Mendelssohn, Arnold

Mendelssohn [m’end^els-zo:n] Arnold Ludwig, *26 XII 1855 Ratibor (obec. Racibórz), †19 II 1933 Darmstadt, niemiecki kompozytor, organista i pedagog. Był spokrewniony z Feliksem Mendelssohnem-Bartholdym. Mieszkał w Gdańsku, następnie w Berlinie. Do 1877 studiował prawo na uniwersytecie w Tybindze, a następnie podjął naukę w Institut fur Kirchenmusik w Berlinie (1877–80) u m.in. Haupta (organy), A. Loeschhorna (fortepian), A.E. Grella, F. Kiela i W. Tauberta (kompozycja). W latach 1880–82 pełnił obowiązki dyrektora muzycznego i organisty na uniwersytecie w Bonn, w 1882–85 dyrektora muzycznego w Bielefeld, w 1885–90 nauczyciela kompozycji w konserwatorium w Kolonii, w 1891–1912 Hessisch Kirchenmusik-Meister i profesora w konserwatorium w Darmstadcie. Od 1912 wykładał w konserwatorium we Frankfurcie n. Menem. Był uznanym kompozytorem i pedagogiem; otrzymał wiele honorowych tytułów, m.in. członkostwo Berliner Akademie der Künste (1919), doktorat h.c. uniwersytetu w Tybindze, honorowe obywatelstwa m. Darmstadt i Lipska. Wszystkie utwory Mendelssohna zachowały się w Deutsche Staatsbibliothek w Berlinie; pełny wykaz kompozycji opracowany przez  F. Noacka został zachowany w Hessische Landes- und Hochschulbibliothek w Darmstadcie.

Mendelssohn, reprezentujący styl neoklasyczny w muzyce XX w., wpłynął na odnowienie zainteresowania muzyką kościoła protestanckiego, dzięki wprowadzaniu do repertuaru koncertowego utworów J.S. Bacha i H. Schütza oraz wytyczeniu własną, indywidualną twórczością (odrzucającą estetykę romantyczną, a jednocześnie uwolnioną od wpływów polifonii Bacha, np. Abendkantate) nowego trendu w rozwoju muzyki religijnej; kontynuatorami Mendelssohna byli H. Distler, E. Pepping, G. Raphael i in. Obok twórczości religijnej (np. motety Geistliche Chormusik op. 90) cenione były jego opery o tematyce baśniowej, z muzycznymi motywami pieśni ludowych (np. Der Bärenhäuter) oraz kompozycje liryczne, będące pod wpływem stylu H. Wolfa. Także twórczość literacka (Gott, Welt und Kunst) i działalność wydawnicza (utwory Bacha, Schütza, Monteverdiego) przyczyniły się do utrwalenia autorytetu Mendelssohna jako pedagoga i wychowawcy (do jego uczniów należał m.in. P. Hindemith).

Literatura: E.O. Nodnagel Arnold Mendelssohn, w: Jenseits von Wagner und Liszt, Królewiec 1902; W. Nagel Arnold Mendelssohn, Lipsk 1906; W. Nagel Arnold Mendelssohn, «Monographien moderner Musiker» I, red. C.F. Kahnt, 1906; W. Nagel Arnold Mendelssohn, „Die Musik” VII, 1907-08; H. Hering Arnold Mendelssohn. Die Grundlagen seines Schaffens und seine Werke, Ratyzbona 1930; A. Werner-Jensen Arnold Mendelssohn als Liederkomponist, Winterthur 1976.