logotypes-ue_ENG

Zubeldia, Emiliana de

Biogram i literatura

Zubeldia [Oub’eldja], Zubeldia Inda, Emiliana de, pseud. Emily Bydwealth, *6 XII 1888 Salinas de Oro (Hiszpania), †26 V 1987 Hermosillo (Meksyk), meksykańska kompozytorka i pianistka hiszpańskiego (baskijskiego) pochodzenia. W dzieciństwie uczyła się gry na fortepianie w Academia Municipal de Música w Pampelunie, a następnie do 1906 w Real Conservatorio w Madrycie. Naukę kontynuowała w Schola Cantorum w Paryżu pod kierunkiem B. Selvy (fortepian) i V. d’Indy’ego (kompozycja). Koncertowała w Europie i Ameryce. Jako kompozytorce popularność przyniosło jej 8 tańców baskijskich na 2 fortepiany, z opracowaniem choreograficznym w wykonaniu tancerzy Centro Vasco Americano w Nowym Jorku. W Stanach Zjednoczonych poznała Augusta Novara, meksykańskiego teoretyka muzyki, akustyka i konstruktora nowych instrumentów, m.in. instrumentu podobnego do fortepianu, umożliwiającego wydobycie oryginalnych efektów kolorystycznych. Zubeldia dała pierwszy recital na tym instrumencie w 1933 w m. Meksyku. Tamże w latach 1937–47 mieszkała i uczyła muzyki; obywatelstwo meksykańskie przyjęła w 1942. W 1947 osiadła w Hermosillo; wiele swoich utworów przekazała tamtejszemu Universidad de Sonora. W swojej twórczości (116 utworów) wykorzystywała elementy folkloru hiszpańskiego i baskijskiego.

Literatura: L. Varela Zubeldia. Maestra Maitea, Hermosillo 1992.

Kompozycje

Instrumentalne:

Euzkadi, poemat symfoniczny, 1932

Sinfonía elegíaca 1940

El desierto de los Leones, poemat symfoniczny

utwory kameralne

utwory solowe, m.in.:

Capricho vasco na gitarę, 1929

Paisaje vasco na gitarę, ok. 1931

Sonata en 3 movimentos na fortepian, 1932

8 danzas vascas na 2 fortepiany, 1931

Sonata na 2 fortepiany, wyk. 1933

Ritmo vasco na 2 fortepiany, wyk. 1933

Wokalne i wokalno-instrumentalne:

Canciones populares vascas na chór a cappella, 1929

Misa de la Asunción na chór a cappella, 1968

Nuestras vidas son péndulos na chór a cappella, sł. R. López Velarde, 1971

Huérfano, sł. R. López Velarde na chór a cappella, 1972

***

pieśni na głos i fortepian, w tym opracowania melodii hiszpańskich