Zawadzki, Michał

Zawadzki Michał, *19 VI 1828 Michałkowce (obec. Michalkiwci) w gminie Płoskirów (obec. Chmielnicki, Podole), †22 III 1887 Zahińce (pow. latyczowski, Podole), polski kompozytor i pianista. Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Od 7. roku życia kształcił się u muzyków kijowskich. W latach 1851–56 studiował na uniwersytecie w Kijowie. Przez kilka lat zarządzał rodzinnym majątkiem w Michałkowcach. Od 1862 podróżował po Włoszech, Francji, Holandii i Niemczech, gdzie mieszkał przez jakiś czas i studiował u F. Kiela (kompozycja) oraz A. Tausiga, K. Krögera i J. Schulhoffa (gra na fortepianie). Po raz pierwszy publicznie wystąpił w 1864 w Dreźnie, w 1865 z T. Friderici-Jakowicką, a 19 XII 1865 na własnym koncercie w Sali hotelu Saskiego, dobrze przyjętym przez prasę niemiecką. W 1868 Zawadzki grał ze S. Niedzielskim we Lwowie oraz w 1870 z S. Taborowskim i G. Friemanem w Kijowie. 15 V 1882 zaprezentował się w Warszawie na koncercie kompozytorskim w sali Resursy Obywatelskiej. Pod koniec życia mieszkał w Kijowie, koncertował i uczył. Zmarł w Zahińcach w domu swojego przyjaciela, rzeźbiarza Bolesława Starzyńskiego, właściciela jednej z największych polskich bibliotek i galerii malarstwa na kresach; pochowany został na cmentarzu w Michałkowcach.

Obfitą twórczość Zawadzkiego (ponad 400 opusów, prawie wyłącznie miniatury fortepianowe i pieśni) – stylistycznie całkowicie anachroniczną w stosunku do współczesnej mu muzyki europejskiej – cechuje nieporadność pomysłów kompozytorskich, niedostatki formalne, ubóstwo środków rytmicznych i harmonicznych, krańcowo wąski ambitus melodyki, zaś w pieśniach – brak wyrazowej korespondencji warstwy muzycznej i słownej oraz prozodyczne błędy. Dumki, szumki, polki, bluetki, czabaraszki (czarabaszki), tworzone seriami oraz wielokrotnie wydawane w europejskich oficynach, przyniosły wprawdzie Zawadzkiemu lokalną popularność, lecz wyparły z repertuaru koncertów w szlacheckich dworach Podola muzykę wartościową, co spotykało się z krytyką profesjonalnych publicystów. Z relacji współczesnych wynika jednak, że utwory Zawadzkiego wiele zyskiwały w jego własnych wykonaniach, gdyż jego gra była śpiewna, stonowana i – jak to ujął Kleczyński („Bluszcz”) – „dobrze wychowana, a takiej słuchano z przyjemnością”.

Literatura: T.J. Stecki Silva rerum. Melomani i muzycy na Podolu. Życiorys p. Michała Zawadzkiego, „Tygodnik Illustrowany” 1870 nr 137; J. Kleczyński Sprawy bieżące, „Echo Muzyczne” 1882 nr 11 i Echa wiosenne, „Bluszcz” 1882 nr 22; J. Nosalewski Michał Zawadzki, „Tygodnik Illustrowany” 1887 nr 253.