Zych Wojciech Ziemowit, *4 IV 1976 Warszawa, polski kompozytor i pedagog. Studiował kompozycję w klasie M. Stachowskiego w Akademii Muzycznej w Krakowie (dyplom 2001). Od 2002 wykłada w macierzystej uczelni, w 2006 uzyskał stopień doktora sztuk muzycznych. Kształcił się ponadto w konserwatorium w Rotterdamie u P.-J. Wagemansa i K. de Vriesa (2001–02) oraz podczas kursów kompozytorskich (Radziejowice, 1997; Gdańsk, 1998; Buckow k. Berlina, 1999; Darmstadt, 2008). W 2000 zadebiutował na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”; jego muzyka jest wykonywana w Polsce i za granicą. Realizuje zamówienia kompozytorskie Fundacji Przyjaciół „Warszawskiej Jesieni”, Deutschlandfunk, Związku Kompozytorów Polskich (w ramach projektu „60 zamówień na 60-lecie ZKP”), festiwali „Wratislavia Cantans”, „Sacrum Profanum” (projekt Made in Poland – Miłosz Sound w Roku Miłosza 2011). Laureat konkursów kompozytorskich, m.in.: Konkursu Młodych Kompozytorów im. T. Bairda (1997), Konkursu Młodych Kompozytorów im. A. Panufnika (2000). Wyróżniony został także doroczną nagrodą ZKP (2017) oraz brązowym medalem „Zasłużony kulturze – Gloria Artis” (2018). Płyta z nagraniem jego utworów orkiestrowych (Wojciech Ziemowit Zych. Utwory orkiestrowe, DUX 2009) otrzymała nagrodę „Pizzicato Supersonic Award” Radia Luxemburg (2010).
Twórczość Zycha charakteryzuje się dbałością o warsztatową poprawność i dyscyplinę formalną. Narrację muzyczną kompozytor konstruuje z figur dźwiękowych o wyraźnych cechach meliczno-rytmiczno-kolorystycznych, zestawianych symultanicznie lub w zbliżonych pod względem materiałowym segmentach. Uzyskuje dzięki temu fakturę wielopłaszczyznową (I Symfonia) oraz zróżnicowanie przebiegu muzycznego (Hommage à Tadeusz Kantor). Istotną rolę w muzyce Zycha odgrywa czynnik dramaturgiczny, a upodobanie do repetytywnych struktur rytmicznych i dobór instrumentarium zbliża ją do estetyki twórców holenderskich. W nawiązaniu do manifestu Gerarda Grisey’a, traktującego o zmianie podejścia do muzycznej materii (komponowanie dźwięków zamiast nut), korzysta z własnych doświadczeń muzyka instrumentalisty (w szkole muzycznej uczył się grać na klarnecie), poszukując idiomatycznych środków artykulacyjno-fakturalnych, szczególnie w odniesieniu do instrumentów dętych drewnianych, co można obserwować od roku 2010. Efekty te wiążą się jednocześnie z bliską francuskim spektralistom reinterpretacją zjawisk harmonicznych i poszukiwaniem zależności między strukturami tworzonymi w oparciu o system równomiernie temperowany a kształtowanymi z wyzyskaniem mikrointerwaliki. Muzykę interpretuje z perspektywy filozoficznej jako „drogę poznawania prawdy”.
Literatura: M. Nyffeler, Im Bewusstsein der Freiheit. Die nächste Generation von Komponisten aus Polen, „Neue Zeitschrift für Musik. Das Magazin für neue Töne” 2009 nr 6 (170); P. Roemer, Sztuka skomplikowana. Rozmowa z Wojciechem Ziemowitem Zychem, „Teoria muzyki. Studia, interpretacje, dokumentacje” 2013 nr 2; W.Z. Zych, Koło czy spirala? Uwagi do dyskusji o relacji teorii muzyki i praktyki kompozytorskiej wobec dawnego i aktualnego stanu języka muzyki w zakresie organizacji wysokości dźwięków, „Teoria Muzyki. Studia, interpretacje, dokumentacje” 2018 nr 7 (12).
Kompozycje:
Solilokwium I „Umysł wrzący” na zespół kameralny, 1999, wyk. „Warszawska Jesień” 2000
Solilokwium II „Pejzaż myśli zamarzłych” na klarnet basowy i 20 instrumentów smyczkowych, 1999
Mille coqs blessés à mort na duży zespół kameralny, 2000
Koncert na saksofon altowy i orkiestrę kameralną, 2001, zrewid. 2003
I Symfonia, 2001–02, wyk. „Warszawska Jesień” 2002
Ballada I na klarnet basowy, wiolonczelę i harfę, 2002
Toccata holenderska na 2 klarnety basowe i 2 fortepiany, 2002
Meandry — Warstwy — Mechanizmy na duży zespół kameralny, 2002–03
Ballada II na klarnet basowy, marimbę i skrzypce, 2003
Bagatela 1 na saksofon altowy i saksofon barytonowy, 2003
Bagatela 2 na klarnet i klarnet basowy, 2003
Hommage à Tadeusz Kantor na orkiestrę, 2003, wyk. „Warszawska Jesień” 2005
Koncert na klarnet basowy i orkiestrę, 2003
Enfant terrible na zespół kameralny, 2003–04
II Symfonia, 2004–05
Przyjaciele Kaspara Hausera na flet, klarnet basowy, saksofon altowy, wibrafon, klawesyn i kwartet smyczkowy, 2004, wyk. „Warszawska Jesień” 2004
Bagatela 3 na 2 puzony, 2004
Kooperatywa I na saksofon altowy i akordeon, 2005
Nieuspokojenie na klarnet basowy, 2005
P.S. na klawesyn, 2005, także wersja na fortepian
Passacaglia in memoriam Alfred Schnittke na klarnet basowy i fortepian, 2005
Stale obecna tęsknota na klarnet basowy, perkusję, fortepian i skrzypce, 2005
Inicjały dla Szkoły Muzycznej w Grajewie na 8 skrzypiec, 2005 (kompozycja edukacyjna)
Hommage à György Kurtág na skrzypce i klarnet basowy, 21 miniatur, 2005–06
Poruszenia woli na orkiestrę, 2005–06
Rozedrgranie na 2 fortepiany, 2006, wyk. „Warszawska Jesień” 2007
Poetyka niedo-.. ./Niedo-... poetyka na klawesyn, 2007
Retoryka niedo-.. ./Niedo-... retoryka na kwartet smyczkowy, 2007, zrewid. 2015
Różnia na 2 fortepiany i perkusję, 2007, zrewid. 2010, wyk. „Warszawska Jesień” 2010
Akt oskarżenia w formie ronda na 2 perkusje, 2008
List niedokończony..., list odnaleziony... na 2 perkusje, 2008
Chorągwie na 4 basowe flety proste, 2010
Gest i puls na skrzypce amplifikowane, 2010
Kooperatywa II na wiolonczelę i akordeon, 2010
Postgramatyka Miłosza na 15 instrumentów, 2011
III Symfonia na sopran, baryton, fortepian na 4 ręce i orkiestrę kameralną w rozmieszczeniu przestrzennym, 2011–13
Dwumian α dla dwóch flecistów, 2012
Dwumian ß na saksofon tenorowy i klarnet basowy, 2012
Kontr-atrofia na saksofon (tenorowy), 2012
Mikrologia (czule) stosowana na wiolonczelę, 2013
Odpływ / Przepływ / Upływ na 8 wiolonczel amplifikowanych przestrzennie, 2014
Zmienna ulotna na fortepian i perkusję, 2015
Pochodna na flet (flet basowy) i fortepian w amplifikacji przestrzennej, 2016
Drogi powietrza. Splątane echa, koncert podwójny na amplifikowany flet kontrabasowy, amplifikowany klarnet kontrabasowy B i orkiestrę kameralną w rozmieszczeniu przestrzennym, 2016–17
Półskrzenie – półlśnienie na perkusję i fortepian z amplifikacją przestrzenną, 2017
Flarea na flet i harfę, 2017–18
Promień wszechbieli na duet akordeonowy i kwartet smyczkowy, 2018
Wpośródwietrzne wstępowanie na dwa flety i orkiestrę, 2018–19
Trajektoria afektywna na saksofon basowy i fortepian, 2019
Kooperatywa III. Plac wibrującej nieobecności na klarnet basowy i akordeon, 2019–20
Pisma:
Gerard Grisey uwagi w X rocznicę śmierci 10 XI 2008, [2008?], online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Duch tchnie, kędy chce. Nieortodoksyjne kontynuacje i rozwinięcia idei dodekafonii Arnolda Schoenberga w II połowie XX wieku na przykładach z utworów Witolda Lutosławskiego, Alfreda Schnittkego i Pera Nørgård, 2013, online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Perspektywa topofoniczna. Doświadczenia – obserwacje – wnioski, 2014, online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Rozwój instrumentarium muzyki artystycznej, 2015, online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Opływ/Przepływ/Upływ na osiem amplifikowanych wiolonczel w rozmieszczeniu przestrzennym. Prezentacja najważniejszych sposobów organizacji materiału wysokościowego, 2015, online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Peter-Jan Wagemans, 2017, online: https://wojciechziemowitzych.com/teksty
Koło czy spirala? Uwagi do dyskusji o relacji teorii muzyki i praktyki kompozytorskiej wobec dawnego i aktualnego stanu języka muzyki w zakresie organizacji wysokości dźwięków, „Teoria Muzyki. Studia, interpretacje, dokumentacje” 2018 nr 7 (12)
