logotypes-ue_ENG

Väisänen, Armas Otto

Biogram i literatura

Väisänen [w'ejsenen] Armas Otto Aapo, *9 IV 1890 Savonranta, †18 VII 1969 Helsinki, fiński etnomuzykolog. W 1919 ukończył studia na uniwersytecie w Helsinkach pod kierunkiem I. Krohna, tamże w 1939 uzyskał stopień doktora na podstawie dysertacji na temat ugrofińskich melodii ludowych, będącej rezultatem szeroko zakrojonych badań terenowych, prowadzonych m.in. w Estonii, Karelii, Laponii i w Europie środkowej. W latach 1929–57 był dyrektorem konserwatorium w Helsinkach, od 1940 wykładał tamże na uniwersytecie, w latach 1956–59 profesor muzykologii. Działał w Kalevalaseura (towarzystwo Kalewala), w którym od 1919 kierował pracami wydawniczymi, od 1930 był sekretarzem, a od 1942 przewodniczącym; organizował festiwale pieśni ludowej. W latach 1951–68 pełnił funkcję przewodniczącego fińskiego towarzystwa muzykologicznego. Przedmiotem badań Väisänena była muzyka ugrofińska, melodie run oraz związki między węgierskimi i fińskimi oraz szwedzkimi i fińskimi melodiami ludowymi. Zgromadził nagrania ok. 6000 melodii. Dokonując klasyfikacji pieśni, kontynuował tradycję I. Krohna.

Literatura: Armas Otto Väisänen and the Origins of the Finnish School of Ethnomusicology, w: Ethnic Relations and Musical Folklore, red. R. Astraukas, Wilno 2002.

Prace

Untersuchungen über die Ob-ugrischen Melodien, Helsinki 1939 (praca doktorska)

Suomenkansan sävelmien keräys (‘zbiór fińskich melodii ludowych’), „Suomi. Kirjoituksia isämaallisista aineista” IV, 1916/17

Das Zupfinstrument Gusli bei den Wolgavölkern, „Mémoires de la Société finno-ougrienne” LVIII, 1928

Die Leier der Ob-ugrischen Völker, „Eurasia septentrionalis antiqua” V, 1930 (pierwodruk w języku fińskim „Kalevalaseuran vuosikirja” IX, 1929)

Sibelius ja kansanmusiikki (‘Sibelius i muzyka ludowa’) oraz Kansansävelmien „sanakirjallisesta ” järjestämisestä (‘o „werbalnej” systematyce melodii ludowych’), „Kalevalaseuran vuosikirja” XVI, 1936 oraz XVII, 1937

Wirklichkeitsgrund der finnischestnischen Kantelerunen, „Acta ethnologica” 1, 1938 (pierwodruk w języku fińskim „Kalevalaseuran vuosikirja” VIII, 1928)

Kalevalamitta ja runosävelmät (‘metrum Kalewali i melodie ruh’), „Virittäjä” III, 1944 (ze streszczeniem w języku niemieckim)

Kalevalan-mitallisten runojen esitystavat (‘sposoby wykonania poematów w metrum Kalewali’), „Kalevalaseuran vuosikirja” XXVII/XXVIII, 1948

Suggestions for the Methodological Classification and Investigation of Folk Tunes, „Journal of the International Folk Music Council” I, 1949

zbiór artykułów Hiljainen haltiotuminen. Armas Otto Väisänen tutkielmia kansanmusiikista (‘ciche uniesienie, studia Armasa Otta Väisänena o muzyce ludowej’), red. E. Pekkilä, Helsinki 1990

zbiory pieśni:

Kantele- ja jouhikkosävelmiä (‘melodie na kantele i kantele smyczkowe’), Helsinki 1928, 2. wyd. 2002

Wogulische und ostjakische Melodien, Helsinki 1937

Mordwinische Melodien, Helsinki 1948

Samojedische Melodien, Helsinki 1965