Pietrowski, Karol

Pietrowski Karol, polski kompozytor działający w 2. połowie XVIII w. Brak informacji o jego życiu; rękopisy kompozycji Pietrowskiego odnalezione w zbiorach kościoła parafialnego w Grodzisku oraz kolegiaty poznańskiej świadczą o jego działalności na terenie Wielkopolski oraz związkach z kręgiem kościelnym.

Pietrowski należy do wybitnych twórców polskiej muzyki symfonicznej w okresie oświecenia. Zachowały się tylko 2 jego symfonie, które stanowią doskonały przykład adaptacji stylu klasycznego; reprezentują one typ cyklicznej, 4-częściowej symfonii klasycznej z wyraziście ukształtowanym allegrem sonatowym w I części, powolną wariacyjną II częścią, 2-częściowym menuetem w III części oraz finałem jako IV część w postaci allegra sonatowego w pierwszej symfonii, zaś w formie 2-częściowej w drugiej. Pietrowski wzorował się na muzyce W.A. Mozarta i J. Haydna zarówno pod względem zasad konstrukcyjnych jak i typu melodyki; temat allegra sonatowego w jednej symfonii został zaczerpnięty z uwertury do Czarodziejskiego fletu Mozarta, w drugiej z Symfonii D-dur Haydna (Hob. I/70).

Skład instrumentalny obu symfonii, określony na karcie tytułowej rękopisu jako „grand orchestra”, obejmuje kwartet smyczkowy, flety, rogi, clarini i kotły, używane dość często dla podkreślenia dynamiki i rytmu. Dominującą rolę pełnią oczywiście pierwsze skrzypce, ale Pietrowski często powierzał tematy fletom i stosował imitacje w partiach innych instrumentów. Technika imitacyjna odgrywa w kompozycjach Pietrowskiego znaczącą rolę, zwłaszcza w rozbudowanych przetworzeniach, w których powtarzanie materiału tematycznego wiąże się z jego przekształcaniem, a kontrast między tematami sprowadza się do zmian tonalno-harmonicznych (liczne modulacje, szeregi akordów sekstowych, dominanty wtrącone powodujące chromatyzację); repryza nie ulega skrótom, powtórzone są oba tematy.

Utwory religijne Pietrowkiego reprezentują typ wczesnej formy sonatowej, lecz oparte są na szczegółowo cyfrowanym basso continuo (organy), rola instrumentów sprowadza się do dublowania głosów wokalnych oraz „kolorowania” linii melodycznych (Veni Creator). W Benedictus panuje większe zróżnicowanie poszczególnych partii (tremola, wysokie pozycje skrzypiec, rytmy taneczne alla zoppa). Powtarzanie i progresja – typowe dla muzyki baroku – są podstawowymi elementami techniki kompozytorskiej.

Offertorium ex B „Jesu Corona Virginum” przypisywane Pietrowskiemu jest dziełem F. Piotrowskiego, dyrygenta chóru katedry w Płocku z początku XIX wieku.

Literatura: T. Strumiłło Do dziejów symfonii polskiej, „Muzyka” 1953 nr 5/6; G. Abraham Some Eigteenth-Century Polish Symfonies, w: Studies in Eighteenth-Century Music, ks. pam. K. Geiringera, red. H.C.R. Landon i R.E. Chapman, Nowy Jork 1970; A Nowak-Romanowicz Klasycyzm 1750–1830, «Historia Muzyki Polskiej» IV, red. S. Sutkowski, Warszawa 1995.