Szarffenberg Scharffenberg, Szarffenberger Maciej, *Lubomierz (k. Jeleniej Góry), †1547 Kraków, śląski drukarz i księgarz działający w Krakowie, brat Marka. Działał współcześnie z F. Unglerem i H. Wietorem. Do 1537 drukował wszystkie nakłady swego brata Marka; w 1537 otrzymał prawa miejskie w Krakowie i dożywotni przywilej druku i sprzedaży kalendarzy krakowskich. Wydał ponad 300 pozycji — dzieła humanistyczne w języku łacińskim, polskim i hebrajskim oraz podręczniki. Wydawał prace Jerzego Libana z Legnicy, m.in. ok. 1539 De accentuum ecclesiasticorum exquisita ratione z 250 przykładami muzycznymi, wykonanymi techniką drzeworytniczą i dołączonym do traktatu 4-głosowym hymnem Ortus de Polonia Stanislaus. W 1544 wydał traktat muzyczny J. Spangenberga Questiones musicae in usum Scholae Northusianae. Dla przykładów muzycznych w gotyckiej notacji chorałowej stosował wyłącznie drzeworyt muzyczny na przeciętnym poziomie ówczesnej produkcji.
***
Ważną rolę w historii drukarstwa muzycznego odegrali krewni Szarffenbergów krakowskich, Scharffenbergowie wrocławscy: Kryspin, działający w Lubaniu Śląskim (1545–50) i we Wrocławiu (1552–76), jego syn Jan (†1586), działający we Wrocławiu (1577–86) i jego wnuk Kryspin, działający w Nysie na początku XVII w. Drukowali wielogłosowe utwory muzyczne i śpiewniki tłoczone techniką druku pojedynczego, a także dzieła teoretyczne z drzeworytniczymi przykładami muzycznymi. Ich druki wyróżniały się estetyczną szatą graficzną i wysokim poziomem techniki.
Literatura: M. Przywecka-Samecka Drukarstwo muzyczne w Polsce do końca XVIII wieku, Kraków 1969.
