Pichl, Václav

Pichl, Pichel, Václav, Venceslaus, Wenzel, *25 IX 1741 Bechyně, †23 I 1805 Wiedeń, czeski kompozytor i skrzypek. Wychowanek kolegium jezuickiego w Březnicach. Uczył się muzyki w Bechyně u J. Pokornego, następnie u J. Segera (kontrapunkt) w Pradze, gdzie studiował filozofię, teologię i prawo oraz działał jako skrzypek w seminarium jezuickim. W 1765 wyjechał na Węgry, gdzie dzięki K. Dittersdorfowi, kapelmistrzowi orkiestry biskupa A. von Patachich w Grosswardein (węgierski Nagyvárad, obecnie Oradea, Rumunia) został skrzypkiem i wicekapelmistrzem; napisał tam kilka librett w języku łacińskim. W latach 1769–70 działał w Pradze, następnie przeniósł się do Wiednia, gdzie został pierwszym skrzypkiem Hoftheater. W latach 1777–96 przebywał we Włoszech jako kapelmistrz i kompozytor na dworze generalnego gubernatora Lombardii, arcyksięcia Ferdynanda w Mediolanie. Podczas pobytu we Włoszech nawiązał kontakty m.in. z G.B. Martinim, L. Cherubinim, J. Haydnem, został też członkiem zespołów: Filarmonica di Mantua (1779) i Filarmonica di Bologna (1782). Przetłumaczył tekst Czarodziejskiego fletu na język czeski, opracował również historię muzyków czeskich we Włoszech (rękopis niezachowany). W 1796 wraz z dworem powrócił do Wiednia; w służbie arcyksięcia pozostał do śmierci.

Twórczość kompozytorska Pichla mieści się stylistycznie w nurcie między wczesnym a dojrzałym klasycyzmem. Niektóre jego symfonie przypisywano mylnie Dittersdorfowi i Haydnowi. Składają się z trzech lub czterech części, które czasami poprzedza wstęp w wolnym tempie. W formie sonatowej (zarówno w utworach orkiestrowych, jak i kameralnych) zaznacza się wyraźny kontrast pomiędzy pierwszymi (nasyconymi energetycznie) i drugimi (śpiewnymi) tematami; przetworzenie bywa bardzo rozbudowane. Za życia Pichla szczególnie cenione były jego utwory religijne i koncerty skrzypcowe. Zalicza się go do założycieli wiedeńskiej szkoły skrzypcowej.

Literatura: B. Dlabač Allgemeines historisches Künstlerlexikon für Böhmen, Praga 1815 (zawiera opracowany przez Pichla wykaz jego utworów); T. Straková Vāclav Pichl a jeho vztah k Giov. Bat. Martinimu: Neznāmā data z korespondence,  Brno 1962; J. Pešková Václav Pilch. Žák březnické jesuitské koleje, „Hudební věda” IX, 1972; S. Bohadlo Wenceslao Pichl a jeho neznámé dopisy, „Musicologica brunensia” 52–54, 2003–2005.