Szczurowski Jan Nepomucen Ignacy, *16 V 1771 Pińczów (k. Kielc), †30 X 1849 Warszawa, polski śpiewak (bas), aktor i wiolonczelista. Kształcił się w szkole śpiewu W. Sierakowskiego w Krakowie. W 1787 zadebiutował w teatrze w Krakowie, w latach 1788–92 występował z zespołem W. Bogusławskiego na scenach Dubna, Lublina i Krakowa. 14 IV 1793 śpiewał po raz pierwszy w Teatrze Narodowym w Warszawie w operze La Frascatana G. Paisiella, lecz ważniejsza dla jego kariery okazała się polska premiera opery Axur, re d’ Ormus A. Salieriego (24 IX 1793), w której zachwycił rolą Altamora, zyskując stały angaż w operze w Warszawie (jako basso buffo). Swój talent wokalny potwierdził rolą Bryndasa w prapremierze opery J. Stefaniego Cud mniemany czyli Krakowiacy i Górale (1 III 1794). Nadal jednak śpiewał dużo poza Warszawą, głównie z zespołem Bogusławskiego, m.in. w latach 1795–99 w teatrze we Lwowie. Po powrocie do Warszawy występował stale do 1839 w Teatrze Narodowym (późniejszym Teatrze Wielkim), z wyjątkiem sezonu 1806/07, kiedy to z żoną, aktorką i śpiewaczką Joanną Gamalską, gościł we Lwowie, w Dubnie, Kamieńcu Podolskim i teatrze Potockich w Tulczynie. Następnie z zespołem Teatru Narodowego śpiewał gościnnie w Kaliszu (od 1801 oraz w 1808, 1809, 1811), Poznaniu (1808, 1809), Białymstoku (1808), Krakowie (1809), Gdańsku (1811). Krytycy wysoko oceniali kreacje Szczurowskiego w warszawskiej premierze Tankreda G. Rossiniego (1818), Westalki G. Spontiniego (1821), Sroki złodziejki Rossiniego (II 1825), Wolnego Strzelca C.M. von Webera (1826) i Włoszki w Algierze Rossiniego (1826). Szczurowski wziął też udział w uroczystej premierze Cyrulika sewilskiego (jako Bartolo) z okazji otwarcia Teatru Wielkiego w Warszawie (24 II 1833). Angażował się w życie koncertowe miasta oraz uroczystości religijno-patriotyczne. 16 V 1837 obchodził w Teatrze Wielkim jubileusz 50-lecia pracy artystycznej, śpiewał w tym teatrze do 1839, a następnie przeszedł na emeryturę. W latach 1840–45 mieszkał w Kielcach, gdzie pracował społecznie w Radzie Opiekuńczej Zakładów Dobroczynnych, w latach 1841–43 organizował koncerty na dochód szpitala, w których brał udział jako śpiewak; w 1844 pisał sprawozdania z koncertów do „Kuriera Warszawskiego”. Ostatnie 4 lata życia spędził w Warszawie; pochowany został na cmentarzu Powązkowskim. Jego wnuczka, Tekla Szczurowska, była aktorką teatrów lubelskich i warszawskich (debiut w Teatrze Nowym).
Szczurowski przez ponad 50 lat należał do grupy czołowych i popularnych śpiewaków polskich, miał „fenomenalnie piękny i obszerny głos” (Szczublewski), brakowało mu jednak talentu aktorskiego, toteż w komediach obsadzano go w rolach drugorzędnych. Jako człowiek szanowany i przedsiębiorczy był w latach 1814–21 akcjonariuszem spółki kierującej Teatrem Narodowym za dyrekcji L. Osińskiego, a w 1826 członkiem Komitetu Administracji Teatralnej, zwanej też Komitetem Artystów.
Literatura: „Kurier Warszawski” 1849 nr 289 (nekrolog); J. Szczublewski Teatr Wielki w Warszawie 1833–1993, Warszawa 1993; Kultura miejska w Królestwie Polskim, cz. 1: 1815–1875, praca zespołu IS PAN, red. A.M. Drexlerowa, Warszawa 2001.
