Makowicz Adam, właściwie A. Matyszkowicz, *18 VIII 1940 Gnojnik (Hnojnik k. Czeskiego Cieszyna), polski pianista jazzowy i kompozytor mieszkający w Stanach Zjednoczonych. Po przeprowadzeniu się rodziny Matyszkowiczów do Polski (1946) Adam rozpoczął naukę w Państwowej Szkoły Muzycznej im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku. Po jej ukończeniu uczył się w Liceum Muzycznym w Krakowie. Pod wpływem audycji radiowych W. Conovera zafascynował się jazzem; porzucił szkołę i podjął samodzielną pracę nad warsztatem pianisty jazzowego. W 1962, wspólnie z T. Stańką, założył zespół Jazz Darings, który w 1963 zdobył I nagrodę na Konkursie Wykonawców Jazzowych Polski Południowej w Krakowie. Po rozstaniu ze Stańką Makowicz grał w kwartecie A. Kurylewicza (Jazz Jamboree, 1963), a następnie w zespole M. Urbaniaka. Od 1965 współpracował z grupą Z. Namysłowskiego, a później z kwartetem wokalnym Novi Singers; z zespołami tymi nagrywał i koncertował (Europa, Australia, Indie, Nowa Zelandia). W tym czasie grał również z grupą J.P. Wróblewskiego i akompaniował W. Młynarskiemu. W 1970 został członkiem Michał Urbaniak Group (przemianowanej później na Constelation); wówczas zaczął grać na instrumentach elektrycznych – clavinecie i fortepianie Fendera. W 1973, wspólnie z U. Dudziak, nagrał eksperymentalny album Newborn Light; płyta po reedycji przez CBC Columbia (1974) otrzymała najwyższą ocenę w prestiżowym magazynie „Down Beat”. Po okresie ponownej współpracy z T. Stańką (Jazz Jamboree, 1974; płyta Unit, 1976) Makowicz zdecydował się na karierę solową (album Live Embers, 1975). W 1977 na zaproszenie menedżera J. Hammonda wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zadebiutował cyklem koncertów w klubie Cookery w Nowym Jorku; w tym samym roku nagrał dla wytwórni Columbia solową płytę Adam. Na przełomie lat 70. i 80. występował (solo i w większych składach) w całych Stanach Zjednoczonych, grając w klubach i w salach koncertowych (m.in. w Carnegie Hall w Nowym Jorku). Jego koncerty i albumy (From My Windows, The Name Is Makowicz, Classic Jazz Duets, Moonray) cieszyły się uznaniem odbiorców i były wysoko oceniane przez recenzentów. Na początku lat 80. współpracował on z takimi muzykami, jak: R. Carter, B. Williams, B. Hart, G. Mraz, P. Woods; na estradzie występował m.in. obok H. Hancocka, G. Sheringa, M. McPartland. W 1987 otrzymał obywatelstwo amerykańskie. W tym samym roku ukazała się jego płyta Naughty Baby zawierająca jazzowe wersje piosenek G. Gershwina; w stałym repertuarze koncertowym pianisty znalazła się Błękitna rapsodia (utwór ten wykonywał już na początku lat 80.). Na kolejnych płytach Makowicza nalazły się tematy I. Berlina (album Plays Irvin Berlin, 11 koncertów w różnych miastach Polski w 1993), J. Kerna (płyta The Music of Jerome Kern) i R. Rodgersa (płyta My Favorite Things. The Music of Richard Rodgers). W nagraniach tych albumów wzięli udział m.in.: D. Holland, C. Haden, A. Foster, G. Mraz. W 1994 wspólnie z orkiestrą Sinfonia Varsovia i zespołem wokalnym Affabre Concinui nagrał album Plays Cole Porter, a w 1995 – Plays Berlin; autorem aranżacji na obu płytach był skrzypek jazzowy, kompozytor i dyrygent K. Dębski, z którym pianista współpracował od 1989. Makowicz często koncertuje w Polsce; w 1996 wystąpił w Warszawie z okazji jubileuszu miesięcznika „Jazz Forum”. W 2004, w duecie z L. Możdżerem, zagrał w Carnegie Hall. Koncert otrzymał doskonałe recenzje, a materiał z występu ukazał się na płycie Makowicz vs. Możdżer – At The Carnegie Hall. W 2018 artysta nagrał solowy album Swinging Ivories.
W muzyce Makowicza można wyróżnić trzy źródła inspiracji: 1. szeroko rozumiana tradycja jazzu (standardy), 2. twórczość romantyków (zwłaszcza Chopina), postromantyków i impresjonistów, 3. klasyka amerykańskiej muzyki rozrywkowej (Gershwin, Porter, Berlin, Kern, Rodgers). Jego styl pianistyczny wykazywał początkowo wpływy bebopu z elementami free (Jazz Darings) i mainstreamu, a później muzyki fusion (grupa M. Urbaniaka); po rozpoczęciu kariery solowej artysta zwrócił się ku tradycji jazzowego fortepianu – od ragtime’u i stride’u (F. Waller) do swingu (A. Tatum, T. Willson, E. Hines, D. Ellington, E. Garner, O. Peterson), z rzadka sięgając po zdobycze jazzu nowoczesnego (B. Evans). Po nagraniu Naughty Baby skoncentrował się na opracowaniach tematów Gershwina, Portera, Berlina, Kerna i Ellingtona. Swoje interpretacje rozpoczyna zwykle od linii melodycznej oryginalnej kompozycji, którą wyposaża w nową, najczęściej silnie schromatyzowaną i pełną zaskakujących modulacji harmonię, od podstaw buduje cały przebieg energetyczny utworu, różnicując dynamikę, barwę, fakturę i wprowadzając częste zmiany agogiczne; nie stroni też od cytatów i żartów dźwiękowych (dysonanse, glissanda). Całość zamyka najczęściej w formie łukowej: część I – ekspozycja tematu (już w nowej szacie harmonicznej), część II – rozbudowana improwizacja, część III – nawiązanie do ekspozycji z możliwością rozszerzenia o wirtuozowską kodę lub własną, rozbudowaną kadencję (Błęktna rapsodia). Gra Makowicza, odznaczająca się wyjątkową techniką (pełna niezależność obu rąk, swoboda w wykonywaniu najbardziej karkołomnych biegników, pasaży i arpeggiów, rzadko spotykana u muzyków jazzowych sprawność lewej dłoni), bywa porównywana do A. Tatuma.
W latach 90. styl Makowicza, będący rodzajem syntezy muzyki amerykańskiej (z przewagą elementów jazzowych) i dziedzictwa europejskiego (harmonika, tradycja romantycznej wirtuozerii, liryczny typ ekspresji), został ostatecznie skrystalizowany i nie ulega dalszym przemianom.
Jako kompozytor Makowicz posługuje się dość zachowawczym językiem, tworząc głównie z myślą o sobie jako wykonawcy. Komponuje zarówno tematy jazzowe na fortepian solo (Blues, Past Tense, Live Embers, Opalescence, Interface), jak i utwory na składy kameralne (cykl jego kompozycji na trio jazzowe i kwartet smyczkowy został wykonywany w Warszawie w 1989 pod hasłem Classic-Jazz-New Age).
Makowicz należy do grona najwybitniejszych pianistów polskiego jazzu, jest jednym z nielicznych artystów, który osiągnął sukces również w Stanach Zjednoczonych.
