Giacobbi, Girolamo

Giacobbi [dżakˊobbi], Jacobbi, Girolamo Gieronimo, ochrzczony 10 VIII 1567 Bolonia, † przed 13 II 1629 Bolonia, włoski kompozytor, kapelmistrz, śpiewak. Od 1581 dyskantysta, od 1584 śpiewak, od 1595 został wicekapelmistrzem, a w latach 1604–28 kapelmistrzem kapeli kościelnej S. Petronio w Bolonii. W 1622 założył Accademia dei Filomusi jako kontynuację stworzonej przez A. Banchieriego a podupadłej już Accademia dei Floridi, której był czynnym członkiem.

Twórczość Giacobbiego odegrała znaczną rolę w rozwoju muzyki dramatycznej oraz techniki polichóralnej. Giacobbi był jednym z pierwszych kompozytorów, którzy uprawiali stile rappresentativo, a pierwszym, który wprowadził ten styl w Bolonii. Jedyny utwór dramatyczny Giacobbiego zachowany do naszych czasów, Aurora ingannata (cykl intermediów), świadczy o znakomitym opanowaniu techniki recytatywu typu florenckiego – jaki reprezentowany był przede wszystkim w twórczości J. Periego – a więc dobrze przystającego do sytuacji dramatycznej o silnym, nieraz patetycznym wyrazie emocjonalnym. Giacobbi nie ograniczał się do stosowania zwrotów melorytmicznych najczęściej wykorzystywanych przez kompozytorów florenckich, ale wyszukiwał zwroty nowe, świetnie zespolone z tekstem słownym i intonacją mowy, co powoduje, że jego recytatyw jest stosunkowo bardzo urozmaicony. W intermediach występują także partie zespołowe (chóry, duet) o strukturze zwrotkowej, metrum nieparzystym, o charakterze tanecznym. Zbiory utworów religijnych na zespół 4-głosowy jak też i pierwszy zbiór motetów (z 1601), są pisane w ścisłym stylu prima pratica nawiązującym do szkoły rzymskiej, natomiast w utworach polichóralnych (zwłaszcza zbiór z 1609) kompozytor wprowadził własne rozwiązania obok najnowszych zdobyczy weneckich w zakresie polichóralności. Giacobbi miał bardzo dokładną koncepcję co do wykonywania swych utworów i nie pozostawiał wolnej ręki wykonawcom. W obszernej przedmowie do zbioru z 1609 drobiazgowo omówił te problemy, m.in. podkreślając szczególnie rozdysponowanie poszczególnych głosów w chórach oraz rozmieszczenie przestrzenne chórów. Uwagi zarówno te, jak i zamieszczone w poszczególnych księgach głosowych w przebiegu utworu, są cennymi wskazówkami odnośnie do wykonywania utworów polichóralnych we Włoszech.

Literatura: L. Frati Per la storia della música in Bologna, „Rivista Musicale Italiana” XXXII, 1925; F. Vatielli Il primo melodramma a Bologna, «Strenna musicale bolognese» III, Bolonia 1930.