logotypes-ue_ENG

Žganec, Vinko

Biogram i literatura

Žganec [żg'anec] Vinko, *22 I 1890 Vratišinec (Međimurje, Chorwacja), †12 XII 1976 Zagrzeb, chorwacki etnomuzykolog. W 1914 ukończył studia teologiczne na uniwersytecie w Zagrzebiu, w 1919 uzyskał stopień doktora w dziedzinie prawa. Lekcje muzyki pobierał prywatnie. Do wybuchu II wojny światowej pracował jako prawnik. W latach 1945–48 był kustoszem w muzeum etnograficznym w Zagrzebiu, od 1948 do 1964 pracował w instytucie sztuk tradycyjnych (1948–52 dyrektor); w latach 1949–68 wykładał w akademii muzycznej w Zagrzebiu. Od 1952 do 1966 pełnił funkcję przewodniczącego jugosławiańskiego komitetu narodowego IFMC. Žganec prowadził badania terenowe w Chorwacji oraz wśród Chorwatów w Burgenland (Austria) i na Węgrzech; zarejestrował ponad 15000 pieśni ludowych. W swoich pracach podejmował głównie zagadnienia związane z tonalnością i melodyką. Stworzył teorię o występowaniu „skali istriańskiej” w chorwackiej muzyce ludowej. Jego liczne kompozycje są przeważnie chóralnymi aranżacjami pieśni ludowych.

Literatura: Gh. Suliteanu Vinko Žganec and the Ethnomusicology of the 20th Century, „Narodna umjetnost” 1991 nr 3.

Prace

Kroatische Volksweisen und Volkstänze, Zagrzeb 1944

Muzički folklor, t. 1: Uvodne teme i tonske osnove (zagadnienia wstępne i podstawowe skale’), Zagrzeb 1962

Orijentalizmi ujugoslavenskom muzičkom folkloru, w: Tkalčićev zbornik, t. 1, red. I. Bach, Zagrzeb 1955

Die Elemente der jugoslawischen Folklore-Tonleitern im serbischen liturgischen Gesängen, w: Studia memoriae Belae Bartók sacra, red. B. Rajeczky i L. Vargyas, Budapeszt 1956, 2. wyd. 1957, tłum. angielskie Budapeszt 1959

Der glagolitische Gesang als kostbares kulturhistorisches Erbgut der Kroaten, w: Die südost-europäische Volkskultur in der Gegenwart, red. A. Mauerhofer, Graz 1983

ponadto artykuły w „Journal of the International Folk Music Council”, „Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae”, „Narodna umjetnost” (chorwackie czasopismo etnomuzykologiczne)

zbiory muzyczne:

Hrvatske pučke popijevke iz Međimurja (chorwackie pieśni ludowe z Međimurja), t. 1: Svjetovne (‘świeckie’), t. 2: Crkvene (‘religijne’), Zagrzeb 1924–25

Hrvatske narodne pjesme: Kajkavske (‘chorwackie pieśni ludowe: Kajkawskie’), Zagrzeb 1950

Narodne popijevke Hrvatskog Zagorja (‘pieśni lud. chorwackiego Zagorja), t. 1: Napjevi (‘melodie’), t. 2: Tekstovi (‘teksty’), Zagrzeb 1950–52, t. 3: Etnomuzikološka studija za knjigu Narodne popijevke Hrvatskog Zagorja, „Zbornik za narodni život i običaje” XLIV, 1971

Međimurje u svojim pjesmama (‘Međimurje w pieśniach’), Zagrzeb 1957

Hrvatske narodnepopijevke iz Koprivnice i okoline (‘chorwackie pieśni ludowe z Koprivnicy i okolic’), Zagrzeb 1962

Pučke popijevke Hrvata iz okolice Velike Kaniže u Mađarskoj (‘chorwackie pieśni ludowe z rejonu Velike Kaniže na Węgrzech’), Čakovec 1974

Hrvatske pučke popijevke iz Zeline i okolice (‘chorwackie pieśni ludowe z Zeliny i okolic’), Zelina 1979

Hrvatske pučke popijevke iz Međimurja (‘chorwackie pieśni lud. z Meöimurja), wyd. J. Bezić, G. Marošević i R. Bonifačić, 2 t., Zagrzeb 1990, 1992

redakcja:

Rad kongresa Folklorista Jugoslavije u Varaždinu 1957, Zagrzeb 1959

Rad XVII kongresa Saveza Udruženja Folklorista Jugoslavije, Poreč 1970, Zagrzeb 1972.