Silbermann, Johann Andreas

Silbermann Johann Andreas, Jean André, *24 VI 1712 Strasburg, †11 II 1783 Strasburg, budowniczy organów, syn Andreasa. Uczył się u ojca, początkowo podróżując z nim do ośrodków budownictwa organów (Lipsk, Drezno, Görlitz, Halle, Berlin, Fulda), następnie terminując w jego warsztacie. J.A. Silbermann był szanownym obywatelem Strasburga i członkiem miejskiego senatu. Znał osobiście J.S. Bacha i W.A. Mozarta. Zbudował 56 organów – w Alzacji, Lotaryngii, Badenii i Szwajcarii, m.in. w Strasburgu (1740), Marmoutier (1746), Villingen (1752). Budował organy w stylu swojego ojca, stosując dyspozycje i rozwiązania nawiązujące do klasycznych organów francuskich (F. Thierry). Prowadził archiwum rodzinne, które jest nieocenionym źródłem wiedzy o organach tamtych czasów oraz o rodzinie Silbermannów. Napisał także Local-Geschichte der Stadt Strassburg (Strasburg 1775). Brat J.A. Silbermanna Johann Daniel (1717–1766), a także dwaj synowie: Johann Daniel (1745–1770) i Johann Josias (1765–1786) również byli budowniczymi organów. W warsztacie J.A. Silbermanna pracowali też jego zięciowie: C. Sauer i J. Alfftermann.

W rodzinie Silbermannów na uwagę zasługują także bracia Johanna Andreasa: Johann Gottfried (1722–1762) i Johann Heinrich (1727–1799), zajmujący się budową klawikordów i fortepianów. Ten ostatni uczył się u stryja Gottfrieda we Freibergu, potem budował głównie fortepiany (pianoforte), które przyniosły mu sławę we Francji. Zajmował się też kompozycją (drobne utwory na klawesyn). Jego syn Johann Friedrich (1762–1817), budowniczy organów i fortepianów, był organistą w Strasburgu i zajmował się kompozycją.

Literatura: A. Hohn Die Orgeln Johann Andreas Silbermanns, „Acta Organologica” IV, 1970; W. Müller Gottfried Silbermann. Persönlichkeit und Werk, Lipsk 1982; S. Pollens Gottfried Silbermanns Pianos, „Organ Yearbook” XVII, 1986; E-H. Gress Die Klanggestalt der Orgeln Gottfried Silbermanns, Lipsk 1989; Das Silbermann-Archiv. Der handschriftliche Nachlass des Orgelmachers Johann Andreas Silbermann (1712–1783), red. M. Schaefer, Winterthur 1994; W. Wenke Silbermann als Pianoforte-Hersteller, D. Krickeberg Gottfried Silbermanns Hammerflügel von 1749 im Germanischen Nationalmuseum Nürnberg oraz K. Gernhardt Der „Instrumentenmacher” Gottfried Silbermann. Besonderheiten und Bedeutung für den Klavierbau im 18. Jahrhundert, «Freiberger Studien zur Orgel» VI, Altenburg 1999; E-H. Gress Die Orgeln Gottfried Silbermanns, w: Veröffentlichung der Gesellschaft der Orgelfreunde, Drezno 2000; C. Restle Gottfried Silbermann und die Hammerflügel für den preussischen Hof in Potsdam, S. Hoffmann Betrachtungen zum heutigen Zustand des Silbermann-Hammerflügels im Neuen Palais, Potsdam oraz G. Wagner Gottfried Silbermanns Hammerflügel am preussischen Hofe, „Jahrbuch des Staatlichen Instituts für Musikforschung Preussischer Kulturbesitz” 2001.