logotypes-ue_ENG

Satanowski, Robert

Biogram

Satanowski Robert Zdzisław, *20 VI 1918 Łódź, †10 VIII 1997 Warszawa, polski dyrygent. W latach 1935–39 studiował na Politechnice Warszawskiej. Studia dyrygenckie odbył w latach 1948–51 u B. Wodiczki w PWSM w Sopocie i w Łodzi, w 1958–60 przebywał na stażu w Komische Oper w Berlinie u W. Felsensteina, kształcił się także pod kierunkiem H. von Karajana. W latach 1949–50 był kierownikiem muzycznym Rozgłośni Polskiego Radia w Gdańsku, w latach 1951–54 dyrygentem orkiestry filharmonii w Lublinie, 1954–58 kierownikiem artystycznym i pierwszym dyrygentem Filharmonii Pomorskiej w Bydgoszczy, 1960–62 dyrektorem opery i orkiestry w Karl-Marx-Stadt (obecnie Chemnitz), jednocześnie w latach 196–63 był dyrektorem filharmonii w Poznaniu. W latach 1963–69 pełnił funkcję dyrektora Teatru Wielkiego w Poznaniu, 1969–76 dyrektora muzycznego orkiestry symfonicznej i teatrów operowych w Krefeld-Mönchengladbach. Od 1975 działał w kraju jako dyrektor i kierownik artystyczny teatrów operowych w Krakowie (do 1977), Wrocławiu (1977–82) i Teatru Wielkiego w Warszawie (1981–91). W latach 1991–92 był dyrygentem Opery w Akwizgranie.

Główną dziedziną działalności Satanowskiego był teatr operowy. Na sceny, którymi kierował, wprowadzał różnorodny repertuar, w tym liczne utwory kompozytorów XX w. W polskich teatrach zrealizował po raz pierwszy m.in. Chowańszczyznę Musorgskiego i Katię Kabanową Janáčka (Poznań), po raz pierwszy po II wojnie światowej zaprezentował Tannhäusera oraz Tristana i Izoldę Wagnera (Poznań), a w latach 1988–89 w Warszawie jego tetralogię Pierścień Nibelunga w oryginalnej wersji językowej. W 1977 we Wrocławiu wprowadził do repertuaru Fidelia Beethovena. W Operze Wrocławskiej Satanowski dyrygował prapremierami Sonaty Belzebuba E. Bogusławskiego (1977), W małym dworku Z. Bargielskiego (1981) i Manekinów Z. Rudzińskiego (1981); realizacje te powtórzył następnie w Teatrze Wielkim w Warszawie. Prowadził także polskie premiery Die Schule der Frauen R. Liebermanna (Poznań 1966) i Meister und Margarita R. Kunada (Warszawa 1987). Satanowski współpracował z wieloma zagranicznymi teatrami operowymi, m.in. w Dreźnie (Halka Moniuszki), Berlinie (Trubadur Verdiego), Essen (Elektra R. Straussa), Kolonii (Jenufa Janáčka), Wiedniu (Borys Godunow Musorgskiego), Zurychu (Tannhäuser, Lohengrin, Fidelio), Bukareszcie (Cyganeria Pucciniego, Carmen Bizeta), Oslo (Dama pikowa Czajkowskiego), Zagrzebiu (Eugeniusz Oniegin Czajkowskiego), Seattle (Borys Godunow, Dama pikowa). Nagrał na płyty m.in. Halkę i Verbum nobile Moniuszki, Borysa Godunowa Musorgskiego, Harnasie i Mandragorę Szymanowskiego.

W latach 1965–70 i 1981–88 Satanowski był prezesem Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków. Został odznaczony m.in. Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, w 1988 otrzymał stopień generała brygady (w stanie spoczynku) w uznaniu zasług wojennych jako były dowódca oddziału partyzanckiego i pułkownik Wojska Polskiego.