Molinaro, Simone

Molinaro Simone, *ok. 1570 Genua, †1636 Genua, włoski kompozytor, lutnista i pedagog. Był siostrzeńcem i uczniem G.B. Dalla Gosteny, kapelmistrza katedry San Lorenzo w Genui, w której Molinaro był od 1598 kanonikiem, a w latach 1601–17 maestro di cappella. Od 1608 był członkiem tamtejszej kapeli książęcej, a od 1625 jej kapelmistrzem. Działalność Molinara na tym stanowisku udokumentowana jest do 1633, w 1636 zastąpił go G.P. Costa i tę datę przyjmuje się za datę śmierci kompozytora. Molinaro zreorganizował kapelę katedralną w Genui, dostosowując ją do potrzeb wykonawczych najnowszej muzyki włoskiej, której był gorącym propagatorem. Prowadził intensywną działalność kompozytorską i wydawniczą, wykształcił wielu kompozytorów, wśród nich M. Rossiego.

Molinaro był jednym z najwybitniejszych kompozytorów w republice genueńskiej. Jego twórczość obejmuje kompozycje religijne (głównie motety, ale także magnifikaty, msze, koncerty kościelne, pasję) i świeckie, w skład których wchodzą canzonetty, madrygały i utwory lutniowe. Molinaro doceniał, studiował i propagował utwory wybitnych twórców wczesnego baroku, opowiadał się jednak za tradycją wyznając, że jego wzorem był G.B. Dalla Gostena (uczeń Ph. de Monte). W twórczości wokalnej unikał nowatorskich rozwiązań rodzącego się baroku, kompozycje te cechuje zwartość formy, błyskotliwy kontrapunkt oraz starannie dobrana harmonia i zmiany tonalne, dalekie jednak od rozwiązań ekstremalnych.

Molinaro był jednym z pierwszych włoskich kompozytorów konsekwentnie eksponujących wysoko rozwinięty idiom lutniowy. Jego zbiór Intavolatura di liuto zawiera fantazje i suity. W 15 fantazjach dominuje technika imitacyjna, zdając się wykraczać poza możliwości tego instrumentu, zaś 11 par passamezzo-galliarda, związanych wspólną motywiką odcinków początkowych, tworzy suity wariacyjne, w których oba tańce mają 3-częściową formę o podobnym następstwie harmonicznym. W suitach, w przeciwieństwie do fantazji, panuje faktura akordowa z częstymi pochodami równoległych tercji i sekst. Osobną grupę stanowią intawolacje kompozycji Clemensa non Papa, Crecquillona, G. Guamiego i G.B. Dalla Gosteny oraz 8 saltarelli i Ballo detto Il Conde Orlando.

Molinaro zyskał szeroką sławę, jego utwory chętnie drukowano w zagranicznych antologiach i poddawano organowym intawolacjom. Wielkie znaczenie miało wydanie przez Molinara sześciu ksiąg madrygałów C. Gesualda da Venosy w wersji partyturowej. Ta jedna z pierwszych w historii muzyki partytura cieszyła się – jako pomoc w nauczaniu kontrapunktu – ogromną popularnością; kształcili się na niej m.in. H. Schütz i A. Scarlatti.

Literatura: G. Roncaglia Simone Molinaro, „Rivista Musicale Italiana” XLV, 1941; Th. Dart Simone Molinaro’s Lutebook of 1599, „Music and Letters” XXVIII, 1947; M. Shepherd A Strange Variete of Concordance, „Lute” XXIX, 1989; M.R. Moretti Simone Molinaro maestro di cappella di palazzo. Contributo per una nuova biografia, w: Musica a Genova tra Medio Evo e età moderna, ks. kongresowa, Genua 1992; M.R. Moretti Simone Molinaro e la tipografia Francesco Castello di Loano, „La Berio” XXXII, 1992.