Lambert, Michel

Lambert [laⁿbˊe:r] Michel, *1610 Champigny-sur-Veude, †27 VI 1696 Paryż, francuski kompozytor, śpiewak, nauczyciel śpiewu. Był członkiem chóru chłopięcego w Champigny, a następnie paziem w służbie Gastona Orleańskiego w Paryżu, śpiewakiem, członkiem, wreszcie dyrygentem zespołu smyczkowego panny de Montpensier, córki Gastona Orleańskiego, znanej jako „la Grande Mademoiselle”. W 1641 poślubił Gabrielle Dupuy, siostrę Hilaire Dupuy – śpiewaczki, z którą występował wykonując dialogi w 1652. Jeszcze przed 30. rokiem życia był znanym mistrzem śpiewu; akompaniował sobie na teorbanie. W latach 1651–63 uczestniczył w kilku ballets de cour, a w 1661 został (aż do śmierci) maître de musique de la chambre du Roi. W 1662 Lully poślubił córkę Lamberta (Madeleine) – stąd ich współpraca przy muzyce do 3 baletów i poparcie Lamberta dla poczynań operowych Lully’ego. Wydał ponad 20 zbiorów airs, z których większość zaginęła. Lambert był wysoko ceniony przez współczesnych, o czym świadczą jego rekordowe zarobki i zaliczenie go – wraz z Lullym i Molierem do „grands héros de l’harmonie”.

W 1 księdze arii, w dedykacji dla swojego mistrza, P. de Nyerta, Lambert sławi włoską manierę śpiewu, giętkość ozdobników i lekkość wersu. Tę metodę śpiewu szeroko rozpowszechnił poprzez swoje występy, wysoko cenione lekcje i kompozycje. Jego metodę propagował B. de Bacilly, podając kilka przykładów arii Lamberta w swym Recueil... W typowych airs Lamberta część pierwsza to wersja podstawowa, a część druga to rodzaj wirtuozowsko zornamentowanego double, w którym zachowany jednak został materiał melodyczny i harmoniczny (w drukach przy double nie powtarzano już basso continuo). Typową formą dla airs jest krótka struktura binarna, po której następuje double znany z air de cour. Arnheim dowodzi, że Lambert często był twórcą jedynie owych doubles zapożyczając melodię od innych autorów, bądź cytując popularne melodie. Spośród ponad 330 jego zachowanych kompozycji większość uważano za nowatorskie, głównie z powodu wytworzenia schematu 2-częściowej air sérieux. Pisał również airs en rondeau. Słynne były też récits i dramatyczne dialogi Lamberta, służące za wzór francuskim kompozytorom operowym ze względu na poprawność deklamacyjną i budowanie typowo operowych, dramaturgicznie zamkniętych scen. Owe „petites chansons” posłużyły innym kompozytorom francuskim jako wzorce do tworzenia „musique d’action et de Théâtre”. Sposób, w jaki połączył praktykę francuską i włoską w nowy styl, który zaczęto nazywać stylem „francuskim”, jest prawdopodobnie jego największą zasługą.

Literatura: A. Arnheim Ein Beitrag zur Geschichte des einstimmigen weltlichen Kunstliedes in Frankreich in 17. Jh., „Sammelbände der Internationalen Musikgesellschaft” X, 1909; T. Gérold L’art du chant en France au XVIIe siècle, Strasburg 1921, przedruk 1971; E. Millet Le musicien Michel Lambert (1610–1696) était de Champigny-sur-Veude, „Bulletin des Amis de vieux Chinon” VII, 1968; J. Anthony French Baroque Music from Beaujoyeulx to Rameau, Londyn 1973, wyd. poprawione 2. wyd. 1978; C.  Gordon-Seifert The Language of Music in France: Rhetoric as a Basis for Expression in Michel Lambert’s „Les Airs de Monsieur…”, dysertacja na Uniwersytecie Ann Arbor, Michigen 1994; C. Massip L’art de bien chanter: Michel Lambert (1610–1696), wyd. Paryż, 1999; Y. Mahé Michel Lambert and his collection of 1689…, „Litteratures” nr 67, 2012.