logotypes-ue_ENG

Naderman, Henri Pascal

Biogram

Naderman [~m'an], Nadermann, Henri Pascal, *2 lub 12 II 1783 Paryż, †1 VIII 1841 (nie 1842) Montfort-l’Amaury, francuski producent harf i harfista, drugi syn Jeana Henriego. Był asystentem swego brata w konserwatorium paryskim i często zastępował go na koncertach. Równocześnie kierował wytwórnią założoną przez ojca. Był w tym czasie jedynym w Paryżu producentem harf z mechaniką jednostopniową i od 1828 prowadził kampanię skierowaną przeciw nowocześniejszemu, wprowadzonemu w 1812 modelowi S. Erarda z mechanizmem dwustopniowym, podejmując w tej sprawie publicznie ostrą polemikę z F.-J. Fétisem. Znalazło to wyraz w dwóch publikacjach Nadermana: Réfutation de ce qui a été dit en faveur des différents mécanismes de la harpe à double mouvement, ou Lettre à M. Fétis en réponse (Paryż 1828) oraz Supplement à la réfutation (Paryż 1829). Po wygaśnięciu patentu Erarda, Naderman wprowadził mechanizm dwustopniowy do własnych instrumentów, tym samym milcząco przyznając wyższość wynalazku Erarda. Zmarł bezpotomnie. Łącznie w licznych kolekcjach muzealnych zachowało się blisko 50 egzemplarzy instrumentów pochodzących z warsztatu Nadermana (Berlin, Bruksela, Getynga, Halle, Kopenhaga, Leningrad, Londyn, Monachium, Münster, Norymberga, Nowy Jork, Oslo, Paryż, Weimar, Wiedeń, Zurych i in.).

Literatura: P. Erard The Harp in its Present Improved State Compared with the Original Pedal Harp, Londyn 1821, 2. wyd. 1980; H.J. Zingel Harfe und Harfenspiel vom 16. Jahrhunderts bis ins zweite Drittel des 18. Jahrhunderts, Halle 1932; M. Haine Les facteurs d’instruments de musique a Paris au 19e siècle, Bruksela 1985; R. Wagner Die Harfe und Harfen-Spiel von 1760–1820, Bonn 1986; R. Rensch Harps and Harpsists, Bloomington 1989; C. Michel, F. Lesure Répertoire de la musique pour harpe publiée du XVII au début du XIX siècle, Paryż 1990; R. Keppel Single-Action Harp (about 1720–1820). A View Backwards to Serve in Building and Playing Practice, w: Studien zur Aufführungspraxis und Interpretation der Musik des 18. Jahrhunderts, red. M. Lustig, Blankenburg 1995; K.-P. Brenner Die Naderman-Harfe in der Musikinstrumentensammlung der Universität Göttingen. Ein französisches Instrument des 18. Jahrhunderts als Maschine, Skulptur, Möbel, Prestigefetisch, Ware und Klangwerkzeug, Getynga 1998; D. Droysen-Reber Harfen des Berliner Musikinstrumenten-Museums, z B. Wolf i in., Berlin 1999; L. Barthel Au coeur de la harpe au XVIIIe siècle, Paryż 2005; J. Dugot Sonorites inouies: la nouvelle harpe de Messieurs Krumpholtz et Naderman, “Musique, Images, Instruments” 7 (2005).