[Konstancja Mozart]
Weber Maria Konstanze, Constanze, Constantia Caecilia Josepha Aloisia, 1° voto Mozart, 2° voto Nissen, *5 I 1762 Zell im Wiesental, †6 III 1842 Salzburg, niemiecka śpiewaczka (sopran), córka Fridolina. Wychowywana w rodzinie muzycznej, pobierała lekcje śpiewu i gry fortepianowej, lecz w obu dziedzinach jej możliwości były skromne w porównaniu z możliwościami starszych sióstr. W.A. Mozart, którego poślubiła 4 VIII 1782, napisał dla „drogiej małżonki” Solfeggia KV 393 i powierzył jej jedną z partii sopranowych w prawykonaniu nieukończonej Mszy c-moll KV 427/417a (Salzburg 1783). Konstanze Weber występowała okazjonalnie na koncertach prywatnych, m.in. podczas karnawału wiedeńskiego w 1783 oraz w pałacu hr. J. Thuna-Hohensteina w Pradze w 1787, wykonując z Mozartem i F. Hoferem tercet Liebes Mandel, wo ist’s Bandel (KV 441). Występom Konstanze Weber nie sprzyjały obowiązki żony i matki 6 dzieci. Do późnych lat dożyli tylko 2 synowie: tzw. Mozart mediolański — Carl Thomas (1784–1858), urzędnik w służbie wicekróla Neapolu oraz Mozart lwowski – Franz Xaver Wolfgang (1791–1844), znany jako Wolfgang Amadeus młodszy.
Wobec Konstanze Weber formułowano szereg podejrzeń i zarzutów, pomijając zarazem jej zasługi w dziele zachowania i propagowania twórczości Mozarta. Doprowadziła do powstania pierwszych biografii kompozytora, powierzając materiały F. Němečkowi (Leben des k.k. Capellmeisters Wolfgang Gottlieb Mozart nach Original-Quellen beschrieben, Praga 1798), który był także muzycznym preceptorem jej synów, oraz G.N. Nissenowi, którego w 1809 poślubiła, a po jego śmierci wydała (z pomocą J.H. Feuersteina) jego pracę pt. Biographie Wolfgang Amadeus Mozarts nach Originalbriefen (Lipsk 1828, supl. 1829). Zabiegała także o wydania i wykonania utworów Mozarta. W 1797 wydała u Breitkopfa i Härtla wyciąg fortepianowy opery Idomeneo, w 1800 sprzedała prawa do publikacji dzieł Mozarta wydawnictwu André w Offenbach; organizowała koncerty poświęcone twórczości Mozarta, m.in. wykonania opery La clemenza di Tito. Od 1821 mieszkała w Salzburgu, gdzie współdziałała przy powstaniu Mozarteum (1841).
Literatura:
K. Nissens Tagebuch aus den Jahren 1824–1837, wyd. H. Abert, „Mozarteums-Mitteilungen” II, 1919/20; R. Angermüller C. Nissen-Mozart. Tagebuch meines Briefwechsels in Betreff’der Mozartischen Biographie (1828–1837), Bad Honnef 1999; Konstanze Mozarts Briefe, Aufzeichnungen, Dokumente 1782–1842, wyd. A. Schurig, Drezno 1922; J.H. Eibl Aus den Briefen C. Mozarts an die Verleger Breitkopf & Härtel und J.A. André, w: Musik und Verlag, księga pamiątkowa K. Vötterlego, red. R. Baum i W. Rehm, Kassel 1968
R. Tenschert Mozarts Kompositionen für Konstanze, „Mozart-Almanach” I, 1941; E. Valentin Das Testament der C. Nissen. Mit biographischen Notizen über C. und G.N. Nissen, Neues Mozart Jahrbuch II, 1942; H. Gärtner Mozarts Requiem und die Geschäfte der Constanze Mozart, Monachium 1986; V. Sjoqvist Twice Perfectly Happy. Constanze Mozarts Two Marriages, Londyn 1991; I. Allihn Die Darstellung der Konstanze Mozart in der neueren Mozart-Literatur, w: Wolfgang Amadeus Mozart, Lipsk 1991.