Köhler [kˊö:ler] Christian Louis Heinrich, *5 IX 1820 Brunszwik, †16 II 1886 Królewiec, niemiecki kompozytor, pianista i pedagog. Był synem stolarza. Muzyki uczył się początkowo w Brunszwiku; w latach 1839–43 studiował w Wiedniu u S. Sechtera i I.X. Seyfrieda (teoria i kompozycja) oraz u K.M. Bockleta (fortepian). W 1845 osiadł w Królewcu, gdzie był dyrygentem stowarzyszenia śpiewaczego oraz dyrektorem szkoły, w której nauczano gry na fortepianie i teorii muzyki; ponadto udzielał lekcji muzyki. W 1880 otrzymał tytuł profesora.
Köhler działał w Królewcu przez 40 lat nie tylko jako pedagog, autor wielu dzieł dydaktycznych, ale także jako krytyk walczący o nowe idee w muzyce, m.in. w „Neue Zeitschrift für Musik” i „Neue Berliner Musikzeitung”; propagował koncepcje Wagnera i Liszta, wysoko też cenił Brahmsa. Jego dzieła pedagogiczne, edycje i Führer durch den Klavier-Unterricht świadczą, że bronił muzyki o wysokich walorach artystycznych przed ekspansją dyletanckich produkcji salonowych; ponad wszelkimi klasyfikacjami dydaktycznymi stawiał klasyczną literaturę fortepianową – od klawesynistów do romantyków. Choć jego założenia techniki gry fortepianowej są przestarzałe (nieruchoma ręka), to jednak jako pierwszy zajął się teorią użycia pedału. W Theorie der musikalischen Verzierungen opowiadał się (wzorem Hummla) za wykonywaniem trylu od nuty głównej, także za antycypującym, nieakcentowanym wykonaniem przednutki krótkiej. Część utworów dydaktycznych Köhlera jest do dziś w użyciu.
Literatura: A. Wyneken Louis Köhler zu seinem hundertjährigem Geburtstage, „Königsberger Allgemeine Zeitung” 1920 nr 417; J. Müller-Blattau Unbekannte Briefe Louis Köhlers, „Königsberger Allgemeine Zeitung” 1930 nr 260; Aus den Werdejahren der neudeutschen Musik. Louis Köhlers Erinnerungen und Schriften (wybór), wyd. E. Kroll, Królewiec 1933; E. Kroll Louis Köhler, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” XVII, 1935.
Instrumentalne:
utwory salonowe na fortepian
sonaty na fortepian
sonatiny na fortepian
ronda na fortepian
transkrypcje i parafrazy tematów z pieśni i oper na fortepian
zbiory pieśni i tańców ludowych różnych narodów na fortepian
ponad 10 serii etiud i ćwiczeń na fortepian
ponad 80 opusów utworów dydaktycznych na fortepian, m.in. z zastosowaniem melodii ludowych
Wokalno-instrumentalne:
pieśni na głos z fortepianem: op. 2, 4–9, 11 (na 2 głosy), 72–75, 111, 113, 144, 312
chóry męskie i mieszane (Vaterunser na 4 głosy żeńskie i 4 głosy męskie)
Sceniczne:
muzyka do Heleny Eurypidesa, wyst. Wiedeń 1842
Prinz und Maler, opera, wyst. Wiedeń 1843
Maria Dolores, opera, wyd. Brunszwik 1844
Der Zauberkomponist, balet, wyd. Brunszwik 1846
Gil Blas, opera, wyd. Brunszwik b.r.
Prace:
Die Melodie der Sprache, Lipsk 1853
Die Gebrüder Müller und das Streichquartett, Lipsk 1858
Die neue Richtung in der Musik, Lipsk 1864
Johannes Brahms und seine Stellung in der neueren Musikgeschichte, Hanower 1880
Systematische Lehrmethode für Klavierspiel und Musik, 2 cz., Lipsk 1857–58, 2. wyd. 1872–73, 3. wyd. 1888
Führer durch den Klavier-Unterricht, 2. wyd. Lipsk, Hamburg i Nowy Jork 1858
Der Klavier-Unterricht. Studien, Erfahrungen und Ratschläge, Lipsk 1860, 6. wyd. 1905 w oprac. R. Hofmanna
Der Klavier-Fingersatz, Lipsk 1861
Gesangsführer, Lipsk 1863
Der Klavier-Pedalzug, Berlin 1882
Allgemeine Musiklehre, Lipsk 1863
Theorie der musikalischen Verzierungen, Lipsk 1887
wydania:
Les maîtres du clavecin, 13 z., Brunszwik b.r. Litolff
Klassische Hochschule für Pianisten, Lipsk 1860–67 Schuberth