Myszuga Aleksander, pseudonim Alessandro Filippi, *19 (7) VI 1853 Witków Nowy (k. Lwowa), †9 III 1922 Fryburg Bryzgowijski, ukraiński śpiewak (tenor) i pedagog. Ukończył seminarium nauczycielskie we Lwowie, ucząc się zarazem śpiewu u W. Wysockiego. 13 IX 1880 wystąpił na koncercie moniuszkowskim w Teatrze S. Skarbka we Lwowie. Od 1881 studiował w Mediolanie u A. Giovanniniego. W 1882 debiutował w Forlì jako Lionel w Marcie Flotowa. Śpiewał następnie w Mediolanie, Turynie, Florencji i Nicei. W 1883/84 oraz w latach 1891–96, 1899–1905 występował na scenie opery we Lwowie, w 1884–91, 1897/98 był solistą opery w Warszawie. W 1897 śpiewał partię Kirkora podczas warszawskiej premiery Goplany W. Żeleńskiego, 4 X 1900 kreował tytułową rolę na lwowskiej prapremierze Janka tegoż kompozytora. Występował gościnnie w wielu miastach Europy, m.in. w Paryżu i Wiedniu (1892), Berlinie, Pradze (1900) i Petersburgu (1903). Po 1905 poświęcił się głównie pracy pedagogicznej; w latach 1905–11 uczył w szkole muzyczno-dramatycznej M. Łysenki w Kijowie, w 1911–14 w konserwatorium w Warszawie, do 1919 w Rzymie oraz w założonej przez siebie w 1920 szkole śpiewu w Sztokholmie. Do uczniów Myszugi należała m.in. J. Korolewicz-Waydowa. W 1911 pojawił się ostatni raz na scenie opery w Warszawie jako Jontek w 700. przedstawieniu Halki Moniuszki. Ostatni okres życia spędził w Szwecji, skąd dla poprawy zdrowia wyjechał do sanatorium we Fryburgu Bryzgowijskim, gdzie zmarł w wyniku nieudanej operacji. Liryczny głos o wyjątkowo pięknym brzmieniu, mistrzowska technika wokalna oraz wysoka kultura muzyczna postawiły Myszugę w rzędzie najwybitniejszych śpiewaków-tenorów schyłku XIX i początku XX w. O niezwykle rozległych możliwościach jego głosu świadczy repertuar obejmujący zarówno lekkie partie liryczne (Leński w Eugeniuszu Onieginie Czajkowskiego, tytułowy Romeo w operze Gounoda), jak i typowo bohaterskie (Canio w Pajacach R. Leoncavalla, Raul w Hugonotach G. Meyerbeera, Radames w Aidzie i Manrico w Trubadurze Verdiego). Przede wszystkim jednak przeszedł do historii jako jeden z najświetniejszych odtwórców partii tenorowych w operach Moniuszki, zwłaszcza Jontka w Halce, a także tytułowy Faust w operze Gounoda.
Literatura: Wydatnyj spiwak Oleksandr Myszuha, red. J. Derkacz, Lwów 1964; O. Łada Aleksander Myszuga, „Ruch Muzyczny” 1966 nr 9; Oleksandr Myszuha – spohady, materiały, łysty, Kijów 1971.
