Schuppanzigh, Ignaz

Schuppanzigh [sz΄upancyś], Župančič, Ignaz, *20 XI 1776 Wiedeń, †2 III 1830 Wiedeń, austriacki skrzypek, dyrygent i kompozytor słoweńskiego pochodzenia. Początkowo występował jako muzyk amator; grał na altówce, następnie na skrzypcach. Od 1793 był już muzykiem zawodowym, w latach 1794–99 prymariuszem słynnego kwartetu smyczkowego na dworze ks. K. Lichnowskiego, w latach 1808–14 na dworze hr. A. Razumowskiego. W latach 1798–1805 i od 1823 prowadził Wiener Augartenkonzerte. W latach 1804–16 i 1823–30 organizował w Wiedniu pierwsze publiczne koncerty kwartetowe (Quartett-Produktionen), które szybko zyskały rangę wydarzenia artystycznego i wysoką ocenę krytyki. W latach 1816–23 koncertował w Niemczech, Polsce (w 1816 Poznań, w 1816 i 1822 Warszawa) i Rosji. W 1824 został członkiem kapeli na dworze cesarskim w Wiedniu, w 1828 dyrektorem muzycznym Kärntnertortheater. Jeszcze w 1796 poznał L. van Beethovena i zasłynął jako wykonawca jego kwartetów; uczestniczył w prawykonaniu kwartetów op. 18 (w 1800 w domu Beethovena i E.A. Förstera), 59, 95, 127, 130, 132 i 135. Z Beethovenem wykonywał po raz pierwszy jego tria fortepianowe op. 70 i 97, a w V 1824 współorganizował prawykonanie IX Symfonii i fragmentów Missa solemnis. Współcześni krytycy zarzucali Schuppanzighowi, że z powodu nadmiernej tuszy miał nieczystą intonację i kłopoty z wysokimi pozycjami, ale Beethoven cenił sztukę wykonawczą Schuppanzigha za jej wyrazisty, płomienny charakter, a na temat jego tuszy napisał 2 żartobliwe pieśni: Lob auf den Dicken na tenor, 2 basy i chór mieszany (1801), prawdopodobnie z własnym tekstem (WoO 100) oraz Falstafferel, lass’ dich sehen! (1823), 5-głosowy kanon na powitanie Schuppanzigha powracającego z Rosji (WoO 184). Schuppanzigh wykonywał także kwartety J. Haydna, W.A. Mozarta i F. Schuberta (w 1824 brał udział w prawykonaniu dedykowanego mu Kwartetu smyczkowego a-moll). Był pierwszym muzykiem zawodowym, który niemal całą swoją działalność artystyczną związał z kwartetem smyczkowym, nadając mu rangę stałego zespołu wykonawczego. Skomponował utwory kameralne, m.in. wariacje na 2 skrzypiec i wariacje na trio smyczkowe (wyd. w Wiedniu).

Literatura: D.W. MacArdle Beethoven and Schuppanzigh, „The Music Review” XXVI, 1965.