Rollins [rˊolynz] Sonny, właściwie Theodore Walter Rollins, *7 IX 1930 Nowy Jork, amerykański saksofonista tenorowy, kompozytor jazzowy. Dorastał w muzykalnej rodzinie (starszy brat grał biegle na skrzypcach). Najpierw pobierał lekcje fortepianu, później uczył się gry na saksofonie altowym, który w 1946 zamienił na tenorowy. Pierwszy zespół założył jeszcze w szkole średniej, grali w nim tak znani później muzycy jak: J. McLean, K. Drew czy A. Taylor. W 1948 przez kilka miesięcy ćwiczył z T. Monkiem, w tym samym roku dokonał pierwszych nagrań z zespołem B. Gonzalesa dla wytwórni Capitol. W latach 1949–54 występował i nagrywał z muzykami bebopu: J.J. Johnsonem, C. Parkerem, F. Navarro, B. Powellem, M. Roachem, A. Blakeyem, T. Monkiem, zespołem Modern Jazz Quartet. W 1949 i 1951 współpracował z M. Davisem, w 1954 nagrał z jego Kwintetem 3 własne kompozycje: Airegin, Doxy i Oleo. W latach 1956–57 grał w zespole C. Browna i M. Roacha, a następnie ponownie z Davisem; prowadził też własne zespoły. W latach 1956–58 nagrał albumy: Tenor Madness i Saxophone Colossus (oba 1956), Way Out West w 1957 (w trio z R. Brownem i S. Manne’em) oraz The Freedom Suite (1958), który był rodzajem muzycznego manifestu przeciwko segregacji rasowej w Stanach Zjednoczonych. W latach 1959–61 wycofał się z czynnego życia muzycznego, by doskonalić technikę gry (ćwiczył na moście Williamsburg Bridge na Manhattanie). Po powrocie na scenę grał najpierw z J. Hallem (The Bridge, What’s New z 1962), a następnie z muzykami free jazzu, m.in. D. Cherrym i B. Higginsem (Our Man in Jazz z 1962); w 1966 wspólnie z sekcją rytmiczną zespołu Coltrane’a (J. Garrisonem i E. Jonesem) nagrał album East Broadway Run Down. W 1965, 1966, 1967 występował w Europie. W latach 1969–71 ponownie zaprzestał działalności i wyjechał do Indii, gdzie studiował muzykę i filozofię Wschodu. Po przerwie występował z młodymi, mniej znanymi wykonawcami, wprowadzając do swej muzyki brzmienia elektroniczne i elementy muzyki tanecznej (Horn Culture z 1973). W 1978, wraz z M. Tynerem, R. Carterem i A. Fosterem, odbył tournée po Stanach Zjednoczonych. W 1985 w Museum of Modern Art w Nowym Jorku nagrał (bez sekcji rytmicznej) The Solo Album; w 1986 w Japonii odbyła się premiera jego Concerto for Saxophone and Orchestra. W latach 90. występował w Stanach Zjednoczonych, Europie i Japonii i nagrał m.in. albumy: Here’s to the People (1991), What’s New (1993), Old Flames (1994), Plus Three (1996), Global Warming (1998). W latach 2000–2012 był nadal aktywny, koncertując i nagrywając kolejne płyty, m.in. This Is What I do (2000); Sonny, please (2006). W 2004 otrzymał Grammy za całokształt twórczości; w 2014 zakończył karierę z powodów zdrowotnych.
Rollins jest jednym z najważniejszych saksofonistów tenorowych w historii jazzu i najbardziej znaczącą postacią w okresie pomiędzy C. Parkerem a J. Coltrane’em. Jego styl, wywodzący się z muzyki L. Jordana i jump bands, bluesa, estetyki C. Hawkinsa, L. Younga, bebopu (Parker, Monk) i muzyki popularnej, cechuje swoisty eklektyzm i niejednorodność stylistyczna. Swobodnie zestawia on obok siebie elementy jazzu, bluesa, calypso, latino i klisze z muzyki rozrywkowej, co paradoksalnie działa na korzyść jego sztuki, czyniąc ją indywidualną i łatwą do rozpoznania. Operuje krótkimi, otoczonymi pauzami motywami (wykazują one silniejsze powiązanie z przebiegiem harmonicznym utworu niż z samym tematem), szeroką swingującą frazą, ze swobodą traktuje rytm i harmonię. Przywiązuje dużą wagę do precyzji formalnej improwizacji, które idealnie wtapia w narrację utworu. W jego muzyce ujawnia się pewna dwoistość ekspresji: z jednej strony obecne są emocjonalizm i żywiołowość, z drugiej ironia, dystans i sarkastyczny humor. Styl Rollinsa przeszedł wyraźną ewolucję: od bebopu, przez hard-bop z elementami free, po funk i muzykę taneczną; w późniejszych nagraniach gwałtowna ekspresja nieco przygasła, zaś w repertuarze pojawiły się ballady i utwory o bardziej komercyjnym charakterze. Najlepszych nagrań dokonał w poł. lat 50., kiedy to powstały albumy: Sonny Rollins Plus Four (z oryginalnymi interpretacjami Pent up House i Valse Hot) oraz Tenor Madness i Saxophone Colossus – improwizacje Rollinsa w utworach St. Thomas i Blue Seven są uznawane za szczytowe osiągnięcia jazzu tego okresu.
