logotypes-ue_ENG

Newman, Ernest

Biogram i literatura

Newman [njʹu:men] Ernest, właściwie William Roberts, *30 XI 1868 Everton (Lancashire), †7 VII 1959 Tadworth (Surrey), angielski krytyk muzyczny. Studiował na uniwersytecie w Liverpoolu, interesował się naukami przyrodniczymi, filozofią i literaturą, w zakresie muzyki autodydakta. W latach 1889–1903 pracował jako urzędnik bankowy, później zajął się wyłącznie muzyką, w 1905–06 uczył w konserwatorium w Birmingham. Zrezygnował z występów pianistycznych oraz porzucił próby komponowania (opera-symfonia Prometeusz skowany) i poświęcił się krytyce muzycznej. W 1906 współpracował z „Manchester Guardian”, w latach 1906–18 z „The Saturday Review”, „The Contemporary Review” oraz z „Birmingham Daily Post”, od 1919 przebywał w Londynie, pisując m.in. do „The Observer” (1919–20), „The Sunday Times” (1920–23 i 1959), „Glasgow Herald” (1923), „New York Evening Post” (1924–25). Od 1930 pracował też w rozgłośni radia BBC. W 1959 otrzymał doktorat honoris causa uniwersytetu w Exeter.

Newman, wybitny angielski krytyk i pisarz muzyczny, ceniony był za głęboką wiedzę, szerokie zainteresowania, niezależne poglądy, poczucie humoru i obiektywne spojrzenie na dzieło sztuki. Był nie tylko bystrym obserwatorem muzyki współczesnej, lecz także znawcą niemieckiej muzyki klasycznej i romantycznej; w pracy The Unconscious Beethoven zaprezentował interesujące metody analityczne, zaś szczególne zainteresowanie budziły i budzą nadal jego prace o Wagnerze, zwłaszcza najwybitniejsze dzieło The Life of Richard Wagner, w którym autor oryginalnie ujął osobowość i twórczość kompozytora, podkreślił głęboki związek muzyki z okolicznościami życia Wagnera, zwrócił uwagę na przewagę muzyki nad poezją w jego dramatach oraz na istotne cechy muzyki programowej. Swoje poglądy na temat krytyki muzycznej, także pojęcie „fizjologii krytyki”, mające znaczenie dla badań nad psychologią sztuki, przedstawił w książce A Musical Critic’s Holiday.

Literatura: B. Maine Ernest Newman, Londyn 1928; Fanfare for Ernest Newman, red. H. van Thal, Londyn 1955 (zawiera wykaz prac Newmana); Th. Beecham Ernest Newman, „Musica” XIII, 1959; G. Abraham Ernest Newman (1868–1959). A Great Music Critic, „The Listener” z 23 VII 1959; W. Blisset Ernest Newman and English Wagnerism, „Music and Letters” XL, 1959; R. Hollinrake Nietzsche, Wagner and Ernest Newman, „Music and Letters” XLI, 1960; H. Raynor Ernest Newman and the Science of Criticism, „The Monthly Musical Record” XC, 1960; E. Blumenthal Ernest Newman und seine R. Wagner Biographie, „Schweizerische Musikzeitung und Sängerblatt” CI, 1961; H.G. Farmer Ernest Newman as I Saw Him, Londyn 1961; J.A. Westrup Editorial, „Music and Letters” XLIV, 1963; V. Newman Ernest Newman. A Memoir by His Wife, Londyn 1963; Ph. Wults Our Wagner and Theirs, w: The Romantic Tradition, red. G. Chapple i in., Lanham 1992

Prace

Gluck and the Opera, Londyn 1895, przedr. 1964 Westport 1967, Nowy Jork 1968

Pseudo-Philosophy at the End of XIX Century, Londyn 1897

A Study of Wagner, Londyn 1899, przedr. 1974

Wagner, Londyn 1904

Elgar, Londyn 1906, 2. wyd. 1920, przedr. 1977

H. Wolf, Londyn 1907, przedr. Nowy Jork 1966, Londyn 1967, Magnolia (Massachusetts) 1967, wyd. niem. Lipsk 1910

R. Strauss, Londyn 1908, przedr. Freeport 1970

Wagner as Man and Artist, Londyn 1914, 2. wyd. popr. 1924, przedr. 1963 i 1969, Nowy Jork 1952 i 1960, Gloucester (Massachusetts) 1963 i 1965

The Piano Player and Its Music, Londyn 1920

Solo Singing, Londyn 1923

A Musical Critic’s Holiday, Londyn 1925

The Unconscious Beethoven, Londyn 1927, 2. wyd. popr. 1931, nowe wyd. 1968, przedr. Nowy Jork 1970

What to Read on the Evolution of Music, Leeds 1928

Stories of the Great Operas and Their Composers, 3 t., Nowy Jork 1929–31, przedr. St. Clair Shores 1977, wyd. port. 5 t., Rio de Janeiro 1957

Fact and Fiction about Wagner, Londyn 1931

The Life of R. Wagner, 4 t., Nowy Jork 1933–47, 2. wyd. 1960, przedr. Cambridge 1976

The Man Liszt, Londyn 1934, 2. wyd. 1969, przedr. Nowy Jork 1970

Wagner Nights, Londyn 1949, 2. wyd. 1961, wyd. amer. Nowy Jork 1949, 2. wyd. 1963, przedr. 1977

More Opera Nights, Londyn 1954, Nowy Jork 1955

Great Operas. The Definitive Treatment of Their History Stories and Music, 2 t., Nowy Jork 1958, Gloucester (Massachusetts) 1965

Delius – the End of a Chapter in Music, w: A Delius Companion, red. Ch. Redwood, 1976

zbiory artykułów i recenzji:

Musical Studies, Londyn 1905, przedr. Nowy Jork 1969

A Musical Motley, Londyn 1919, Nowy Jork 1925, przedr. Nowy Jork 1976

Essays from the World of Music, Londyn 1928, 2. wyd. 1956, przedr. Nowy Jork 1978

More Essays from the World of Music, Londyn 1957, przedr. 1976, Nowy Jork 1978

Testament of Music, red. H. van Thal, Londyn 1962, Nowy Jork 1963

tłumaczenia, m.in.:

F.P. Weingartner On Music and Conducting, z J. Crosland i H.M. Schottem, 2. wyd. Lipsk 1925 (wyd. oryg. Über das Dirigieren, Berlin 1896)

A. Schweitzer Johann Sebastian Bach, Lipsk 1911 (wyd. oryg. Paryż 1905)