Rodio, Rocco

Rodio, Rodia, Rodius, Rocco, Rochus, *ok. 1535 Bari, †po 1615 Neapol, włoski kompozytor, edytor i teoretyk. O przebiegu jego kariery wiadomo niewiele. W księdze mszy z 1562, którą dedykował Zygmuntowi Augustowi, określa siebie jako „humilis vassalus S[igismundi] P[oloniae] D[ucis]”, co zdaje się być raczej konwencjonalnym wyrazem hołdu dla syna Bony Sforzy niż śladem związków Rodiego z kapelą Jagiellonów. Po 1575 dodawano do jego nazwiska przydomek „Napolitano” (wcześniej „Barensis” lub „di Bari”), ale w Neapolu przebywał prawdopodobnie już od wczesnych lat 60. Należał do akademii założonej i utrzymywanej przez księcia Fabrizia Gesualda di Venosa (ojca Carla), a wraz z G.L. Primaverą i innymi założył Camerata di Propaganda per 1’Affmamento del Gusto Musicale.

Wokalna twórczość religijna Rodiego utrzymana jest w stylu tradycyjnym, natomiast kompozycje świeckie i instrumentalne wykazują wiele cech nowatorskich, szczególnie w zakresie harmonii. Świadectwem odchodzenia od klasycznego kontrapunktu renesansowego jest również jego traktat Regole di musica, który zyskał także poza Italią dużą popularność i miał wpływ zarówno na teorię (P. Cerrone), jak i praktykę muzyczną, zwłaszcza kompozytorów neapolitańskich (A. Mayone). Do najbardziej oryginalnych utworów Rodiego należą kompozycje ze zbioru Libro di ricercate – pierwszego druku muzycznego z zapisem partyturowym. Zawiera on 5 kilkuczęściowych ricercarów (w tym 2 wariacyjne) oraz 4 fantazje, z których 3 stanowią opracowania chorałowego cantus firmus ukazanego w równych, długich wartościach, zaś jedna ma formę ostinatowych wariacji opartych na motywie „Spagni”. Do typu fantazji należy również klawesynowe opracowanie Salve regina, w którym melodia stała występuje w postaci ozdobnej. W utworach tych Rodio w oryginalny sposób połączył kontrapunktyczną konstrukcję (niezależne prowadzenie głosów, imitacje) z wyrazistą rytmiką i wirtuozowskimi figuracjami charakterystycznymi dla dojrzałego stylu instrumentalnego.

Literatura M.S. Kastner Note critiche ed illustrative di Rocco Rodio, cinque ricercate, una fantasia, Padwa 1958 (zawiera wyd. ricercarów i 1 fantazji).