Szafranek, Antoni

Szafranek Antoni, *23 V 1909 Bottrop (Westfalia), †23 III 1979 Katowice, polski skrzypek, dyrygent i pedagog, brat Karola. Naukę gry na skrzypcach rozpoczął pod kierunkiem ojca. Po powrocie do kraju w 1920 uczył się prywatnie, m.in. u A. Brandenburga w Katowicach. W latach 1927–29 studiował w Państwowym Konserwatorium Muzycznym w Poznaniu, następnie kształcił się pod kierunkiem G. Kulenkampffa (skrzypce), G. Szella (dyrygentura) i P. Hindemitha (kompozycja) w Hochschule für Musik w Berlinie (w 1930 dyplom w klasie skrzypiec). Działalność koncertową rozpoczął w wieku dwunastu lat. Był skrzypkiem orkiestry Opery Poznańskiej (do 1929) i Berliner Kammerorchester, z którą koncertował w Niemczech, Holandii, Belgii, Francji, Anglii i Hiszpanii. Po powrocie do Polski występował jako solista i kameralista, m.in. w duecie z bratem Karolem, mając w repertuarze m.in. sonaty skrzypcowe Beethovena i Francka, a także kompozycje Czajkowskiego, Paganiniego, Brahmsa, Wieniawskiego oraz Schuberta. Współpracował (wraz z bratem) z katowicką rozgłośnią Polskiego Radia. W 1937 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie do 1939 roku uzupełniał studia w zakresie dyrygentury i kompozycji w Państwowym Konserwatorium Muzycznym u Kazimierza Sikorskiego. W warszawskim studiu PR dał ponad 100 recitali.

W 1933 roku, wraz z bratem, współtworzył Szkołę Muzyczną w Rybniku, w której pracował do wybuchu wojny. W kwietniu 1940 dołączył do grona profesorów otwartego wówczas niemieckiego konserwatorium w Katowicach (Kattowitzer Konservatorium, od 1942 Landesmusikschule). Do wiosny 1945 prowadził tam klasę skrzypiec oraz orkiestrową. Po reaktywacji szkoły muzycznej w Rybniku w 1946 roku ponownie wraz z bratem objął kierownictwo placówką. Po upaństwowieniu szkoły (1952) został dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej a w 1970 roku, po odejściu na emeryturę brata, (1975) objął stanowisko dyrektora PSM II stopnia.

Do jego uczniów należeli m.in. P. Święty i H.M. Górecki, który dedykował mu Trzy tańce op. 34, wykonane po raz pierwszy przez Orkiestrę Filharmonii Rybnickiej pod batutą Antoniego Szafranka (1973). Działalność dyrygencką prowadził głównie jako twórca i kierownik artystyczny Filharmonii Rybnickiego Okręgu Węglowego, która powstała w 1960 z muzyków prowadzonej przez niego orkiestry symfonicznej rybnickiej szkoły. Orkiestrę Filharmonii “ROW” prowadził do swojej śmierci w 1979 roku.

Odznaczony został m.in. Złotym Krzyżem Zasługi (1957), Odznaką Zasłużonemu w Rozwoju Województwa Katowickiego (1963), Odznaką Tysiąclecia (1965) oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1973). W 2018 roku bracia Szafrankowie zostali upamiętnieni pomnikiem w Rybniku.

Literatura: Kattowitz – Heimstätte deutscher Musik, “Kattowitzer Zeitung” 1940 nr 113 (25.04), s. 3; M. Warchoł-Sobiesiak 80 lat Państwowej Szkoły Muzycznej im. Karola i Antoniego Szafranków w Rybniku. Założyciele i ich dzieło, Rybnik 2013; Karol i Antoni Szafrankowie, http://www.filharmoniarybnik.pl/karol-i-antoni-szafrankowie; Patroni Szkoły, https://www.gov.pl/web/psmrybnik/patroni-szkoly; Rzeźbę Braci Szafranków odsłonili w Rybniku ich słynni wychowankowie, https://katowice.tvp.pl/40089739/rzezbe-braci-szafrankow-odslonili-w-rybniku-ich-slynni-wychowankowie.