Rychling, Wincenty Wacław

Rychling, Richling, Bartoszewski, Bartoszewski, Wincenty Wacław, Vincenc Václav, *9 I 1841 Bartošovice v Orlických Horách (północno-wschodnie Czechy), †11 lub 12 I 1896 Kraków, organista, kompozytor, pedagog pochodzenia czeskiego działający w Krakowie. Studiował w szkole organistów w Pradze, według niektórych źródeł w latach 1854–56 (profesor klasy organów i dyrygentury był wtedy K.F. Pitsch z Bartošovic), według innych najwcześniej od 1858 (u J. Krejčego). Nie wiadomo kiedy i w jakich okolicznościach znalazł się w Krakowie; w 1863 wziął udział w powstaniu styczniowym (prawdopodobnie w szturmie młodzieży krakowskiej na Miechów 17 II); być może wówczas zaczął posługiwać się przydomkiem Bartoszewski. W 1869 otrzymał stanowisko organisty w katedrze na Wawelu, na którym pozostał do końca życia. Od 1873 uczył harmonii w szkole Towarzystwa Muzycznego „Muza” w Krakowie; w 1877 został profesorem klasy organów (przejściowo również klasy fortepianu) oraz wykładowcą kontrapunktu i fugi w szkole muzycznej nowo powołanego Towarzystwa Muzycznego w Krakowie, przekształconego w 1888 w konserwatorium, gdzie po objęciu wyższego kursu gry na organach przez W. Żeleńskiego (1891) prowadził do 1895 kurs niższy. Uczył też śpiewu w krakowskich seminariach duchownych, m.in. w latach 1889–91 w seminarium księży misjonarzy na Kleparzu. Do uczniów Rychlinga należał m.in. W. Dec, jego następca na stanowiskach w katedrze i konserwatorium oraz wydawca T. Gieszczykiewicz. 15 V 1896 Towarzystwo Muzyczne w Krakowie urządziło koncert na rzecz rodziny Rychlinga.

Rychling był kolejnym – po W. Gorączkiewiczu i P. Studzińskim – cenionym wirtuozem na stanowisku organisty katedry wawelskiej w XIX w.; szczególną sławą cieszyła się jego sztuka improwizacji w technice fugowanej, uchodził też za autorytet w dziedzinie kontrapunktu. Jego utwory organowe, zebrane pod wspólnym tytułem Pastorałki, prezentują szeroki wachlarz form: od prostych, ale wyszukanych harmonicznie przygrywek, po rozbudowane kompozycje, łączące cechy preludium i fugi; należą one do najlepszych przykładów polskiej użytkowej muzyki organowej w 2. połowie XIX wieku.

Literatura: W. Prokesch Wincenty Wacław Rychling, „Echo Muzyczne, Teatralne i Artystyczne” Warszawa 1896 nr 644 i „Tygodnik Ilustrowany” 1896 nr 4; F. Cholewa Wincenty Rychling, „Meteor” 1936 nr 5; J.W. Reiss Muzyka kościelna w dawnym Krakowie. Wincenty Rychling, „Muzyka Kościelna” XII, 1937 nr 4; J. Gołos Polskie organy i muzyka organowa, Warszawa 1972.