Tausinger [t′ au~] Jan, *1 XI 1921 Piatra Neamţ (Rumunia), †29 VII 1980 Praga, czeski kompozytor. Studiował w konserwatorium w Bukareszcie dyrygenturę u D. Cuclina, kompozycję u M. Jory i A. Mendelssohna, dyplom uzyskał w 1947, studia kontynuował w latach 1948–52 na akademii muzycznej w Pradze u K. Ančerla (dyrygentura) oraz u A. Háby i P. Bořkovca (kompozycja), w 1964 uczestniczył w Międzynarodowych Kursach Wakacyjnych Nowej Muzyki w Darmstadcie. W latach 1952–58 był dyrektorem konserwatorium w Ostrawie i dyrygował orkiestrą radiową w Bukareszcie, Ostrawie i Pilźnie, w latach 1969–71 oraz 1976–80 był naczelnym redaktorem muzycznym radia czechosłowackiego, 1971–75 dyrektorem konserwatorium w Pradze.
We wczesnych utworach, takich jak programowa I Symfonia i kantaty, Tausinger podporządkował się postulatom socrealizmu. Podobnie jak u wielu kompozytorów z krajów byłych demokracji ludowych, przełom w jego twórczości nastąpił dopiero po zetknięciu się z zachodnią awangardą na kursach w Darmstadcie. Z pewnego dystansu czasowego Tausinger potrafił ocenić krytycznie rezultaty swej nagłej reorientacji stylistycznej i wycofał Confrontazione I–III, wykonane w 1966 na festiwalu Týden Nové Tvorby w Pradze, nie zaniechał jednak dalszych poszukiwań i wkrótce potem skomponował jeden ze swych najlepszych utworów, Čmáranice pro nebi, w którym efektownie wykorzystał możliwości głosu i fonetyczne walory tekstu. Syntezę nowatorskich dążeń i wcześniejszych doświadczeń przyniosły dwa dzieła wokalno-instrumentalne z lat 70., Sinfonia Bohemica i kantata Ave Maria, wyróżniona I lokatą na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu.
Instrumentalne:
I Symfonia „Oswobodzenie” 1952
I Trio smyczkowe 1960
I Kwartet smyczkowy 1961
Confrontazione I–III na orkiestrę 1964–66, wycofane
II Trio smyczkowe 1965
II Kwartet smyczkowy 1966
Preludium, sarabanda i postludium na instrumenty dęte, harfę, fortepian i perkusję, 1967
Sinfonia slovacca 1979
Koncert skrzypcowy 1963
Colloquium na 4 instrumenty dęte, 1964
Concertino meditazione na altówkę i orkiestrę kameralną, 1965
Sonatina emancipata na trąbkę i fortepian, 1968
Canto di speranza na kwintet fortepianowy, 1969
Improwizacja „Hommage à J.S. Bach” na fortepian i orkiestrę, 1970
III Kwartet smyczkowy 1970
Circonvolutions na fortepian preparowany, 1971
10 dodekafonických etud na fortepian, 1972
IV Kwartet smyczkowy „Struktury” 1972
III Trio smyczkowe 1973
I Nonet „Hukvaldy” 1974
Comme il faut, sonatina na obój i fortepian, 1974
Koncert wiolonczelowy „Vzpomínka na Rigoletta” 1974
On revient toujours, suita na skrzypce i fortepian, 1974
Sonata na klarnet i fortepian, 1975
II Nonet „Szkice” 1976
III Nonet „Reminiscencje” 1976
Sekstet na 5 instrumentów dętych i fortepian, 1976
4 utwory na fagot i fortepian, 1977
7 mikrochromofonii na klarnet, altówkę i fortepian, 1977
4 odstíny (‘4 odcienie’) na flet, harfę i trio smyczkowe, 1978
Korelacje na akordeon, 1978
Wokalne:
utwory na chór a cappella, m.in.
Kantáta o Klementu Gottwaldovi na chór a cappella, sł. M. Povondra, 1952
Žně (‘żniwa’) na chór męski a cappella, sł. J. Wolker, 1963
Vrh kostek (‘gra w kości’) na chór mieszany a cappella, sł. S. Mallarmé, 1979
Wokalno-instrumentalne:
Láska (‘miłość’), cykl pieśni na głos i fortepian, sł. jap. haiku, 1964
Čmáranice pro nebi (‘bazgranie po niebie’) na sopran i zespół kameralny, sł. W. Chlebnikow, 1967
Správná věc (‘słuszna sprawa’) na tenor, baryton, chór i orkiestrę, sł. W. Majakowski, 1967
Duetti compatibili na sopran i altówkę, sł. E. Lindgreen, 1971
Ave Maria, kantata na sopran, recytatora i orkiestrę, 1972
Konstelacje, cykl pieśni na głos i fortepian, sł. z poezji eksperymentalnej, 1975
Sinfonia Bohemica na głosy solowe, chór męski i wielką orkiestrę, sł. J.Á. Komenský, J. Fučík, J. Heyrovský, 1975
Pražská domovní znamení, cykl pieśni na głos i fortepian, sł. V. Nezval, 1977
Výchozí bod (‘punkt wyjścia) na sopran i 2 skrzypiec, sł. E. Lindgreen, 1980
Sceniczne:
Ošklivá přihoda (‘nieprzyjemne zdarzenie’), opera komiczna wg F. Dostojewskiego, 1969
