Köhler, Louis

Köhler [kˊö:l^er] Christian Louis Heinrich, *5 IX 1820 Brunszwik, †16 II 1886 Królewiec, niemiecki kompozytor, pianista i pedagog. Był synem stolarza. Muzyki uczył się początkowo w Brunszwiku; w latach 1839–43 studiował w Wiedniu u S. Sechtera i I.X. Seyfrieda (teoria i kompozycja) oraz u K.M. Bockleta (fortepian). W 1845 osiadł w Królewcu, gdzie był dyrygentem stowarzyszenia śpiewaczego oraz dyrektorem szkoły, w której nauczano gry na fortepianie i teorii muzyki; ponadto udzielał lekcji muzyki. W 1880 otrzymał tytuł profesora.

Köhler działał w Królewcu przez 40 lat nie tylko jako pedagog, autor wielu dzieł dydaktycznych, ale także jako krytyk walczący o nowe idee w muzyce, m.in. w „Neue Zeitschrift für Musik” i „Neue Berliner Musikzeitung”; propagował koncepcje Wagnera i Liszta, wysoko też cenił Brahmsa. Jego dzieła pedagogiczne, edycje i Führer durch den Klavier-Unterricht świadczą, że bronił muzyki o wysokich walorach artystycznych przed ekspansją dyletanckich produkcji salonowych; ponad wszelkimi klasyfikacjami dydaktycznymi stawiał klasyczną literaturę fortepianową – od klawesynistów do romantyków. Choć jego założenia techniki gry fortepianowej są przestarzałe (nieruchoma ręka), to jednak jako pierwszy zajął się teorią użycia pedału. W Theorie der musikalischen Verzierungen opowiadał się (wzorem Hummla) za wykonywaniem trylu od nuty głównej, także za antycypującym, nieakcentowanym wykonaniem przednutki krótkiej. Część utworów dydaktycznych Köhlera jest do dziś w użyciu.

Literatura: A. Wyneken Louis Köhler zu seinem hundertjährigem Geburtstage, „Königsberger Allgemeine Zeitung” 1920 nr 417; J. Müller-Blattau Unbekannte Briefe Louis Köhlers, „Königsberger Allgemeine Zeitung” 1930 nr 260; Aus den Werdejahren der neudeutschen Musik. Louis Köhlers Erinnerungen und Schriften (wybór), wyd. E. Kroll, Królewiec 1933; E. Kroll Louis Köhler, „Zeitschrift für Musikwissenschaft” XVII, 1935.