Zimbalist, Efrem

Zimbalist, Cymbalist, Efrem Aronowicz, *21 (9) IV 1889 Rostów n. Donem, †22 II 1985 Reno (Nevada), amerykański skrzypek, kompozytor i pedagog rosyjskiego pochodzenia. Pierwszym nauczycielem Zimbalista był jego ojciec, Aron Zimbalist, skrzypek i dyrygent orkiestry operowej w Rostowie, w której Zimbalist grał od 9. roku życia. W latach 1901–07 odbył studia u L. Auera w konserwatorium w Petersburgu. Karierę światową rozpoczął wykonaniami koncertów skrzypcowych J. Brahmsa (Berlin i Londyn 1907), P. Czajkowskiego (Lipsk 1910, pod dyrekcją A. Nikischa; Nowy Jork 1911), L. van Beethovena (Warszawa 1910). Po raz pierwszy w Stanach Zjednoczonych, gdzie osiadł na stałe, wykonał koncert A. Głazunowa (Boston 1911). Do 1939 prowadził intensywną działalność koncertową, odbywając liczne światowe tournées, zwłaszcza po krajach Europy (m.in. Warszawa 1936) i Azji. Występował także z Almą Gluck (1884–1938), śpiewaczką (sopran), solistką Metropolitan Opera House, którą w 1914 poślubił. Towarzyszył jej na estradzie jako skrzypek, m.in. na koncercie na rzecz Komitetu Pomocy Polskim Ofiarom Wojny z udziałem M. Sembrich-Kochańskiej, J. Hofmana i w obecności I.J. Paderewskiego (Carnegie Hall w Nowym Jorku 17 IV 1915) oraz jako pianista akompaniator (m.in. Carnegie Hall 1919). Od 1928 Zimbalist prowadził działalność pedagogiczną w Curtis Institute of Music w Filadelfii, którym kierował w latach 1941–68. W 1943 poślubił córkę fundatora tej uczelni, Mary Louise Curtis (1876–1970). Synem Zimbalista z pierwszego małżeństwa jest znany amerykański aktor filmowy Efrem Zimbalist junior (1918–2014).

Zimbalist był obok J. Heifetza, M. Elmana i N. Milsteina czołowym przedstawicielem rosyjsko-amerykańskiej szkoły skrzypcowej, którą stworzyła plejada uczniów L. Auera. Obdarzony niezwykłą łatwością pokonywania trudności technicznych oraz pamięcią o fotograficznej dokładności opanował ogromny repertuar skrzypcowy, prezentowany w rozległej perspektywie — od utworów B. Mariniego — także w serii amerykańskich koncertów historycznych. Wykonywał z upodobaniem utwory wirtuozowskie (m.in. najeżoną trudnościami kadencję E. Saureta do Koncertu D-dur Paganiniego), rzadko grane koncerty skrzypcowe (L. Spohra, An. Rubinsteina, J. Hubaya) oraz utwory współczesne, od M. Regera (Sonata a-moll na skrzypce solo, Nowy Jork 1915), C. Scotta, A. Mackenziego (suita Pibroch, Nowy Jork 1921) do kompozytorów amerykańskich (utwory R. Goldmarka, koncerty skrzypcowe J. Powella, E. Stocka i E. Schellinga). Pod koniec kariery estradowej dokonał prawykonania dedykonaego mu koncertu G.C. Menottiego (Nowy Jork 1952).

Owocem praktycznych doświadczeń Zimbalista były jego 2 publikacje pedagogiczne: One Hour’s Daily Exercises for the Violin (Nowy Jork 1917), której tytuł był zgodny z jego własną maksymą życiową („New York Times” 1912), i antologia na skrzypce i fortepian Solo Violin Music of the Earliest Period (Bryn Mawr 1951).

Literatura: Zimbalist Believes in Violin Novelties (wywiad), „New York Times” z 14 X 1912; M. Davenport Profile of Efrem Zimbalist, „New Yorker” z 5 XII 1931; I. Jampolski Efrem Cymbalist, „Sowietskaja Muzyka” 1934 nr 8; D. Ojstrach Efriemu Cymbalista — 75, „Sowietskaja Muzyka” 1965 nr 4; D. Webster Efrem Zimbalist Honored by the Curtis Institute of Music, „Journal of the Violin Society of America” IV/1, 1977/78; R. Malan Efrem Zimbalist. A Life, Pompton Plains (New Jersey) 2004