logotypes-ue_ENG

Pevernage, Andreas

Biogram i literatura

Pevernage, Bevernage, Beveringen, Andreas, Andries, *1542 lub 1543 Harelbeke, †30 VII 1591 Antwerpia, flamandzki kompozytor i wydawca. Pierwsze nauki pobierał prawdopodobniej w Kortrijk (Courtrai). 21 I 1563 został chórmistrzem (magister cantus et choralis) kościoła Najświętszego Zbawiciela w Brugii, ale już we IX tego roku przyjął podobną posadę w kościele Notre-Dame w Kortrijk. Po przejęciu miasta przez kalwinistów przeniósł się w 1578 do Brugii, gdzie prowadził chór w kościele św. Jakuba. Kiedy i w Brugii w 1581 zakazano sprawowania liturgii katolickiej, powrócił w 1584 na dawne stanowisko w odzyskanym przez katolików Kortrijk. W X 1585 został chórmistrzem katedry w Antwerpii, zajmując się m.in. rekonstrukcją tamtejszych zbiorów muzycznych.

Najważniejszą część twórczości Pevernage’a stanowi ponad 100 świeckich i religijnych chansons które należą do najbardziej dojrzałych przykładów XVI-wiecznej polifonicznej pieśni francuskiej. Kompozytor zestawia w nich motetowy styl imitacyjny i polifonię swobodną z fakturą akordową, nawiązującą do stylu musique mesurée. Homorytmiczne odcinki przeważają w kompozycjach dwuchórowych, w których linia basu ma wyraźnie charakter podstawy harmonicznej. Pevernage wykorzystuje czasem technikę parodii (monumentalna 8-głosowa wersja Bon jour mon coeur Orlanda di Lasso w księdze 4),  wprowadza śmiałe następstwa harmoniczne, madrygalizmy i ilustruje teksty utworów, które pochodzą głównie z poezji C. Marota, Ph. Desportes i P. Ronsarda. Kilka utrzymanych w podobnym stylu własnych włoskich madrygałów opublikował Pevernage w wydanej przez siebie antologii (1583). Najważniejszym zbiorem opracowanych przez kompozytora tekstów łacińskich jest Cantiones sacrae. Zawiera on 38 dwuczęściowych motetów, nawiązujących do kolejnych świąt kalendarza liturgicznego i sporadycznie cytujących melodie chorałowe oraz 25 okolicznościowych „eulogiów” na cześć katolickich władców Niderlandów, lokalnych dostojników, duchownych i przyjaciół kompozytora.

Literatura: L. Willems A. Pevernage’s Cantiones sacrae, 1578, „Tijdschrift van het boek- en bibliotheekswezen” IX, 1911; J.A. Stellfeld Andreas Pevernage. Zijn leven, zijne werken, Leuven 1943; R. de Man Andreas Pevernage en Kortrijk (1543–1591), „Handelingen van de Geschied en Oudheidkundige Kring Kortrijk” XLIV, 1977; B. Bouckaert i in. Andreas Pevernage (1542/43–1591) en het muziekleven in zijn tijd, „Musica antiqua” X, 1993; G.R. Hoekstra The Reception and Cultivation of the Madrigal in Antwerp and the Low Countries, 1555–1620, „Musica Disciplina” XLVIII, 1994; G.R. Hoekstra Andreas Pevernage’s Cantiones sacrae (1578) as a Counter-Refomation Statement of Confessional Loyalty in the Low Countries, „Sixteenth Century Journal”, XLIV, 1, 2013; D. Crook The Exegetical Motet, „Journal of the American Musicological Society” LXVIII, 2, 2015.

Edycje i kompozycje

Edycje:

Pevernage Complete Chansons, wyd. G.R. Hoekstra, «Recent Researches in the Music of the Renaissance», LX–LXIV, Madison 1983

Cantiones sacrae (1578), wyd. G.R. Hoekstra, «Recent Researches in the Music of the Renaissance», CLIII–CLV, Middleton 2010

utwory z druków Sadelera i Collaerta wyd. I. Bossuyt i J. van Deun w Andreas Pevernage (1542/3–1591). Beeldmotetten, Brugia 1985

1 motet wyd. F. Commer, «Collectio Operum Musicorum Batavorum» VIII, Berlin [1855]

 

Kompozycje:

religijne:

Missae, 6 cyklów na 5–7 głosów, wyd. Antwerpia 1602 (zachowane alt, tenor, bas, sextus)

Cantiones aliquot sacrae, 38 motetów i 25 elogiów na 6–8 głosów, wyd. Douai 1578, pt. Cantiones sacrae ad praecipua ecclesiae festa bez elegii i 4 motetów, ale z 1 nowym motetem, wyd. Frankfurt n. Menem 2. wyd. 1602

4 motety w druku zbiorowym, wyd. Antwerpia 1568

5 motetów na 4–6, 9 głosów zamieszczonych jako miedziorytowe ozdoby w drukach J. Sadelera i A. Collaerta (Moguncja 1587, Antwerpia ok. 1590 i in.)

14 motetów w trzech różniących się wydaniach Laudes vespertinae B. M. V, Antwerpia 1604, 21629, 31648

3 motety na 5 głosów zachowane w rękopisach

świeckie:

Livre premier des chansons, contenant chansons spirituelles, 28 utworów na 5głosów, wyd. Antwerpia 1589; ks. 2 ,28 utworów na 5 głosów, wyd. Antwerpia 1590; ks. 3, 25 utworów na 5 głosów, wyd. Antwerpia 1590; ks. 4, 29 utworów na 6–8 głosów, wyd. Antwerpia 1591

Chansons (...) tant spirituelles que prophanes na 5 głosów, wyd. Antwerpia 1606

Chansons... na 6–8 głosów, wyd. Antwerpia 1607

9 madrygałów na 4–8 głosów w drukach zbiorczych wyd. Antwerpia1583 i 1591

3 chansons na 4 głosy w druku zbiorczym wyd. Antwerpia1597

2 bicinia w druku zbiorczym wyd. Antwerpia 1590

***

wydanie: Harmonia celeste di diversi eccellentissimi musici, Antwerpia 1583, 2. wyd. 1589 (zawiera 53 madrygały 29 kompozytorów, w tym 6 Pevernage’a), wznawiana jeszcze kilkakrotnie w latach 1589–1628