Pociej Bohdan, *17 I 1933 Warszawa, †3 III 2011 Podkowa Leśna, polski muzykolog, krytyk muzyczny, eseista. W latach 1953–59 studiował muzykologię u Z. Lissy, J.M. Chomińskiego i H. Feichta na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1959–93 był redaktorem „Ruchu Muzycznego”, publikował ponadto liczne artykuły, szkice, eseje i recenzje w innych czasopismach. W latach 1970–80 współpracował jako autor i redaktor z PWM, wygłaszał cykle odczytów i wykładów w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Krakowie i Warszawie oraz na KUL, brał udział w licznych sesjach i konferencjach muzykologicznych (m.in. w Spotkaniach Muzycznych w Baranowie Sandomierskim, następnie w Sandomierzu), opracował cykle audycji dla II programu Polskiego Radia, pisał eseje i komentarze do programów koncertowych Filharmonii Narodowej oraz spektakli Teatru Wielkiego w Warszawie, komentarze do wydań płytowych. W latach 1983–85 był przewodniczącym sekcji muzykologicznej ZKP, był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Polskiego Towarzystwa Filozoficznego. W 2002 podjął wykłady z historii muzyki powszechnej w Akademii Muzycznej w Krakowie. Otrzymał nagrody: A. Jurzykowskiego (1989), dwukrotnie Sekcji Krytyków SPAM za najlepsze publikacje na temat festiwalu Warszawska Jesień, miesięcznika „Jazz” za najlepszy artykuł o Jazz Jamboree.
Pociej należy do generacji, która rozpoczynała działalność twórczą z końcem lat 50. ubiegłego stulecia, po przemianach „polskiego października”; jako krytyk muzyczny towarzyszył ówczesnym awangardowym poczynaniom „polskiej szkoły kompozytorskiej”, od zarania inspirując się estetyczną myślą filozoficzną: zrazu fenomenologią E. Husserla i R. Ingardena, następnie hermeneutyką. Swymi zainteresowaniami obejmuje muzykę dawną (m.in. rozprawa o Klawesynistach francuskich), romantyzm (Szkice z późnego romantyzmu, monografia Mahler), muzykę religijną. Rozpatrywał indywidualne dzieło, twórczość kompozytora czy fenomen stylu muzycznego w perspektywie hermeneutycznej jako kompleksowe zjawisko duchowo-intelektualne i estetyczno-muzyczne. Jego pisarstwo, dalekie od ścisłej, drobiazgowej analizy czy historiografii rozumianej w duchu pozytywistycznym, należy raczej do dziedziny eseju literacko-naukowego, co przysparza mu zarówno gorących orędowników jak i polemistów. Ciężar gatunkowy piśmiennictwa Pocieja leży w przekonywającej interpretacji „przesłania” muzyki, jej znaczeń, ekspresji, wartości estetycznych.
B. Wodiczko, Kraków 1964
Klawesyniści francuscy, Kraków 1969
Bach – muzyka i wielkość, Kraków 1972
Idea – dźwięk – forma. Szkice o muzyce, Kraków 1972
Lutosławski a wartość muzyki, Kraków 1976
Szkice z późnego romantyzmu. Eseje, Kraków 1978
Mahler, Kraków 1992, 21996
J.S. Bach i jego muzyka, Warszawa 1995
Wagner, Kraków 2004
***
Faktura chóralna utworów Szymanowskiego, w: K. Szymanowski, ks. sesji naukowej, red. Z. Lissa, Warszawa 1964
Barwa i postawa kolorystyczna w twórczości Malawskiego, w: A. Malawski. Życie i twórczość, red. B. Schaeffer, Kraków 1969;
Opis – analiza – interpretacja (na materiale „Elementi” i „Canti strumentali” H.M. Góreckiego), «Res Facta» 4, 1970
Uwagi o wartościach w muzyce, «Res Facta» 6, 1972
Inspiracja religijna w muzyce, w: W kierunku religijności, Warszawa 1983
liczne recenzje i artykuły w czasopismach:
„Ruch Muzyczny” m.in.:
Historia form w ramach cyklu Historia muzyki, z L. Erhardtem (1982–87)
cykl felietonów Próby utrwalenia (1985–2000)
„Muzyka”:
„Das Marienleben” Hindemitha, 1957 nr 1
Ornamentyka w utworach klawesynowych Couperina, 1959 nr 2
Faktura „Pièces d’orgue” Couperina, 1960 nr 1
O twórczości B. Schäffera, 1964 nr 3/4
O przestrzenności dzieła muzycznego, 1967 nr 1
„Forum Musicum”:
Dekompozycja, próba ujęcia teoretycznego, 1969 nr 4
Idea i forma, 1969 nr 5
10 tematów, z B. Schaefferem, 1971 nr 9
Problem formy w muzyce, 1973 nr 14
Przyczynowość a muzyka, 1973 nr 15
„Canor”, „Twórczość”, „Kwartalnik Filmowy”, „Tygodnik Powszechny” (1962–99)
„Przegląd Powszechny” (cykl Muzyka duchowa)
„W drodze” (cykl Duchowa przestrzeń muzyki)
„Znak” (m.in. cykl Harmonia mundi)
„Więź”
„Arka”/„Arcana”
„Wychowanie Muzyczne w Szkole”
„Nowe Książki”