Zadora, von Zadora, Michael, Michał, *14 VI 1882 Nowy Jork, †30 VI 1946 Nowy Jork, amerykański pianista, kompozytor i pedagog polskiego pochodzenia. Naukę gry na fortepianie rozpoczął pod kierunkiem swego ojca. W 1899 podjął studia w konserwatorium w Paryżu, które kontynuował u T. Leszetyckiego w Wiedniu i F. Busoniego w Berlinie, stając się wkrótce – obok E. Petriego – jednym z najbliższych uczniów, wykonawców i promotorów twórczości tego ostatniego. Opracował na fortepian jego Tanzwalzer op. 53 (Lipsk 1921) oraz (z Petrim) wyciąg fortepianowy opery Doktor Faust (Lipsk 1926). Jeszcze podczas studiów u Busoniego, który dedykował mu 4. elegię fortepianową (Turandots Frauengemach, 1907), rozpoczął działalność koncertową. O występach R. Koczalskiego, I. Friedmana i Zadory w Berlinie i Lipsku (1908–10) donosiła prasa krajowa. Działalność koncertową w Polsce (od 1911 we Lwowie, w Łodzi i Warszawie) łączył Zadora z pracą pedagogiczną, prowadząc wyższe kursy gry fortepianowej w konserwatorium we Lwowie (1911–12) i w Instytucie Muzycznym A. Türnera w Łodzi (założony w 1916). W XII 1913 wystąpił w Nowym Jorku na koncercie kameralnym z Kneisel Quartet (W.A. Mozart, J. Brahms, C. Franck) i recitalu w Aeolian Hall (utwory J.S. Bacha we własnej transkrypcji, kompozycje Beethovena, Chopina i Liszta), ponadto w 1913/14 prowadził w Nowym Jorku mistrzowską klasę fortepianu w Institute of Musical Art (późniejsza Juilliard School of Music). Po I wojnie światowej kontynuował w tym mieście działalność pedagogiczną (w latach 30. w Cecilia School) i koncertową. Występował regularnie do lat 40. jako solista i kameralista. Na koncertach pod auspicjami Busoni Society, którego był założycielem, koncertował w duecie fortepianowym z Petrim i E. Steuermannem. W Europie występował rzadko, m.in. w 1923 w Berlinie (3 recitale, z których jeden poświęcił twórczości Busoniego), w 1930 w Teatro Augusteo w Rzymie (pod batutą M. Rossiego), w 1938 w Wigmore Hall w Londynie.
Skomponował niewiele utworów oryginalnych, m.in. Cake Walk. Studie für Klavier (Berlin 1922), 4 Compositions for the Piano (Nowy Jork 1943), Wiener Walzer i Die Prima Ballerina. Kleine Tanz-Szene (wyd. w latach 30. na płycie DG w wykonaniu Zadory pod pseudonimem Pietro Amadis), muzykę do sztuki A. Strindberga The Bridal Crown (wyst. Nowy Jork 1938). W jego dorobku dominują liczne transkrypcje fortepianowe w stylu Busoniego, wydane u Bote & Bocka, Simrocka, Leuckarta, Hansena i Schirmera, m.in.: 5 preludiów i fug organowych oraz Koncert d-moll BWV 596 J.S. Bacha, Koncert organowy przypisywany W.F. Bachowi oraz utwory D. Buxtehudego, G.B. Pergolesiego, A. Henselta, A. Jensena, pieśni F. Schuberta i R. Schumanna.
Zadora pozostawił wiele cennych nagrań na wałkach pianolowych (Berceuse op. 57 Chopina, 1913; etiudy i inne utwory Ch.H. Alkana z op. 35, 50 i 63) i płytach szybkoobrotowych firm Polydor (Chopin – 3 etiudy op. 25 i nokturn op. 32 nr 1, 1920; 2 walce op. 64, 1926), Ultraphon, Deutsche Grammophon AG, Odéon (w latach 30.) i Friends of Recorded Music Society (1940). W 1970 wytwórnia Naxos opublikowała jego nagrania utworów Busoniego w 2-płytowym albumie Busoni and His Circle, a w 2009 wytwórnia Appian Publications & Recordings (APR) 2-płytowy album Michael Zadora. The Complete Recordings 1922–1938.
