Manowarda Josef von, *3 VII 1890 Kraków, †24 XII 1942 Berlin, austriacki śpiewak (bas). Naukę śpiewu pobierał w Grazu, gdzie debiutował w 1911; później występował w Pradze, Wiesbaden i teatrach w Wiedniu – Volksoper (1915–18) oraz Staatsoper (1919–42). Gościł regularnie na festiwalach w Salzburgu (1922–38) i Bayreuth (1931–42). W 1929 otrzymał tytuł Kammersänger. Od 1935 był solistą Staatsoper w Berlinie. Występował też we Francji, Włoszech i w W. Brytanii, m.in. w operach Wagnera jako Hans Sachs (Śpiewacy norymberscy), Gorwenal (Tristan i Izolda) i Wotan (Pierścień Nibelunga). Do najwybitniejszych kreacji Manowardy należały role Króla Marka w Tristanie i Izoldzie i Gurnemanza w Parsifalu Wagnera, a także partie Filipa II w Don Carlosie Verdiego, Osmina w Uprowadzeniu z seraju Mozarta oraz Baraka w Die Frau ohne Schatten R. Straussa; w prawykonaniu (Wiedeń 1919) tej ostatniej Manowarda brał udział w roli Geisterbote.
