Koszewski Andrzej,*26 VII 1922 Poznań, †17 II 2015 Poznań, polski kompozytor i muzykolog. W latach 1935–39 był członkiem Poznańskiego Chóru Katedralnego pod dyrekcją W. Gieburowskiego. W latach 1946–53 studiował w PWSM w Poznaniu w klasie S.B. Poradowskiego (w 1948 uzyskany dyplom w zakresie teorii, w 1953 kompozycji). W 1950 ukończył studia muzykologiczne pod kierunkiem A. Chybińskiego na UAM w Poznaniu. W latach 1953–58 odbył aspiranturę u T. Szeligowskiego w PWSM w Warszawie. Od 1948 działał jako pedagog w szkolnictwie muzycznym. Od 1957 wykładał w PWSM (obecnie Akademia Muzyczna) w Poznaniu, w latach 1984–87 był kierownikiem katedry kompozycji i teorii, od 1978 profesorem nadzwyczajnym, od 1985 profesorem zwyczajnym. Został laureatem m.in. nagrody Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1978, 1982, 1988), nagrody prezesa Rady Ministrów (1982), nagrody ZKP (1986).
Koszewski był jednym z najwybitniejszych polskich współczesnych kompozytorów muzyki chóralnej. W tej dziedzinie odnosił międzynarodowe sukcesy. W twórczości wokalnej Koszewskiego, zwłaszcza a cappella, można wyróżnić dwa nurty: tradycyjny (od 1952) inspirowany folklorem (np. Suita kaszubska, Tryptyk wielkopolski) oraz nowatorski (od 1960) o indywidualnym obliczu stylistycznym, który otwiera Muzyka fa-re-mi-do-si, zbudowana na pięciodźwiękach, serii, wyprowadzonej z imienia i nazwiska Chopina. W La espero oraz Nicolao Copernico dedicatum Koszewski rozwija ideę przestrzenności brzmienia, polichóralności oraz wprowadza niekonwencjonalne środki artykulacyjne. Następne utwory wzbogaca o nowe sposoby emitowania dźwięku, elementy parawokalne, zwłaszcza gwizd artystyczny (np. Da fischiare, Canzone e danza, kolęda nr 2 z 3 kolęd, Prologus), eksponuje sonorystyczne jakości tekstu słownego i adaptuje dla potrzeb chóralistyki cechy faktury instrumentalnej (np. Gry, Ba-No-Sche-Ro) oraz stosuje formę otwartą (np. Ad musicam). W późniejszych utworach Koszewskiego (np. Campana, Angelus Domini, 3 chorały eufoniczne) zaznacza się tendencja do nadania muzyce chóralnej rangi orkiestry wokalnej oraz dążenie do syntezy tradycyjnych i współczesnych środków stylu chóralnego. W twórczości orkiestrowej i fortepianowej pojawiają się cechy neoklasycyzmu (np. Concerto grosso all’antica, Allegro symfoniczne, Sonata breve) i polskiej muzyki ludowej (np. Uwertura kujawska, Przystroje). Dorobek artystyczny Koszewskiego uzupełniają prace z zakresu chopinologii oraz pedagogiczne, m.in. pierwszy w Polsce podręcznik do nauki improwizacji fortepianowej. Dyskografia Koszewskiego obejmuje obszerny wykaz utworów, wykonań i nagrań w kraju i za granicą.
Literatura: T. Haas „Fa-re-mi-do-si” Andrzeja Koszewskiego, „Ruch Muzyczny” 1965 nr 29; K.A. Mazur „La espero” Andrzeja Koszewskiego, „Ruch Muzyczny” 1965 nr 24; L. Markiewicz „Nicolao Copernico dedicatum” Andrzeja Koszewskiego, „Ruch Muzyczny” 1971 nr 18; T. Marek Composer’s Workshop – Andrzej Koszewski, „Polish Music” 1976 nr 1; A. Podhajska „Suita kaszubska” Andrzeja Koszewskiego, «Prace specjalne» nr 15, PWSM Gdańsk 1978; A. Podhajska Twórczość fortepianowa Andrzeja Koszewskiego, «Prace specjalne» nr 18, PWSM Gdańsk 1979; M. Podhajski Materiały do nauki improwizacji fortepianowej Andrzeja Koszewskiego, «Prace specjalne» nr 18, PWSM Gdańsk 1979; R. Połczyński Traktuję chór jako orkiestrę głosów ludzkich. Rozmowa z Andrzejem Koszewskim, „Ruch Muzyczny” 1986 nr 8; F.G. Rössler „La espero” avangarde, „Monato”, Antwerpia 1990 nr 7; L. Zielińska Przewodnik po twórczości Andrzeja Koszewskiego, Poznań 1992.
Instrumentalne:
Concerto grosso all’antica na orkiestrę smyczkową, 1947, wyd. Kraków 1984
Allegro symfoniczne, 1953, wyd. Kraków 1963
Sonata breve na fortepian, 1954, wyd. Warszawa 1974
5 dawnych tańców na fortepian, 1954–63, wyd. Warszawa 1984
Sinfonietta, 1956, wyd. Kraków 1977
Makowe ziarenka na głos recytujący i fortepian lub fortepian solo, sł. J. Ratajczak, 1969, wyd. Kraków 1978
Przystroje na fortepian, 1970, wyd. Warszawa 1973, Kraków 1977
3 sonatiny na fortepian, 1978, wyd. Kraków 1981
Wokalne:
na chór mieszany a cappella:
Mazowianka na chór mieszany a cappella, sł. ludowe, 1952, wyd. Warszawa 1966
Suita kaszubska na chór mieszany a cappella, sł. ludowe, 1952, wyd. Kraków 1956, 2. wyd. 1982
Muzyka fa-re-mi-do-si na chór mieszany a cappella, wyk. Warszawska Jesień 1961, wyd. Kraków 1962, 7. wyd. 1979
Tryptyk wielkopolski na chór mieszany a cappella, sł. ludowe, 1963, wyd. Kraków 1965, 2. wyd. 1994; także wersja na chór mieszany i orkiestrę, 1964
Zdrowaś, królewno wyborna na chór mieszany a cappella, sł. anonim, 1963, wyd. Bydgoszcz 1989; także wersje na chór męski, wyd. Warszawa 1990, i żeński, wyd. Warszawa 1987
La espero na 2 chóry, sł. L. Zamenhof, 1963, wyk. Warszawska Jesień 1965, wyd. Kraków 1965, 2. wyd. 1976
Nicolao Copernico dedicatum, kantata na 3 chóry, sł. J. Ratajczak, 1966, wyk. Warszawska Jesień 1992, wyd. Kraków 1970, 3. wyd. 1974
Gry na chór mieszany a cappella, sł. J. Ratajczak, 1968, wyd. Kraków 1972, 4. wyd. 1993; wersja na chór żeński lub chłopięcy, wyd. Kraków 1981
Spotkanie w Szczecinie na chór mieszany a cappella, sł. K.I. Gałczyński, 1968, wyd. Warszawa 1969
Mała suita nadwarciańska na chór mieszany a cappella, sł. ludowe, 1969, wyd. Warszawa 1970
Ba-No-Sche-Ro na chór mieszany a cappella, sł. J. Ratajczak, 1972, wyk. Warszawska Jesień 1973, wyd. Kraków 1974, 2. wyd. 1977
3 kolędy na chór mieszany a cappella, sł. J. Słowacki, anonim, teksty łac., 1971, 1975, wyd. Kraków 1976, 3. wyd. 1985
Prologus na chór mieszany a cappella, sł. Gall Anonim, 1975, wyk. Warszawska Jesień 1976, wyd. Kraków 1978
Ad musicam na orkiestrę wokalną, sł. kompozytor, 1979, wyd. Kraków 1983
Campana na chór mieszany a cappella, sł. anonim., 1980, wyk. Warszawska Jesień 1983, wyd. Kraków 1984; wersja na chór męski, 1984, wyd. Warszawa 1987
Angelus Domini na chór mieszany a cappella, sł. łac., 1981, wyk. Warszawska Jesień 1985, wyd. Kraków 1988
3 chorały eufoniczne na 2 chóry, sł. Hipokrates, A. de Lille, kompozytor, 1982: 1. Sententia, chorał, wyk. Warszawska
Jesień 1986, wyd. Kraków 1986
3 miniatury dziecięce na chór mieszany a cappella, sł. J. Ratajczak, 1983, wyd. Bydgoszcz 1986
Cantemus omnes na chór mieszany a cappella, sł. kompozytor, 1985, wyd. Warszawa 1987
Tre pezzi na chór mieszany a cappella, sł. kompozytor, 1986, wyd. Kraków 1993
Strofy trubadura na chór mieszany a cappella, sł. G. de Poitéres, 1986, wyd. Bydgoszcz 1989
Trois chaconnes na chór mieszany a cappella, sł. łac., 1987, wyd. Warszawa 1989
Serioso-giocoso na chór mieszany a cappella, sł. kompozytor, 1989, wyk. Warszawska Jesień 1989, wyd. Poznań 1993
Canti sacri na chór mieszany a cappella, sł. łac. 1992, wyd. Poznań 1992
Trittico di Messa na chór mieszany a cappella, sł. łac., 1992, wyd. Poznań 1992
Carmina sacrata na chór mieszany a cappella, sł. łac. 1994, wyd. Poznań 1995
Polonez na chór męski, sł. ludowe, 1952, wyd. Warszawa 1987
na chór żeński lub chłopięcy:
Modre oczka na chór żeński lub chłopięcy, sł. ludowe, 1952; wersja na chór mieszany, wyd. Kraków 1956; obie wersje Warszawa 1977
Kołysanka na chór żeński lub chłopięcy, sł. H. Piotrowski, 1952; wersja na chór mieszany i żeński, wyd. Warszawa 1963
Wczoraj była niedziołeczka na chór żeński lub chłopięcy, sł. ludowe, 1969, wyd. Warszawa 1970
Kantylena na chór żeński lub chłopięcy, sł. ludowe, 1969, wyd. Warszawa 1970
Canzone e danza na chór żeński lub chłopięcy, sł. kompozytor, 1974, wyd. Kraków 1976, 2. wyd. 1981; wersja na chór męski, wyd. Warszawa 1975; na chór mieszany, wyd. Warszawa 1976
Suita lubuska na chór żeński lub chłopięcy, sł. ludowe, 1983, wyd. Warszawa 1986
na chór dziecięcy lub żeński:
Zaklęcia na chór dziecięcy lub żeński, sł. J. Ratajczak, 1983, wyd. Kraków 1988
Krople tęczy na chór dziecięcy lub żeński, sł. J. Ratajczak, 1988, wyd. Kraków 1993
Polni muzykanci na chór dziecięcy lub żeński, sł. J. Ratajczak, 1983, wyd. Warszawa 1983
Deszcz na chór dziecięcy lub żeński, sł. J. Ratajczak, 1983, wyd. Warszawa 1983
Enigma 575 na chór dziecięcy lub żeński, sł. kompozytor, 1986, wyd. Toruń 1992
Płot w zimie na chór dziecięcy lub żeński, sł. W. Broniewski, 1988, wyd. Warszawa 1989
Trzy tańce polskie na chór dziecięcy lub żeński, sł. ludowe, 1989, wyd. Warszawa 1993
Wi-La-Wi na chór dziecięcy lub żeński, sł. J. Ratajczak, 1994, wyd. Poznań 1995
Da fischiare na zespół gwiżdżący, 1973, wyd. Kraków 1977
na głos i fortepian:
3 kołysanki na głos i fortepian, sł. H. Piotrowski, J. Kierst, 1952, 1963, 1969, wyd. Warszawa 1978
pieśni z lat 1953–55 na głos i fortepian; także wersje na chór mieszany, wyd. Kraków 1954–56
Opracowania:
utwory Chopina na chór mieszany (1960) oraz na orkiestrę (1965), oprac. chóralne, wyd. Warszawa 1961, Poznań 1995
