Natanson Tadeusz, *26 I 1927 Warszawa, †10 XI 1990 Wrocław, polski kompozytor i pedagog. Studia odbył w PWSM we Wrocławiu, w latach 1948–52 uczył się na wydziale pedagogicznym, a w latach 1952–56 studiował kompozycję pod kierunkiem K. Wiłkomirskiego, P. Perkowskiego i S.B. Poradowskiego. W latach 1957–83 wykładał w PWSM we Wrocławiu, od 1977 jako profesor. W 1972 założył Zakład Muzykoterapii, przekształcony w 1983 w Instytut, na którego czele stanął jako dyrektor. W 1977 uzyskał tytuł doktora w PWSM w Warszawie na podstawie pracy Muzykoterapia jako jedna z funkcji muzyki. W latach 1983–90 związany był także z filią Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, gdzie kierował m.in. Międzykierunkowym Zakładem Muzykoterapii i Instytutem Wychowania Muzycznego. Działał też jako organizator szkolnictwa muzycznego we Wrocławiu i na terenie Dolnego Śląska, ponadto zajmował się krytyką i publicystyką muzyczną. Otrzymał wiele nagród na ogólnopolskich i międzynarodowych konkursach kompozycji, m.in. w Monako w 1965 za III Symfonię i w 1970 za Quo vadis? oraz w Laval w 1978 za Trio na saksofon altowy i 2 wiolonczele.
We wczesnych kompozycjach pisanych jeszcze w okresie studiów: Suita ludowa do słów O. Kolberga, wariacje na temat dolnośląskiej pieśni ludowej Jak wyleza na brzoza, pieśni solowe i chóralne do tekstów ludowych, Natanson nawiązywał do polskiego folkloru. Do roku 1956 styl Natansona był zdominowany przez wpływy neoklasyczne (I Koncert fortepianowy, Toccata i fuga). W 1957 nastąpił zwrot w kierunku nowszych technik kompozytorskich. Pierwszych prób z serializmem Natanson dokonał w utworze Preludium, aria i fuga. Technikę tę na ogół stosował swobodnie; wyjątek stanowi II Symfonia, w której posłużył się totalnym serializmem. Pod koniec lat 60. sięgnął także po aleatoryzm i sonorystykę (IV Symfonia). W swojej twórczości Natanson stopniowo przechodził od wyrafinowanego konstruktywizmu w kierunku pogłębiania strony wyrazowej dzieła za pomocą współczesnych technik. W latach 1964–65 powstały dwa ważne z punktu widzenia przemian stylu kompozytorskiego utwory: III Symfonia i Modliłem się do Jehowy. Dzieła te ujawniają istotną cechę stylu Natansona, jaką jest silny emocjonalizm. Najbardziej twórczy okres dla Natansona przypadł na lata 60. i początek lat 70. W późnym okresie poświęcił się muzykoterapii, nie zaniedbując jednak kompozycji. Po 1975 dokonał syntezy środków muzycznych na bazie tradycji w Sonata antiqua, Sinfoniette classique, II i III Koncercie fortepianowym, VI i VII Symfonii, II Kwartecie na instrumenty dęte. Humanistyczne przesłanie ujawnia się w: Pytaniu Kaina, Opamiętajcie się, Familiale i III Symfonii – utworach, które wyrażają protest przeciwko wojnie i przemocy.
Instrumentalne:
I Koncert fortepianowy, 1956
Toccata i fuga na orkiestrę, 1956
Preludium, aria i fuga na fortepian, 1957
I Kwartet na instrumenty dęte, 1960, wyd. Warszawa 1977
I „Symfonia – Koncert” na fortepian i orkiestrę, 1961
II Symfonia, 1962
Toccata na 2 klarnety, 2 rogi i fortepian, 1964, wyd. Warszawa 1975
I Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1965, wyd. Kraków 1976
III Symfonia „J.F. Kennedy in memoriam”, 1965, wyd. Kraków 1982
6 utworów dla 6 wykonawców, 1966, wyd. Warszawa 1967
II Trio na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, 1966, wyd. Warszawa 1978
Vers libre, 1966
IV Symfonia, 1969
Concerto per viola e orchestra, 1972
3 utwory na kontrabas i fortepian, 1974, wyd. Warszawa 1977
V Symfonia na baryton, chór mieszany i orkiestrę, sł. W. Słobodnik, 1974
Triptyque pour orchestre, 1976
Trio na saksofon altowy i 2 wiolonczele, 1977, wyd. Warszawa 1979
Sonata antiqua na kwintet dęty, 1978, wyd. Warszawa 1982
II Koncert fortepianowy, 1980
VI Symfonia, 1980
VII Symfonia, 1982
II Kwartet na instrumenty dęte, 1987, wyd. Warszawa 1988
III Koncert fortepianowy, 1988
inne utwory na fortepian
utwory na skrzypce i na akordeon
Wokalne:
Lutnia na chór a cappella, sł. J. Kochanowski, 1961, wyd. Warszawa 1978
Pieśni egzotyczne na chór a cappella, 1962, wyd. Kraków 1974
10 etiud na 4–8-głosowy chór mieszany, 1968, wyd. Kraków 1971
Solniczka pełna pieprzu na chór męski, sł. L.J. Kern, 1968, w: Złoty deszcz i inne pieśni kompozytorów wrocławskich, wyd. Kraków 1970
Wokalno-instrumentalne:
Jak wyleza na brzoza na chór i małą orkiestrę, 1954
Suita ludowa na sopran, chór i orkiestrę, sł. O. Kolberg, 1955
Modliłem się do Jehowy na głos recytujący i orkiestrę, sł. W. Słobodnik, 1964, wyd. Kraków 1970
Pytanie Kaina na głos recytujący, chór męski i orkiestrę, sł. W. Słobodnik, 1967
Opamiętajcie się na 4 recytatorów, chór mieszany i orkiestrę, 1970
Familiale na głos recytujący i zespół kameralny, sł. J. Prévert, 1979
3 sonety na baryton i orkiestrę kameralną, sł. J.G. Brown, 1988
pieśni na głos i fortepian
Sceniczne:
Quo vadis?, balet-pantomima, 1970
Tamango, opera, libr. wg noweli P. Mériméego, 1972, wyst. Wrocław 1975