Logotypy UE

Rudnik, Eugeniusz

Biogram i literatura

Rudnik Eugeniusz, *28 X 1932 (nie: 28 III 1933) Nadkole nad Liwcem, †24 X 2016, polski kompozytor i reżyser dźwięku. W 1967 ukończył studia na Wydziale Elektroniki Politechniki Warszawskiej. Od 1955 pracował w Polskim Radiu, od 1958 w Studiu Eksperymentalnym PR. W latach 1967–68 pracował w Studio Muzyki Elektronicznej Westdeutscher Rundfunk w Kolonii. Na przełomie lat 60. i 70. współpracował z Arne Nordheimem przy projektach dla norweskiego ośrodka sztuki współczesnej „Sonja Henie Onstad Art Centre”, instalacji Sculpture sonore w centrum rehabilitacji niewidomych w Oslo oraz przy skandynawskim pawilonie na Wystawę Światową w Osace w 1970 r. W latach 1974–75 prowadził ćwiczenia z technologii muzyki elektroakustycznej w Akademii Muzycznej w Warszawie. W latach 1994–95 wykładał w Centrum Dziennikarstwa w Warszawie. Rudnik był pierwszym w Polsce realizatorem muzyki elektroakustycznej i współtwórcą polskiej szkoły muzyki elektroakustycznej. Współpracował przy realizacji wielu utworów elektroakustycznych, instalacji muzycznych oraz muzyki filmowej m.in. K. Pendereckiego, A. Markowskiego, W. Kotońskiego, B. Schaeffera, S. Radwana, A. Nordheima. Jest autorem bądź realizatorem ilustracji muzycznych do spektakli Teatru PR, Teatru TV, ok. 300 ilustracji muzycznych do filmów. Skomponował ok. 50 utworów elektroakustycznych, m.in. w studiach muzyki elektroakustycznej w Warszawie, Sztokholmie, Kolonii, Paryżu, Bourges, Oslo, Baden-Baden. Laureat wielu nagród, m.in. w 1968 na I Competition for the Dartmouth Arts Council Prize w Hanover (Stany Zjednoczone) za Dixi, w 1970 Prix Italia za muzykę do filmu Gry G. Lasoty, czterokrotnie otrzymał nagrody na Międzynarodowym Konkursie Muzyki Elektroakustycznej w Bourges: w 1972 I nagrodę za Mobile, w 1973 III nagrodę za Ostinato, w 1984 II nagrodę za Homo ludens, w 1993 „Euphonie d’Or” ponownie za Mobile, ponadto w 2002 uzyskał I nagrodę (razem z M. Brzezińską) na XVII Międzynarodowym Katolickim Festiwalu Filmów i Multimediów oraz na festiwalu „Dwa Teatry” w Gdańsku za słuchowisko radiowe Przyjaciółki z Żelaznej ulicy. W 2012 roku otrzymał nagrodę „Człowiek ze złotym uchem” Międzynarodowego Festiwalu Producentów Muzycznych „Soundedit” w Łodzi za „pionierskie osiągnięcia w dziedzinie produkcji muzycznej”. W 1993 został laureatem „Złotego Mikrofonu” „za cenione na świecie osiągnięcia w dziedzinie sztuki radiowej oraz autonomiczną muzykę eksperymentalną”. W 2000 został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Twórczość kompozytorską Rudnika można podzielić na dwie kategorie: autonomiczne utwory elektroakustyczne i utwory określane jako „ars acustica”, oscylujące gatunkowo między rodzajem słuchowiska radiowego a muzyką programową. W obu rodzajach kompozytor wykorzystuje materiał elektroniczny lub przetworzony materiał konkretny o różnym stopniu rozpoznawalności źródła. Rudnik często posługuje się metodą collage’u, czyniąc zeń podstawowy środek ekspresji.

Literatura: G. Michalski Eugeniusz Rudnik, „Ruch Muzyczny” 1970 nr 7; D. Mazurowski Z Eugeniuszem Rudnikiem rozmowa niesymetryczna, „Estrada i Studio” 2000 nr 1, 2; Bolesław Błaszczyk i inni Ptacy i ludzie. Ballada dokumentalna o Eugeniuszu Rudniku, Łódź 2020.

Kompozycje

Elektroakustyczne:

Korzeń, 1965

Dixi, 1967

Rondo, 1969

Divertimento, 1971

Mobile, 1972

Ostinato, 1973

Martwa natura z ptakiem, 1974

Etiuda monotematyczna, 1974

Ring i Ring II, 1974

Nokturn, 1975, wyk. Warszawska Jesień 1976

4 Poematy, 1976

Tryptyk pamięci F. Evangelistiego, 1980

Berceuse, 1982

Etude de l`aspirine parisienne, 1979

Maszyny, 1960–1985

Elegia, 1982

Podzwonne  – pamięci A. Markowskiego, 1986

Interludia, 1995

Agonia pastoralna, 2004

Epilogos- Andrzejowi Markowskiemu, kompozycja kolektywna z J. Siwińskim i B. Błaszczykiem, 2007

utwory „ars acustica”:

Lekcja, 1965

My, wersja niem. i fr., 1970

Ready Made, 1973, 1977

Polska kantata, 1979

Kamienne epitafium pamięci ks. J. Popiełuszki,  1984

Homo ludens, balet radiowy, 1985

Mała elegia, 1985

Gilotyna, 1989

Via Crucis, 1990

Annus miraculi, wersja  niem., 1990

Ptacy i ludzie, 1992

Pan Jezus niewierzących, 1993

Przyjaciółki z Żelaznej ulicy, 1995

Sekunda wielka, 1995

Rumor, 1997

Homo radiophonicus, 1998

Peregrynacje Pana Podchorążego albo Nadwiślańskie Żarna wg Początku A. Szczypiorskiego, wersja pol. 1999, wersja niem. pt. Die Wanderungen des Herr Fähnrich oder Die Mühlsteine an der Weichsel, 2001

Annus miraculi (pol. wersja Jesień ludów), 1999–2003

Śniadanie na trawie w grocie Lascaux, 2002

Manewry, albo Dama i huzary, 2004

Johna pamięci rapsod frywolny, 2004

Ecce homo, 2005

Martwa natura z ptakiem, zegarem, strzelcem i panną, 2007

Realizacje:

D. Detoni Phonomorphia I, 1967

P.H. Dittrich Kammermusik II na obój, wiolonczelę, fortepian i dźwięki elektroniczne, 1973

P.H. Dittrich Aktion-Reaktion na obój solo i taśmę magnetofonową, 1975

A. Dobrowolski Passacaglia na 2 głośniki, 1960

A. Dobrowolski Muzyka na taśmę magnetofonową, nr 1, 1962

A. Dobrowolski Muzyka na taśmę i obój solo, 1965

S. Esztényi Concerto na fortepian i taśmę magnetofonową, 1971

E.B.Johnson Vittringar, 1978

Bernard Kawka Wokale, 1973

W. Kotoński Etiuda na jedno uderzenie w talerz, 1959

W. Kotoński Mikrostruktury, 1963

W. Kotoński Aela, 1970

A. Nordheim Sculpture sonore, 1968

A. Nordheim Solitaire, 1969

A. Nordheim Plus ou moins, 1970

A. Nordheim Lux et tenebrae (Osaka impression), 1970

A. Nordheim Puznor na puzon i taśmę, 1980

K. Penderecki Psalmus, 1961

K. Penderecki Brygada śmierci, 1963

K. Penderecki Ekecheiría, 1972

H.-K. Raecke Biotron, 1978

B. Schaeffer Missa elettronica, 1975

B. Schaeffer Miserere na sopran solo, orkiestrę i taśmę, 1978

P. Szymański La folia, 1979

W. Zobl Andere die Welt, sie braucht es, 1973

muzyka filmowa, teatralna do słuchowisk radiowych i spektakli telewizyjnych