Logotypy UE

Smijers, Albert

Biogram i literatura

Smijers [sm´ejers] Albert Antonius, *19 VII 1883 Raamsdonksveer (koło Bredy), †15 V 1957 Huis ter Heide (koło Utrechtu), holenderski muzykolog. Po studiach teologicznych i filozoficznych w seminarium duchownym w Haaren, gdzie w 1912 otrzymał święcenia kapłańskie, podjął działalność pedagogiczną (w latach 1912–15 oraz w 1918–29 uczył muzyki w seminarium Beekvliet w Sint Michielsgestel); równocześnie studiował w konserwatorium w Amsterdamie u A. Averkampa, w latach 1915–18 w Wiedniu w Akademie für Darstellende Kunst na wydziale muzyki kościelnej (dyplom dyrygenta chóru, organów i nauczyciela śpiewu kościelnego) oraz muzykologii na uniwersytecie, gdzie w 1917 uzyskał stopień doktora na podstawie pracy o twórczości K. Luythona, napisanej pod kierunkiem G. Adlera. W latach 1917–20 kierował wydziałem muzyki kościelnej w konserwatorium w Tilburgu, w 1929–34 uczył historii muzyki w konserwatorium w Amsterdamie. W 1928 ufundowano z inicjatywy Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst pierwszą w Holandii katedrę muzykologii (inauguracja w 1930 na uniwersytecie w Utrechcie) i jej kierownictwo powierzono Smijersowi, prowadził ją do końca życia; od 1934 był profesorem nadzwyczajnym, od 1945 profesorem zwyczajnym. Ponadto w latach 1934–57 był przewodniczącym Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis, w 1927–55 redagował czasopismo muzykologiczne „Tijdschrift der Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis”, w 1952–55 był przewodniczącym Międzynarodowego Towarzystwa Muzykologicznego, od 1950 członkiem Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen (‘królewska holenderska akademia nauk’); otrzymał tytuł doktora honoris causa uniwersytetu w Leuven.

Smijers jest uznawany za twórcę holenderskiej muzykologii. Będąc kierownikiem pierwszej katedry muzykologii w Holandii, organizował i rozwijał działalność pedagogiczną i badawczą; wykształcił wielu uczniów i jako pierwszy podjął badania źródłowe, przygotowując edycje naukowe dzieł wszystkich najwybitniejszych kompozytorów niderlandzkich, w pierwszym rzędzie Josquina des Prés i J. Obrechta, a także J. Ockeghema, J.P. Sweelincka i wielu innych, toteż zyskał znaczącą pozycję w muzykologii europejskiej, a także światowej. Działalność badawcza Smijersa skupiała się na twórczości kompozytorów muzyki dawnej, zwłaszcza szkół niderlandzkich; publikował prace analityczne i interpretacyjne; ze zgromadzonego przezeń obszernego zbioru fotokopii i katalogu utworów kompozytorów szkół niderlandzkich korzystało przez dłuższy czas wielu jego uczniów i kontynuatorów. Jako pedagog zwracał szczególną uwagę na dokładną znajomość zagadnień techniki kompozytorskiej i swobodę oraz kompetencję w korzystaniu ze źródeł.

Literatura: R. Lenaerts In memoriam Albert Smijers, „Acta Musicologica” XXIX, 1957; H.E. Reeser Albert Smijers zum Gedächtnis, „Die Musikforschung” XI, 1958

Prace

K. Luython ais Motetten-Komponist, Amsterdam 1923 (praca doktorska)

Nederlandsche muziekgeschiedenis, Utrecht 1930

artykuły:

Die kaiserliche Hofmusik-Kapelle von 1543–1619, Wiedeń 1922 (zbiór artykułów głównie z „Studien zur Musikwissenschaft” VI–VIII, 1919–21)

De Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te ’s-Hertogenbosch, 2 t., Amsterdam 1932–34

Een kleine bijdrage over Josquin en Isaac, w księdze pamiątkowej D.F. Scheurleera, Haga 1925

Josquin des Prez, „Proceedings of the Royal Musical Association” LIII, 1926/27

De Matthaeus-Passie van J. Obrecht oraz Vijftiende en zestiende eeuwsche muziekhandschriften in Italie met werken van Nederlandsche componisten, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XIV, 1935

De polyphone kerkmuziek van de 15e en 16e eeuv, „Musica Sacra” LVI, 1936

Meerstemmige muziek van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap te ’s-Hertogenbosch, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XVI/1, 1940

Twee onbekende motettexten van Jacob Hobrecht oraz Het motet „Mille quingentis” van Jacob Hobrecht, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XVI/2, 1941

De Missa carminum van Jacob Hobrecht, „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XVII, 1951

wydania:

w «Uitgave van Oudere Noord-Nederlandsche Meesterwerken», Amsterdam:

F. di Monte Missa ad modulum „Benedicta es”, XXXVIII, 1920

J.V. Vondel’s Kruisbergh. Op Musijck gebraght door C. Padbrué, XLII, 1931

C. Schuyt Vijfstemmige madrigalen, 3 t., XLV/1–3, 1937/38–48

Volledige Werken van Josquin Desprez, 41 z., Amsterdam 1921–56

Treize livres de motets parus chez P. Attaignant en 1534 et 1535, 7 t., t. 1–3 Paryż 1934–38, t. 4–7 Monako 1960–62

Van Ockeghem tot Sweelinck, w: Nederlandsche muziekgeschiedenis in voorbeelden, 7 t., Amsterdam 1939–41, 2. wyd. 1946–56

J. Obrecht. Opera omnia. Neue Gesamtausgabe, 3 t., Amsterdam 1953–56

redakcja:

„Tijdschrift der Vereeniging voor Nederlandsche Muziekgeschiedenis”, Amsterdam 1927–55 (w latach 1947–55 pt. „Tijdschrift voor Muziekwetenschap”)

Algemeene Muziekgeschiedenis, z Ch. Van den Borrenem i in., 3 t., Utrecht 1938, 4. wyd. 1947 (w tym Van Ockeghem tot Sweelinck).