Tuukkanen, Kalervo

Tuukkanen [t’u:k῀] Kalervo, *14 X 1909 Mikkeli, †12 VII 1979 Helsinki, fiński kompozytor, dyrygent i działacz muzyczny. W 1933 ukończył studia na uniwersytecie w Helsinkach – kompozycję pod kierunkiem L. Madetoi oraz teorię muzyki u A. Laitinena oraz I. Krohna. W latach 1935–38 uczył w szkole muzycznej w Viipuri (obec. Wyborg, Rosja), w 1935 oraz 1938–69 był nauczycielem śpiewu w szkołach w Helsinkach. W latach 1947–48 i 1955–56 wykładał na uniwersytecie w Helsinkach, od 1971 do 1977 uczył instrumentacji oraz analizy muzycznej w Akademii Muzycznej im. Sibeliusa. W latach 1967–69 wykładał gościnnie w Chung Chi College w Hongkongu. Od 1938 do 1943 był sekretarzem stowarzyszenia edukacji muzycznej, w 1945 współzałożycielem związku kompozytorów fińskich, w latach 1945–56 był członkiem zarządu zjednoczenia stowarzyszeń muzycznych w Finlandii, w 1951 współzałożycielem Forum Artis, głównej organizacji skupiającej zrzeszenia artystyczne, do 1970 a później w latach 1972–1973 piastował stanowisko sekretarza.

Twórczość Tuukkanena obejmuje przede wszystkim utwory na orkiestrę; wyrosła ona na gruncie neoromantyzmu, zakorzenionego w fińskiej szkole narodowej w 1. połowie XX w. (był to efekt silnego wpływu L. Madetoi). W latach 40. styl Tuukkanena ewoluował w stronę neoklasycyzmu, co wyraziło się w uproszczeniu formy. Najważniejszym dziełem tego okresu jest III Symfonia „Meri”, będąca syntezą doświadczeń kompozytorskich i świadcząca o jego dużej wrażliwości kolorystycznej, zwłaszcza w sposobie operowania chórem. Luonnekuvia Kolmesta muskettisoturista jest utworem celnie oddającym charakter bohaterów oraz atmosferę dzieła Dumasa i świadczy o umiejętności tworzenia dźwiękowych ilustracji, natomiast w Karhunpyynti Tuukkanen sięga do ludowych fińskich podań i pieśni, tworząc własny obraz folkloru ojczystego. Na zainteresowania kompozytora trendami modernistycznymi wskazują trzy ostatnie symfonie, w tym VI, powściągliwa emocjonalnie, stanowiąca podsumowanie jego twórczości. Odrębne miejsce w dorobku Tuukkanena zajmuje opera Indumati, zdradzająca zainteresowanie Orientem (zwłaszcza Indiami) oraz elementami folkloru narodów Azji. Niezależnie od proweniencji środków stylistycznych trzonem narracji w utworach Tuukkanena jest melodia, wspomagana barwną instrumentacją.