Guami, Gioseffo

Guami [g^uˊami] Gioseffo, Giuseppe, *ok. 1540 Lukka, †1611 Lukka, włoski organista, kompozytor i śpiewak, grał też na instrumentach smyczkowych. W latach 1561–68 przebywał w Wenecji jako uczeń A. Willaerta i A. Padovana oraz śpiewak cappella grande w bazylice S. Marco; w latach 1568–79 działał ze swym bratem Franceskiem na dworze ks. bawarskiego Albrechta V w Monachium, gdzie pełnił funkcję pierwszego organisty i capo delli concerti. Między 1570 a 1574 przebywał też pewien czas we Włoszech, kontaktując się z Orlandem di Lasso. W 1574 został mianowany organistą kościoła S. Michele w Lukce, stanowisko to objął jednak dopiero w 1579; w 1582 działał tamże w katedrze S. Martino. W 1585 był maestro di cappella ks. Gian Andrei Dorii w Genui. Ok. 1587 powrócił do Lukki. W 1588 został organistą w bazylice S. Marco w Wenecji. Stanowisko to (zajmowane obok G. Gabrielego) przyniosło mu sławę, ale trzy lata później porzucił je i powrócił do Lukki. Od 5 IV 1591 aż do końca życia działał jako organista w katedrze S. Martino w Lukce. Następcą Gioseffa Guamiego na tym stanowisku został mianowany 20 I 1612 jego syn Vincenzo (†1615 Lukka), twórca motetu z basso continuo zachowanego w publikacji Gioseffa Guamiego (syn Vincenza, Giuseppe Guami, był również organistą w Lukce). Starszy z synów Gioseffa Guamiego, Domenico (*ok. 1560 Lukka, †2 VI 1631 Lukka), duchowny, działał jako kompozytor i śpiewak; jego 2 motety zachowały się w drukach zbiorowych z 1608 i 1612 (m.in. w publikacji Gioseffa Guamiego).

Gioseffo Guami zyskał u współczesnych wielką sławę, głównie jako organista i kompozytor; wychwalali go m.in. A. Banchieri (jego uczeń), G. Zarlino i V. Galilei. W twórczości religijnej Gioseffa Guamiego, zwłaszcza we wcześniejszej, wyraźne jest powiązanie ze stylem O. di Lasso. Utwory te odznaczają się dbałością o poprawne prowadzenie głosów. Motet In die tribulationis i canzona La cromatica ze swymi chromatycznymi tematami tkwią w nurcie zapoczątkowanym eksperymentami N. Vicentina. Księga 2 Sacrarum cantionum przeznaczona jest do wykonania przez głosy wokalne i instrumenty, a zawiera też partię basso seguente. Niektóre z motetów tej księdze, jak np. 16-głosowy Misericordias Domini, skomponowane są w technice wielochórowej. Duet wokalny z basso continuo nawiązuję do kompozycji L. Grossiego da Viadana. Instrumentalne canzonetty, z których wiele napisanych jest antyfonalnie na 8 głosów, odznaczają się sekwencyjnymi powtórzeniami i fragmentami o bogatej ornamentyce. Partytura organowa canzonett, jedna z najwcześniejszych tego typu, zawiera skrajne głosy wszystkich utworów. Pierwsza canzonetta z tego druku występuje pod nazwą La Guamina w różnych zbiorach na instrumenty klawiszowe, natomiast jedynym zachowanym oryginalnym utworem organowym Gioseffa Guamiego jest toccata wydana w traktacie G. Diruty Il transilvano… (Wenecja 1593).

Literatura: S. Kunze Die Instrumentalmusik G. Gabrielis, 2 t., «Münchner Veröffentlichungen zur Musik-geschichte» VIII, Tutzing 1963 (zawiera 1 canzonę Gioseffa Guamiego).