Noske Frits Rudolf, *13 XII 1920 Haga, †15 VIII 1993 Airolo, holenderski muzykolog, brat Willema. W latach 1939–45 uczył się gry na wiolonczeli, teorii muzyki i kompozycji w konserwatorium w Hadze i Amsterdamie. W latach 1945–50 odbył studia muzykologiczne na uniwersytecie w Amsterdamie u K.Ph. Berneta Kempersa i J. Smitsa van Waesberghe, następnie w Paryżu u P.-M. Massona. Od 1951 wykładał historię muzyki w Bussum i w konserwatorium w Amsterdamie. W 1954 doktorat na uniwersytecie w Amsterdamie, gdzie od 1951 pracował jako bibliotekarz muzyczny, a latach 1954–68 dyrektor Toonkunst-Bibliotheek; działał w International Association of Music Libraries (1955–59 sekretarz, 1959–65 wiceprzewodniczący). W latach 1965–68 profesor uniwersytetu w Lejdzie, a w latach 1968–83 profesor uniwersytetu w Amsterdamie oraz dyrektor instytutu muzykologii. Miał liczne wykłady gościnne na uniwersytetach w Europie (m.in. w Warszawie i Krakowie, 1986), Ameryce Północnej i Australii.
Prace naukowe Noskego są świadectwem połączenia rezultatów badawczych historyka muzyki z inwencją metodologiczną. W centrum jego uwagi znajdowała się muzyka niderlandzka, pieśń francuska XIX w., opera Mozarta i Verdiego. Polifonii XVI–XVII w. Noske poświęcił szereg artykułów, opracował wydania źródłowe dzieł Sweelincka i innych kompozytorów («Monumenta Musica Neerlandica»); wyniki swych wieloletnich badań nad twórczością Sweelincka przedstawił syntetycznie w zwięzłej monografii (1988). W La mélodie française… (French Song…) zajął się genezą i rozwojem pieśni francuskiej pozostającej w okresie romantyzmu w cieniu pieśni niemieckiej; wskazał na specyfikę melodii francuskich (liczne zbiory „mélodies”) wynikającą z prozodii i ekspresji tekstu poetyckiego. Inspirujące znaczenie dla metod analizy dzieła muzycznego powiązanych ze strukturalizmem, semantyką i semiologią ma sformułowana przez Noskego koncepcja formy formującej się (forma formans) przeciwstawionej pojęciu forma formata, zmierzająca do uchwycenia w kategoriach nauk, ruchu jako istoty muzyki, do ujęcia muzyki rozumianej jako proces komponowania, a nie przedmiot zapisany nutami; swą oryginalną koncepcję analizy muzycznej zaprezentował na przykładzie utworów Sweelincka.
Prace:
La mélodie française de Berlioz à Duparc, Amsterdam 1954 (rozprawa doktorska), wydanie w języku angielskim zrewidowane pt. French Song from Berlioz to Duparc, tłumaczenie R. Benton, Nowy Jork 1970
Beschouwingen over deperiodisering der muziekgeschiedenis, Lejda 1965
Forma formans. Een structuuranalytische methode, toegepast op de instrumentale muziek van J.P. Sweelinck, Amsterdam 1969, wydanie angielskie zrewidowane „International Review of the Aesthetics and Sociology of Music” VIII, 1976, wydanie polskie pt. Forma formans. Muzyka jako przedmiot i jako ruch, tłumaczenie Z. Piotrowski, „Res Facta” 9, 1982
The Signifier and the Signified. Studies in the Operas of Mozart and Verdi, Haga 1977 (zbiór artykułów, m.in. zrewidowane wersje: Musical Quotation as a Dramatic Device. The Fourth Act of ,,Le nozze di Figaro”, „The Musical Quarterly” LIV, 1968, Social Tensions in ,,Le nozze di Figaro”, „Music and Letters” L, 1969, „Don Giovanni”. Musical Affinities and Dramatic Structure, „Studia Musicologica Academiae Scientiarum Hungaricae” XII, 1970, „Don Giovanni”. An Interpretation, „Theatre Research” XIII, 1973, Verdi and the Musical Figure of Death, księga międzynarodowego kongresu poświęconego Verdiemu, Parma 1974, Ritual Scenes in Verdi’s Operas, „Music and Letters” LIV, 1973)
Sweelinck, Oksford 1988
Music Bridging Divided Religions. The Motet in the Seventeenth-Century Dutch Republic, 2 t., Wilhelmshaven 1989
Saints and Sinners. The Latin Musical Dialogue in the Seventeenth Century, Oksford 1992
artykuły:
Two Problems in Seventeenth Century Notation, „Acta Musicologica” XXVII/XXVIII, 1955/56
Schumann und die Niederländische Gesellschaft zur Förderung der Tonkunst, w: R. Schumann, red. H.J. Moser i E. Rebling, Lipsk 1956
J. Bull’s Dutch Carol, „Music and Letters” XLIV, 1963
Bemerkungen zur Fermate, „Die Musikforschung” XVII, 1964
The Linköping Faignient-Manuscript, „Acta Musicologica” XXXVI, 1964
Early Sources of the Dutch National Anthem, 1574–1626, „Fontes Artis Musicae” XIII, 1966
Verdi und die Belagerung von Haarlem, w: Convivium musicorum, księdze pamiątkowej W. Boettichera, red. H. Hüschen i D.-R. Moser, Berlin 1974
Schiller e la genesi del „Macbeth” verdiano, „Nuova Rivista Musicale Italian” X, 1976
Melodic Determinants in Tonal Structures, „Muzikološki zbornik” XVII, 1981
Sound and Sentiment. The Function of Music in the Gothic Novel, „Music and Letters” LXII, 1981
„Ajfectus”, „figura” and Modal Structure in Constantijn Huygens’s Pathodia (1674), „Tijdschrift van de Vereniging voor Nederlandse Muziekgeschiedenis” XXXII, 1982
The Vocal Music of J.P. Sweelinck, «Musica antiqua. Acta musicologica» VIII, materiały z VIII kongresu „Musica Antiqua Europae Orientalis”, t. 1, Bydgoszcz 1988
Sacred Music as a Miniature Drama. Two Dialogues by C. Donato Cossoni (1623–1700), w księdze pamiątkowej F. Bockholdta, red. N. Dubowy i S. Meyer-Eller, Pfaffenhofen 1990
From Idea to Sound. Philip’s Monologue in Verdi’s Don Carlos, w: From Idea to Sound, materiały z międzynarodowego sympozjum w Nieborowie 1985, red. A. Czekanowska, M. Velimirović i Z. Skowron, Kraków 1993
wydania:
Dix romances françaises, Amsterdam 1952
C. Huygens Pathodia sacra et profana (1647), Amsterdam 1957, wydanie drugie zrewidowane z N. Barker, 1976
Das ausserdeutsche Sololied 1500–1900, «Musikwerk» XVI, 1958
M. Mascitti Psyche, Moguncja 1959
Six Seventeenth-Century Carols from the Netherlands, Londyn 1965
J.P. Sweelinck Keyboard Works. Settings of Secular Melodies and Dances. Works for Lute, w: Opera omnia I/3, z A. Annegarn i G. Leonhardtem, Amsterdam 1968, 1974
w «Monumenta Musica Neerlandica»: II – Klavierbook Anna Maria van Eiji (1671), 1959, 1976, V – C.T. Padbrué Nederlandse madrigalen, 1962, XII – H. Hollanders Concerti ecclesiastici, 1979, XVI – J.B. Verrijt Eighteen Motets from „Flammaedivinae”… opus V, 1985
J.A. Ban Zangh-bloemzel i Kort sangh-bericht, wydanie faksymilowe, Amsterdam 1969
