Rolla, Alessandro

Rolla Alessandro, *23 IV 1757 Pawia, †14 IX 1841 Mediolan, włoski altowiolista, skrzypek, dyrygent i kompozytor. Studiował u Renziego i G. Contiego (skrzypce) oraz G.A. Fioroniego (kontrapunkt) w Mediolanie. W 1782 został altowiolistą, a w 1792 koncertmistrzem i dyrygentem orkiestry dworskiej w Parmie. W latach 1802–33 był dyrygentem orkiestry La Scali w Mediolanie, od 1805 także nadwornym skrzypkiem wicekróla Eugenio di Beauharnais. Jako dyrygent był ceniony za precyzję i ekspresję wykonawczą oraz za wykreowanie niepowtarzalnego brzmienia instrumentów smyczkowych w orkiestrze, szczególnie w dziełach V. Belliniego i G. Donizettiego. Znany był jako propagator muzyki Beethovena – początkowo na koncertach prywatnych (1813), a w 1823 w La Scali, gdzie wykonał symfonie Beethovena (w 1813 także fragmenty Prometeusza). Cieszył się uznaniem wielu włoskich muzyków, m.in. N. Paganiniego i G. Verdiego. W latach 1808–35 prowadził klasy skrzypiec i altówki w konserwatorium w Mediolanie. Do jego uczniów należeli m.in. B. Ferrara, E. Cavallini oraz najmłodszy syn Rollego – Antonio Giuseppe Rolla (1798–1837), skrzypek, altowiolista i kompozytor, koncertmistrz i dyrygent Hofkapelle w Dreźnie (1823–36).

Twórczość Rollego związana jest ściśle z tradycją włoskiej muzyki instrumentalnej (szczególnie Boccheriniego) oraz wiedeńskim stylem klasycznym. W utworach kameralnych nawiązywał do motywiki kwartetów Beethovena, w koncertach skrzypcowych partie solowe wzorowane są na stylu W.A. Mozarta. Symfonie mają formę uwertury włoskiej lub bardziej swobodną formę koncertującą, z rozbudowanymi partiami solowymi i dialogowaniem instrumentów. Najcenniejszymi dziełami Rollego są utwory na altówkę, uwzględniające specyfikę brzmienia oraz rozwijające możliwości techniczne tego instrumentu.

Literatura: L. Spohr Selbstbiographie, Kassel 1860–61; L.A. Bianchi Il virtuosismo violinistico nell’opera di Rolla e Paganini, „Nuova Rivista Musicale Italiana” LX, 1975; L. Inzaghi, L.A. Bianchi A. Rolla Vita e catalogo tematico delle opere, Mediolan 1981; L. Inzaghi A. Rolla. Vita e opere del grande musicista, maestro di N. Paganini, Mediolan 1984; L. Inzaghi Musica per archi di A. Rolla, „Chigiana” XXXVII, 1987.