie zasłużył się tej uczelni jako pedagog i organizator: reaktywował klasę kompozycji i instrumentacji (angażując Z. Noskowskiego), częściowo wymienił kadrę nauczycielską, organizował koncerty kameralne, zadbał o wysoki poziom nauczania w klasach fortepianu. W 1896 odszedł na emeryturę z powodu przykrości doznawanych na stanowisku dyrektorskim. Następnie dawał prywatne lekcje w Warszawie oraz dojeżdżał do Łodzi, gdzie uczył w szkole muzycznej T. i I. Hanickich (1898–1901) i na kursach fortepianowych, prowadzonych przez M. Bojanowską (1903–12). Komponował miniatury fortepianowe (od 12. roku życia), które były wydawane w Wiedniu (przed 1843), Rydze i Warszawie.

Jako pedagog Strobl kładł nacisk na wypracowanie precyzyjnej techniki gry na instrumencie; rozwijał ją w oparciu o Gradus ad Parnassum M. Clementiego oraz niektóre doświadczenia Th. Kullaka i T. Leszetyckiego; propagował w technice gry „spokojne łokcie” przy zaokrąglonej dłoni, dbał o wyrównane uderzenie i wyrazistość frazowania (A. Poliński) oraz umiejętność wydobywania niuansów wyrazowych. Wielką wagę przywiązywał do biegłości palcowej. Opracowania dla uczniów redagował w seriach i dzielił na tzw. „degrés” – stopnie o różnym poziomie trudności. Najsłynniejsza seria to Collection Strobl. Choix des compositions classiques et modernes, złożona z 6 „degrés” i obejmująca łącznie 1270 utworów (wyd. Warszawa od ok. 1882). Rozległy historycznie i gatunkowo repertuar tej i następnej serii stanowiły ułatwione wersje dzieł fortepianowych, wokalnych i orkiestrowych (np. uwertur operowych na 4 ręce), począwszy od baroku (A. Scarlatti, G.F. Händel), poprzez bogatą literaturę klasyczną i romantyczną (J.N. Hummel, F. Chopin, F. Liszt, J. Brahms) po utwory C. Francka, C. Debussy’ego, J. Zarębskiego. Szczególnie dużo opracował etiud, np. J.B. Cramera, C. Czernego, I. Moschelesa (Douze études caractéristiques), H.J. Bertiniego, a także E. Wolffa i J. Nowakowskiego. Serie wydawał w pojedynczych zeszytach, wznawiając je wielokrotnie (najwięcej dodruków pochodzi z lat do 1900, po 1905, ok. 1907, po 1910, po 1918, ostatnie ok. 1925). Nowo dodrukowywane utwory umieszczał w różnych „degrés”, nie trzymając się zawsze pierwotnego planu serii i przepracowując ich fakturę, co dziś utrudnia ich klasyfikację i datowanie. Uzupełnienia, które wprowadził do rewizji dzieł Chopina, przygotowanej przez J. Kleczyńskiego, miały cel dydaktyczny, podobnie jak nowe opracowanie (z I. Krzyżanowskim) starej Szkoły na fortepian… J. Nowakowskiego z 1844, którą poprawił merytorycznie, unowocześnił językowo i powiększył ilość ćwiczeń (Warszawa 1885). Do praktyki pedagogicznej wprowadził też ponownie Szkołę na fortepian W. Żeleńskiego (Warszawa ok. 1883). Uczniami Strobla byli m.in. J. Śliwiński, H. Melcer-Szczawiński, A. Różycki, A. Sygietyński, G. Lewita, H. Pachulski, H. Morsztynówna, M. Trombini-Kazuro. Swoistą zasługą Strobla okazało się wykształcenie znacznej liczby młodych pianistek (zwanych „Stroblówkami”), które były najbardziej poszukiwanymi nauczycielkami początkowego nauczania gry fortepianie na dworach polskich na przełomie XIX i XX wieku.

Literatura C. Jankowski Rudolf Strobl, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1888 nr 259; W. Gomulicki Pożegnanie profesora Rudolfa Strobla przez Instytut Muzyczny, „Tygodnik Ilustrowany” 1896 nr 27; Rudolf Strobl, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” 1896 nr 27; A. Poliński Śp. Rudolf Strobl, „Kurier Warszawski” 1915 nr 134.