Walmisley, Thomas Attwood

Walmisley [^u‘o:mzli] Thomas Attwood, *2 II 1814 Londyn, †17 I 1856 Hastings, angielski kompozytor i organista. Był synem Thomasa Forbesa Walmisleya (1783–1866), kompozytora, organisty i pedagoga. Podstaw nauki kompozycji uczył się u swego ojca chrzestnego, Th. Attwooda, w latach 1830–33 był organistą w Croydon (Surrey), w 1833 otrzymał dyplom Trinity College w Cambridge za anthem na głos i orkiestrę Let God arise. Odtąd działał jako organista Trinity College, St. Johns College i sporadycznie Kings College; w 1834 ukończył studia w dziedzinie literatury i matematyki w Corpus Christi College. Tam też rozpoczął pracę jako zastępca, a od 1836 jako następca profesora muzyki J. Clarke-Whitfelda, stając się pierwszym i w swoim czasie jedynym zawodowym muzykiem wykładowcą na fakultecie muzycznym uniwersytetu. 7 VII 1835 wykonano jego Ode for the Installation of the Marquis of Camden… z udziałem m.in. M. Malibran. W 1838 stał się pełnoprawnym członkiem Trinity College, w 1848 otrzymał tytuł doktora. Uczestniczył w wielu festiwalach, koncertach i innych wydarzeniach w Cambridge, działał m.in. w tamtejszym University Musical Society, w ruchu amatorskim Trinity College, co przyniosło mu renomę w skali kraju. Po przedwczesnej śmierci Walmisleya (wskutek depresji i alkoholizmu) zbiór utworów religijnych pt. Cathedral Music… opublikował jego ojciec.

Walmisley zasłynął przede wszystkim jako wykładowca uniwersytetu w Cambridge; jego wykłady, często zestawiane w serie tematyczne (np. o powstaniu i rozwoju fortepianu) były przeznaczone dla słuchaczy całego uniwersytetu, bezpłatne i ilustrowane przykładami muzycznymi. Przyczyniły się one nie tylko do prawidłowego ukształtowania gustów muzycznych i popularyzacji wiedzy o twórczości J.S. Bacha, ale także do wydatnego podniesienia rangi przedmiotów muzycznych na uniwersytecie, dotąd bardzo zaniedbanych. Zarazem Walmisley zyskał renomę wybitnego dyrygenta chórów Trinity i St. Johns College, a zwłaszcza najlepszego organisty w historii uczelni. Z jego inicjatywy dokonano w organach Trinity Chapel zmian, umożliwiających wykonywanie utworów Bacha. Jako kompozytor Walmisley jest uznawany za czołowego przedstawiciela i animatora tradycji angielskiej muzyki katedralnej, szczególnie w zakresie hymnów i magnifikatów. Najlepsze kompozycje Walmisleya przyrównywano do utworów G.F. Händla, podkreślano jednak brak ich adekwatności wyrazowej wobec biblijnych tekstów. Za najwybitniejsze dzieło Walmisleya uważa się Evening Service, d-moll (skomponowane  prawdopod. 1855). Jego utwory okolicznościowe (3 ody) były mniej udane. Liczne utwory na organy nie zachowały się, z wyjątkiem interesującego Preludium i fugi e-moll, nie są też znane utwory świeckie Walmisleya, pochodzące z wczesnego okresu twórczości.

Literatura: W. Glover The Memoirs of a Cambridge Chorister, Londyn 1885; J.S. Bumpus A History of English Cathedral Music 1549–1889, Londyn 1908; N. Temperley Thomas Attwood Walmisley’s Secular Music, „The Musical Times” XCVII, 1956; W. Shaw Thomas Attwood Walmisley oraz N. Temperley A List of Thomas Attwood Walmisley’s Church Music, „English Church Music” XXVII, 1975; W. Gatens Victorian Cathedral Music in Theory and Practice, Cambridge 1986.