Witkowska-Zaremba Elżbieta, *23 II 1946 Warszawa, polska muzykolog i filolog klasyczny. Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim: w latach 1964–69 muzykologię (dyplom pod kierunkiem Z. Lissy), w latach 1967–72 filologię klasyczną (dyplom pod kierunkiem L. Winniczuk). Od 1970 pracuje w Zakładzie Historii i Teorii Muzyki (od 2009 Zakład Muzykologii) Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, gdzie w 1979 uzyskała stopień doktora na podstawie pracy Zasady muzyki w krakowskich traktatach chorałowych I połowy XVI w., przygotowanej pod opieką naukową M. Bristigera. W latach 1982–83 przebywała na stypendium uniwersyteckim w Poitiers, gdzie studiowała w Centre d’Etudes de Civilisation Médiévale, a w 1987 i 1989 prowadziła badania w zakresie średniowiecznej teorii muzyki dzięki stypendium Herzog August Bibliothek w Wolfenbüttel. W 1991 habilitowała się w Instytucie Sztuki PAN na podstawie pracy „Musica Muris” i nurt spekulatywny w muzykografii średniowiecznej, w 2001 otrzymała tytuł naukowy profesora. W latach 2003–07 była zastępcą kierownika Zakładu Historii Muzyki, 2007–2019 dyrektorem Instytutu Sztuki PAN, 2003–2015 redaktorem naczelnym kwartalnika „Muzyka”. W latach 1995–2002 prowadziła w Instytucie Sztuki PAN seminarium poświęcone średniowiecznej teorii muzyki, a w latach 1996–2016 prowadziła wraz z M. Bristigerem konwersatorium muzykologiczne. Uczestniczyła w licznych krajowych i międzynarodowych konferencjach muzykologicznych (m.in. w polsko-włoskich konferencjach muzykologicznych, kongresach Międzynarodowego Towarzystwa Muzykologicznego, konferencjach Study Group „Cantus Planus”). Jest członkiem zwyczajnym Związku Kompozytorów Polskich (od 1974) i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (od 2005). Od 2007 jest członkiem korespondentem, a od 2016 członkiem rzeczywistym PAN, od 2007 delegatem PAN do Międzynarodowej Unii Akademickiej (UAI), a od 2013 członkiem biura UAI, od 2012 członkiem zwyczajnym Academia Europaea, od 2018 członkiem korespondentem American Musicological Society, od 2021 członkiem korespondentem British Academy. Odznaczona złotym medalem „Gloria Artis”.
Głównym polem badawczym Witkowskiej-Zaremby jest średniowieczna i wczesnonowożytna teoria muzyki, ze szczególnym uwzględnieniem źródeł zachowanych w środkowej i środkowowschodniej Europie, interpretowanych na tle teorii muzyki europejskiej wraz z jej antycznymi tradycjami, w kontekście praktyki kompozytorskiej oraz życia intelektualnego w badanych epokach. Podstawę materiałową prac Witkowskiej-Zaremby stanowią traktaty i pisma muzyczno-teoretyczne, w znacznej części po raz pierwszy wydane przez nią krytycznie, a niekiedy niewystępujące wcześniej w muzykografii. Przeprowadzona analiza tych źródeł przyczyniła się do pogłębienia wiedzy o znajomości i sposobie traktowania teorii muzyki w XV- i XVI-wiecznej Polsce (przede wszystkim w Krakowie, na Śląsku i na Mazowszu), a także o recepcji najbardziej znaczących traktatów europejskich XIV i 1. połowy XV w. na tych ziemiach oraz o specyfice niektórych środkowoeuropejskich źródeł muzyczno-teoretycznych oraz przekazywanych przez nie rozwiązań technicznych (w tym notacyjnych), w których widoczne jest oddziaływanie tradycji zachodnio- i południowoeuropejskiej.
Teorii muzyki poświęcone były już rozprawy magisterskie Witkowskiej-Zaremby – z muzykologii „De musicae laudibus oratio” Jerzego Libana z Legnicy (1969) i z filologii klasycznej De accentuum ecclesiasticorum exquisita ratione (1972). Podjęta w nich problematyka stała się zaczątkiem pierwszych artykułów, a traktaty Libana De musicae laudibus oratio oraz De accentuum ecclesiasticorum exquisita ratione, wraz z De philosophiae laudibus oratio (De musica), zostały przez Witkowską-Zarembę wydane w krytycznej edycji łacińskiej z symultanicznym tłumaczeniem polskojęzycznym w tomie pt. Jerzy Liban. Pisma o muzyce («Momenta Musicae in Polonia», 1984). W pracy doktorskiej (1979), wydanej pt. Ars
musica w krakowskich traktatach muzycznych XVI wieku (1986), Witkowska-Zaremba poddała analizie 7 kompendiów wiedzy o muzyce, napisanych przez polskich autorów w 1. połowie XVI w. i stanowiących wówczas podręczniki wykładanej w ramach quadrivium muzyki na uniwersytecie w Krakowie. Zasady muzyki, zawarte w drukowanych pracach Stefana Monetariusa (Epithoma utriusque musicae), Sebastiana z Felsztyna (Opusculum musicae compilatum noviter i Opusculum musices noviter congestum) oraz Marcina Kromera (Musicae elementa), jak również w zachowanych w rękopisie Hortulus musices Marka z Płocka oraz 2 anonimowych traktatach z Biblioteki Zakładu im. Ossolińskich i z Biblioteki Jagiellońskiej, przedstawione zostały na tle powstałych w XV i XVI w. rękopiśmiennych odpisów europejskich traktatów o muzyce, wykorzystywanych na uniwersytecie w Krakowie, oraz najbardziej wówczas znanych średniowiecznych i renesansowych traktatów dostępnych w nowych naukowych edycjach. Niejakim uzupełnieniem rozprawy doktorskiej stało się wydanie oryginalnych tekstów traktatów Sebastiana z Felsztyna z symultanicznymi tłumaczeniami na język polski («Monumenta Musicae in Polonia», 1991) – oprócz wymienionych już traktatów tego autora znalazły się tu także edycje Opusculum musicae mensuralis i Modus regulariter accentuandi lectiones matutinales, prophetias necnon epistolas et evangelia, a także reinterpretacja zachowanych źródeł i wydanie źródłowo-krytyczne traktatu Marcina Kromera Musicae elementa («Monumenta Musicae in Polonia», 2019). Krytyczna edycja powstałego w 1323 w Paryżu traktatu Musica speculativa secundum Boetium Johannesa de Muris wraz z jego interpretacją w kontekście nurtu spekulatywnego w muzykografii, ze wskazaniem znaczenia tego nurtu w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej, stanowią zawartość książki „Musica Muris” i nurt spekulatywny w muzykografii średniowiecznej (1992). Efektem zainicjowanych i prowadzonych przez Witkowską-Zarembę prac zespołowych międzynarodowej grupy specjalistów (Witkowskiej-Zaremby, N. Albarosa, J. Szendrei, T. Maciejewskiego, P. Gancarczyka, E. Zwolińskiej) jest wydana w języku polskim i angielskim praca Notae musicae artis (1999, 2001), dokumentująca źródła muzyczne z terenów Polski (powstałe od XI do XVI w.) i ukazująca widoczne w nich przemiany w notacji, świadczące o recepcji rozwiązań zachodnioeuropejskich, a także o stosowaniu specyficznych miejscowych sposobów zapisu nutowego (ilustrację prezentowanych zagadnień stanowi ok. 140 faksymilowych przykładów źródłowych). Praca zawiera m.in. obszerne studium autorstwa Witkowskiej-Zaremby na temat notacji, wykorzystywanej w XV- i XVI-wiecznych traktatach musica plana i musica mensuralis, ze wskazaniem w tych drugich łączenia elementów notacji ars gallica i ars italica dla precyzyjnego określania najdrobniejszych wartości rytmicznych, oraz przygotowaną przez nią edycję traktatów muzycznych z rękopisu WaN BOZ 61 (De musica mensurali, Ars compendiosa de cantu mensurali, Modus componendi cantum mensuralem), które powiększają liczbę tekstów dokumentujących znajomość na terenach Polski 1. połowy XV w. teorii ars nova i zachodnioeuropejskiego repertuaru polifonicznego ars nova i ars subtilior.
Dla poznania średniowiecznej praktyki kompozytorskiej – notacyjnej i wykonawczej – w grze na organach, ogromne znaczenie mają nieznane wcześniej, spisane ok. 1430 traktaty z Biblioteki Kapituły Metropolitalnej w Pradze (sygn. M.CIII) – Octo principalia de arte organisandi oraz Opusculum de arte organica (wydane przez Witkowską-Zarembę w 2001). Świadczą one o obecności ars italica w Pradze pierwszych dekad XV w. Ukazują koherentny system zasad stosowanych w technice tactus, znanej przede wszystkim ze źródeł muzyki organowej z Europy Środkowej, ale spotykanej także w zabytkach włoskich. Przez pryzmat tych rękopisów Praga jawi się w początkach XV w. jako ośrodek poddany silnym wpływom włoskim, które stamtąd promieniowały na południowe Niemcy i inne ośrodki środkowoeuropejskie. Teorii i praktyki muzyki instrumentalnej, zwłaszcza organowej 1. połowy XVI w. w Krakowie dotyczą badania związane z dokonaną edycją krytyczną traktatów (Ad faciendum cantum choralem wraz z Fundamentum i Ad faciendam correcturam) z Tabulatury Jana z Lublina («Monumenta Musicae in Polonia», 2015). Warte szczególnego podkreślenia są uzyskane przy tej okazji wyniki dotyczące pojęcia tactus i sposobów strojenia organów.
Wraz z Michaelem Bernhardem z Bawarskiej Akademii Nauk Witkowska-Zaremba była inicjatorką, koordynatorką i współredaktorką monumentalnego, międzynarodowego projektu, poświęconego zgromadzeniu i edycji korpusu tekstów świadczących o rozpowszechnieniu tradycji Johannesa Hollandrinusa i jej znaczeniu w nauczaniu musica plana w Europie Środkowej w XV wieku. Projekt realizowany był w latach 2001–2022, z udziałem najwybitniejszych specjalistów z Europy i USA, a jego efektem jest 9 wydanych tomów serii Traditio Iohannis Hollandrini, w których Witkowska-Zaremba występuje jako współredaktorka oraz autorka edycji nieznanych wcześniej tekstów teoretycznych.
Wśród prac Witkowskiej-Zaremby, wykraczających poza problematykę teorii i praktyki muzyki średniowiecza oraz renesansu, na uwagę zasługuje artykuł poświęcony mazurkom F. Chopina (1993), w którym ukazana jest ich ewolucja od klasycznej, addytywnej formy tańca we wczesnych opusach ku formie tanecznej o otwartych segmentach w późniejszych utworach tego gatunku, polegająca na stopniowym zacieraniu się relacji „poprzednik-następnik” i łukowaniu przeciw frazie.
książki:
Ars musica w krakowskich traktatach muzycznych XVI wieku, Kraków 1986
„Musica Muris” i nurt spekulatywny w muzykografii średniowiecznej, «Studia Copernicana» XXXII, Warszawa 1992
(z Michaelem Bernhardem) Traditio Iohannis Hollandrini, t. I: Die Lehrtradition des Johannes Hollandrinus, «Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission» 19, Monachium 2010
artykuły:
Kilka uwag do biografii Jerzego Libana, „Muzyka” XVI, 1971 nr 1
Myśl muzyczna na Śląsku od XIII do połowy XVII wieku, w: Piastowie brzescy i ich epoka, materiały z sesji naukowej w Brzegu 1972, Opole 1973
Anonimowy traktat mensuralny z I połowy XV wieku jako przyczynek do badań nad repertuarem muzycznym w Polsce, „Muzyka” XVIII, 1973 nr 3
La classificazione della musica nei trattati polacchi di canto corale nel XV e XVI secolo, „Quadrivium” XVI, 1975
Anonimowy traktat chorałowy ze zbiorów Biblioteki Ossolineum, „Muzyka” XX, 1975 nr 2
Elementy włoskie w polskim piśmiennictwie muzycznym w drugiej połowie XVIII wieku, «Pagine» III, 1979
Zasady muzyki w krakowskich traktatach chorałowych z I połowy XVI wieku, „Muzyka” XXIV, 1979
Wstęp do „Musica speculativa” Johannesa de Muris z rękopisu 568 Biblioteki Jagiellońskiej, „Muzyka” XXVI, 1981 nr 3/4
Odkrył Pitagoras, przeniósł sam Boecjusz, „Ruch Muzyczny” XXVI, 1982 nr 15
„Toni” i „Modi” w teorii „musicae planae” I poł. XVI w., „Muzyka” XXVIII, 1983 nr 1
Pojęcie muzyki w krakowskich traktatach „musicae planae” I poł. XVI w., „Muzyka” XXIX, 1984 nr 4
Aspekt praktyczny traktatu „Musica speculativa” Jana de Muris, „Studia Mediewistyczne” XXIV, 1985 z. 1, wersja poszerz. w jęz. ang. Some Aspects of Pythagorian Harmony in the Late Middle Ages: „Figura circulorum” from the Treatise „Musica speculativa” by Johannes de Muris, w: Proceedings of the International Musicological Symposium hel at castle Nieborów in Poland, September 4–5, 1985, red. A. Czekanowska, Kraków 1993
Czym była muzyka? W kręgu krakowskiej myśli o muzyce w XVI w., w: Tradycje muzyczne Katedry Wawelskiej, materiały z konferencji muzykologicznej w Krakowie 1984, red. J. Berwaldt, Kraków 1986, wersja w jęz. fr. La pensée sur la musique à Cracovie au XVIe siécle: qu’était-ce que la musique?, „Polish Art Studies” VIII, 1987
La musica come scientia speculativa medioevale, „Studi Gregoriani” IV, 1988
System pitagorejski w ujęciu Jana de Muris, w: Musicae Sacrae Ars et Scientia, księga pamiątkowa K. Mrowca, red. S. Dąbek i I. Pawlak, „Roczniki Teologiczno-Kanoniczne” XXXIV, z. 7, Lublin 1989
I commentarii universitari del Quattrocento al trattato „Musica speculativa” di Johannes de Muris, w księdze pamiątkowej G. Vecchiego, red. I. Cavallini, Modena 1989
W sprawie biografii Szydłowity, „Muzyka” XXXIV, 1989 nr 3
Music between „Quadrivium” and „Ars canendi”. „Musica speculativa” by Johannes de Muris and Its Reception in Central and East central Europe, w: Cantus Planus IMS Study Group, materiały z konferencji w Pécs 1990, red. L. Dobszay i in., Budapeszt 1992
Traktaty muzyczne z rękopisu BOZ 61 Biblioteki Narodowej w Warszawie, „Muzyka” XXXVII, 1992 nr 4, wersja w jęz. ang. A New Source for Fifteenth Century „Musica mensurabilis”, „Revista de musicología” XVI, 1993
Wersyfikacja, składnia i forma w mazurkach Chopina, w: Przemiany stylu Chopina, red. M. Gołąb, Kraków 1993
Spekulative Musik im Kontext des Aristotelismus. Musica als deductio, w: Beiträge der polnischen Stipendiaten der Herzog August Bibliothek zur Philosophie, Geschichte und Philologie, red. J. Pirożyński i in., Kr. 1994, wersja poszerz. w jęz. ang. The Medieval Concept of Music Perception. Hearing, Calculating and Contemplating, w: Dance, Music Art, and
Religion, materiały z sympozjum w Turku 1994, red. T. Ahlbäck, Turku 1996
Marcina Galliniusa „Epistola ad Benedictum Cosminium” — autobiografia czy fikcja?, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”
XXXVIII, 1994
Late Reception of Johannes Affligemensis (Cotto) in East central Europe, w: Cantus Planus IMS Study Group, materiały z sympozjum w Egerze 1993, red. L. Dobszay i in., Budapeszt 1995
Muzykografia łacińska w badaniach nad historią kultury muzycznej – perspektywa polska, w: Dziedzictwo europejskie a polska kultura muzyczna w dobie przemian, red. A. Czekanowska, Kraków 1995
„Mi contra fa” and „Divisio toni”, w: Laborare fratres in unum, księga pamiątkowa L. Dobszaya, red. J. Szendrei i D. Hiley, «Spolia Berolinensia» 7, Hildesheim 1995
Musica mensuralis in Polish Sources. Notation in Theory, Musica Antiqua Europae Orientalis. Acta Musicologica X/l, Bydgoszcz 1997
The Theory of Music. Manuscripts from the Carolingian Era up to c. 1500 in the Czech Republic, Poland, Portugal and Spain, cz. 2: Poland, Répertoire International des Sources Musicales , seria B III/5, Monachium 1997
The Minim-Semiminim Relation in 15th Century Central European Mensural Theory, w: Mittelalterliche Musiktheorie in Zentraleuropa, red. W. Pass i A. Rausch, «Musica Mediaevalis Europae Occidentalis» IV, Tutzing 1998
Georgius Libanus o swej podróży do Austrii oraz fragm. J. Liban z Legnicy, magnifico a praestantissimo viro Domi-
no Ulricho Croato... (Kraków 1535) w przekł. pol., w: Artes atque humaniora, księga pamiątkowa S. Mossakowskiego, red. H. Samsonowicz, Warszawa 1998
Maurice Emmanuel i ciągłość języka muzycznego, w: Tematy francuskie. Sympozjum in memoriam S. Jarociński, «Res Facta Nova» 3 (12), 1999
Notacja muzyczna w tekstach teoretycznych XV–XVI wieku, w: Notae musicae artis..., Kraków 1999, wersja w jęz. ang., Kraków 2001 (zob. redakcje)
Marcina Kromera „Pochwała muzyki”, w: Affetti musicologici, księga pamiątkowa Z.M. Szweykowskiego, red. P. Poźniak, Kraków 1999
Nieznana kopia traktatu „Musica speculativa” Johannesa de Muris z zaginionego rękopisu d. Biblioteki Ordynacji Krasińskich w kontekście tradycji krakowskiej, „Muzyka” XLV, 2000 nr 2
Theoria – Praxis – Poesis. Średniowieczny rozdział dziejów analizy muzycznej, „Muzyka” XLV, 2000 nr 4
Antique Tradition in Medieval Musicography, w: Music in the World of Ideas, księga pamiątkowa M. Bristigera, red. H. Geyer, M. Jabłoński i J. Stęszewski, Poznań 2001
„Ars organisandi” around 1430 and Its Terminology, w: Quellen und Studien zur Musiktheorie des Mittelalters, t. 3, red. M. Bernhard, «Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission» 15, Monachium 2001
Historical Thinking in Music Theory around 1450, w: Cantus Planus IMS Study Group, materiały z konferencji w Ostrzyhomiu (Esztergom) i Wyszehradzie 1998, red. L. Dobszay, Budapeszt 2001
„Musica plana” and „Musica Muris” in MS Kraków Biblioteka Jagiellońska 568 (ca 1465), w: Beiträge zur Musik, Musiktheorie und Liturgie der Abtei Reichenau, red. W. Pass i A. Rausch, Tutzing 2001
Historia wobec teorii. Na marginesie historii teorii muzyki, „Muzyka” XLVII, 2002 nr 3/4
Muzyka w kręgu uniwersytetu krakowskiego w XV i XVI w., «Kronika Zamkowa» t. 46, Warszawa 2003
New Elements of 15th-Century „Ars organisandi”. The Prague Organ Treatises and their Relationship to Previously Known Sources, w: Neues zur Orgelspielleher des 15. Jahrhunderts, red. T. Göllner, «Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission» 17, Monachium 2003
Niektóre aspekty włoskiej i niemieckiej „ars organica” w pierwszych dekadach XV w., w księdze pamiątkowej P.E. Carapezzy, «Res Facta Nova» 6 (15), 2003
Samotność Eurydyki. U źródeł średniowiecznej „musica speculativa”, w: Mit Orfeusza. Inspiracje i reinterpretacje w europejskiej tradycji artystycznej, red. S. Żerańska-Kominek, Gdańsk 2003
Sztuka gry na instrumentach klawiszowych około 1430. Dwa traktaty organowe z rękopisu M.CIII Biblioteki Kapituły Metropolitalnej w Pradze, „Muzyka” XLVIII, 2003 nr 2
The „coniuncta” in Polish Sources. Late Medieval Theory and Practice, „Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae” XLV, 2004
Medieval Liturgical Chant Books in Poland. A Report on Extant Source Collections and Work on Their Documentation, w: Die Erschliessung der Quellen des mittelalterlichen liturgischen Gesangs, red. D. Hiley, Wolfenbüttel 2004
Problem wizualizacji struktur dźwiękowych w średniowiecznej teorii muzyki, w: Sacrum. Obraz i funkcja w społeczeństwie średniowiecznym, red. A. Pieniądz-Skrzypczak i J. Pysiak, Warszawa 2005
Muzykologia w latach 1945–1990, w: Humanistyka polska w latach 1945–1990, red. U. Jakubowska i J. Myśliński, Warszawa 2006
Problem koniunkty w późnośredniowiecznych tekstach teoretycznych z polskich zasobów źródłowych, „Muzyka” LI, 2006 nr 1/2
„Ars musica” jako przedmiot nauczania w obrębie quadrivium, w: Septem artes w kształtowaniu kultury umysłowej w Polsce średniowiecznej, red. T. Michałowska, Wrocław 2007
Późnośredniowieczna teoria muzyki w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu, w: Tradycje śląskiej kultury muzycznej, t. 11, red. D. Kanafa, Wrocław 2008
Rules of Mutation in Manuscript I.C.47 Held at the Library of the Polish Academy of Sciences in Kórnik (Second Half
of the 15th Century), w: Littera Nigro scripta manet, księga pamiątkowa J. Černego, red. L. Mráčková i in., Praga
2009
Auctoritas i Traditio. Przypadek teoretyka muzyki Johannesa Hollandrina, w: Świat Średniowiecza, księga pamiątkowa H. Samsonowicza, red. A. Bartoszewicz, G. Myśliwski, J. Pysiak, P. Żmudzki , Warszawa 2010
The concept of ‘tactus’ in the organ treatise from ‘Tabulatura Joannis de Lublin 1540’, w: Musik des Mittelalters und der Renaissance, księga pamiątkowa K.-J. Sachsa, red. R. Kleinertz, Ch. Flamm, W. Frobenius, Hildesheim 2010
‘Epistola ad Benedictum Cosminium’ by Martinus Gallinius (Cracow 1535) – the views on music of a little-known humanist, w: Musicologie sans frontières / Muzikologija bez granice / Musicology without frontiers, księga pamiątkowa S. Tuksara, red. I. Cavallini i H. White, («Muzikološki Zbornici» 13), Zagreb 2010
Kilka uwag na temat traktatu organowego z Tabulatury Jana z Lublina (1540). W stulecie edycji „Ad faciendum cantum coralem”, „Muzyka” LVII, 2012 nr 4
Patterns of music education in Central Europe in the fifteenth century codices with the Jagiellonian mark, w: The musical heritage of the Jagiellonian era, red. P. Gancarczyk i A. Leszczyńska, Warszawa 2012
Teoria chorałowa w Europie Środkowej: Traditio Iohannis Hollandrini, „Muzyka” LVII, 2012 nr 3
Early keyboard music in sources from Prague and Silesia, w: The musical culture of Silesia before 1742. New contexts – new perspectives, red. P. Gancarczyk, L. Hlávková-Mráčková, R. Pośpiech, «Eastern European Studies in Musicology» 1, Frankfurt am Main 2013
„Ars Musica” in late medieval Europe: Paris – Prague – Cracow, w: Poland and artistic culture of Western Europe. 14th-20th century, red. B. Przybyszewska-Jarmińska i L. Sokół, «Polish Studies – Transdisciplinary Perspectives» 6, Frankfurt am Main 2014
Przeszłość w teraźniejszości. Myślenie historyczne w teorii muzyki średniowiecza i u progu nowożytności, „Muzyka” LXII, 2017 nr 3
„Musica ficta” and „genus chromaticum” in Stefan Monetarius “Epithoma utriusque musices practicae” (1515), w: The Musical Sources of Spiš / Zips and Central Europe, red. J. Petőczová, Bratislava 2018
Between „intellectus”, „visus” and „auditus”: Jean des Murs’s „Musica speculativa”, version A (1323), „Erudition and the Republic of Letters” IV, 2019 nr 1 (wyd. specjalne „Jean des Murs's quadrival pursuits")
Johannes de Muris’s „Musica speculative cited by Jacobus de Ispania”. „Plainsong and Medieval Music”, XXI, 2022 nr 1
wydania:
J. Liban. Pisma o muzyce oraz Sebastian z Felsztyna. Pisma o muzyce, «Monumenta Musicae in Polonia», seria C: «Tractatus de Musica» I oraz II, Kraków 1984 oraz 1991
Johannes de Muris Musica speculativa secundum Boetium, w: „Musica Muris” i nurt spekulatywny..., Warszawa 1992
Traktaty muzyczne z rękopisu WaN BOZ 61 / Musical Treatises from the Manuscript WaN BOZ 61, 3 traktaty łacińskie, w: Notae musicae artis..., Kraków 1999, wersja w jęz. ang. 2001
(z Ch. Meyerem) Octo principalia de arte organisandi oraz Opusculum de arte organica, anonimowe traktaty organowe z rkp. M.CIII Biblioteki Kapituły Metropolitalnej w Pradze, w: „Ars organisandi” and its Terminology around 1430..., Monachium 2001
Traktaty z tradycji Johannesa Hollandrina w: Traditio Iohannis Hollandrini, red. M. Bernhard, E. Witkowska-Zaremba; t. 3: Traditio Iohannis Hollandrini VII (z M. Bernhardem i M. Hochadelem), Traditio Iohannis Hollandrini VIII; t. 5: Traditio Iohannis Hollandrini XV i Traditio Iohannis Hollandrini XVII; t. 6: Traditio Iohannis Hollandrini XXII–XXVI (z M. Bernhardem), Tonarius Vratislaviensis, «Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission» 19, 23, 24), Monachium 2011, 2014, 2015
Tabulatura Joanni de Lublin: Ad faciendum cantum choralem, Fundamentum, Ad faciendam correcturam, przekł. łac. tekstu traktatu na jęz. ang. A.M. Busse Berger, «Monumenta Musicae in Polonia», seria
C: «Tractatus de Musica» Warszawa 2015
Marcin Kromer. Musicae elementa, przekł. łac. tekstu traktatu na jęz. ang. C.M. Bower, «Monumenta Musicae in Polonia», seria C: «Tractatus de Musica» Warszawa 2019
(z M. Bernhardem, przekł. na jęz. ang. Calvin M. Bower) Traditio Iohannis Hollandrini, t. IX. Supplementum, Warszawa 2021
redakcje:
(z I. Poniatowską i S. Żerańską-Kominek) Musica Antiqua Europae Orientalis. 10th International Musicological Congress, Bydgoszcz, September 7th-11th, 1994, Bydgoszcz 1997 (Musica Antiqua Europae Orientalis 10. Acta musicologica 1)
Notae musicae artis. Notacja muzyczna w źródłach polskich XI–XVI wieku, Kraków 1999, wersja w jęz. ang. Notae musicae artis. Musical Notation in Polish Sources llth-16th Century, Kraków 2001
(z M. Bernhardem) Traditio Iohannis Hollandrini, t. 2–8, «Bayerische Akademie der Wissenschaften. Veröffentlichungen der Musikhistorischen Kommission» 18–26), Monachium 2010–2016 (t. 2–6: Die Traktate I–XXVI, t. 7: Studien, t. 8: Konkordanzen und Indices)
kwartalnik „Muzyka”, IS PAN, Warszawa 2003–2015
hasła w:
Encyklopedia muzyczna PWM, red. E. Dziębowska, t. 1–12, Kraków 1980–2012 (t. 1–5)
The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Second edition, red. S. Sadie, t. 1–29, London 2001 (t. 9, 12–17, 23)
Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Personenteil, red. Ludwig Finscher, t. 1–17, Kassel 1994–2007 (t. 6, 9, 11, 12, 16)
Lexikon Schriften über Musik, t. I: Musiktheorie von der Antike bis zur Gegenwart, Bärenreiter Verlag 2017
