Peterson [pˊi:tersn] Oscar Emmanuel, *15 VIII 1925 Montreal, †23 XII 2007 Mississauga, kanadyjski pianista i kompozytor jazzowy. Od 6. roku życia uczył się gry na fortepianie – najpierw pod okiem ojca, następnie siostry Daisy, później cenionej nauczycielki, i klasycznego pianisty P. de Marky; zasady jazzu opanował samodzielnie.
W wieku 14 lat został laureatem konkursu muzycznego w Monteralu; od tego czasu regularnie występował w lokalnej rozgłośni radiowej. W 1944 związał się w z orkiestrą J. Holmesa. Światową karierę rozpoczął w 1949 występem w nowojorskiej Carnegie Hall w ramach cyklu koncertów Jazz at the Philharmonic N. Granza. W 1. połowie lat 50. nadal współpracował z Granzem, rozwijając równocześnie działalność własnego tria, które wkrótce zyskało uznanie krytyki i publiczności. Zespół ten, po zmianach personalnych, największe sukcesy odnosił w latach 1953–58, grając w składzie: Peterson, H. Ellis (gitara) i R. Brown (kontrabas). W tym okresie Trio Petersona współpracowało również z m.in. L. Youngiem, L. Armstrongiem, E. Fitzgerald, S. Getzem, B. Websterem. W 1960, wspólnie z Brownem, E. Thigpenem i P. Nimmonsem, założył w Toronto Advanced School of Contemporary Music (działała przez 3 lata). W 1962 nagrał album Affinity, który odniósł wielki sukces; w 1964 współpracował z C. Terrym (The Oscar Peterson Trio Plus One) i skomponował Canadian Suite. Na początku lat 70. występował głównie jako solista, w połowie dekady koncertował z gwiazdami jazzu: E. Fitzgerald (Ella and Oscar, 1976), C. Terrym, D. Gillespie’em (Oscar Peterson and Dizzy Gillespie, 1974), C. Basiem, R. Eldrige’em, S. Vaughan, N.-H. Oerstedem Pedersenem i orkiestrami symfonicznymi W latach 80. występował i nagrywał z S. Grappellim, J. Passem, B. Carterem, wydał też wiele własnych albumów, m.in. A Royal Wedding Suite (1981). Po 1992, z powodu problemów zdrowotnych, ograniczył aktywność koncertową.
Peterson należy do najbardziej znanych pianistów w historii jazzu; jest jednym z niewielu, któremu udało się osiągnąć jednocześnie sukces artystyczny i komercyjny (należy do rekordzistów pod względem liczby wydanych płyt). Jego styl, uważany dziś za eklektyczny, łączy najważniejsze zdobycze klasycznych pianistów jazzu: stride J.P. Johnsona, boogie-woogie F. Wallera, wyrafinowany swing T. Wilsona i wirtuozerię A. Tatuma (z którym często bywał porównywany). Jego gra odznaczała się niezwykłą, rzadko spotykaną nawet w jazzie, techniką, żywiołowością ekspresji, energią i brawurą. Operował gęstą, często polifoniczną fakturą, stosował skomplikowane biegniki, arpeggia, raptowne zmiany rejestru, kontrasty dynamiczne i zdwajanie tempa; jego potencjał solistyczny najpełniej ilustruje album My Favorite Instrument (1968). Repertuar Petersona obejmował standardy jazzu, muzykę C. Portera, Ellingtona, N. „Kinga” Cole’a, Gershwina i kompozycje własne.
