logotypes-ue_ENG

Kazuro, Stanisław

Biogram i literatura

Kazuro Stanisław, *1 VIII 1881 Teklinapol, †30 XI 1961 Warszawa, polski pedagog, dyrygent, kompozytor i organizator. Studiował w Instytucie Muzycznym w Warszawie u Z. Noskowskiego i M. Surzyńskiego, następnie w Accademia di S. Cecilia w Rzymie w Rzymie u G. Sgambatiego i w Paryżu u V. d’Indy’ego, słuchając równocześnie wykładów z historii muzyki i filozofii na Sorbonie. Po powrocie osiadł w Warszawie, gdzie w 1914 był organistą i dyrygentem przy kościele św. Trójcy oraz zorganizował Operę Ludową przy Stowarzyszeniu Robotników Chrześcijańskich. Od 1915 organizował kursy dla nauczycieli muzyki w szkołach ogólnokształcących. W 1916 został kapelmistrzen Filharmonii Warszawskiej, gdzie założył chór oratoryjny, który działał prawdopodobnie do 1918 oraz od 1934, powtórnie zorganizowany przez Kazuro. W 1916 zorganizował również Chór 300 Dzieci Powiśla, w 1917 przekształcony w istniejącą do 1919 przy katedrze św. Jana kapelę rorantystów o repertuarze opartym na dziełach kompozytorów polskich i włoskich XVI-XVII w. W latach 1917–39 był profesorem w konserwatorium w Warszawie, prowadził nowo utworzoną klasę solfeżu, uczył dyrygentury, kontrapunktu i śpiewu. W 1920 jako oficer uczestniczył w wojnie polsko-rosyjskiej. W 1922 zorganizował złożony ze studentów konserwatorium w Warszawie chór Polska Kapela Ludowa, z którym wiele koncertował i dokonał licznych nagrań płytowych [m.in. na płycie wytwórni Syrena-Elektro z 1929 utrwalono 1. i 2. pieśń z cyklu 6 pieśni kurpiowskich K. Szymanowskiego]. W 1927 dzięki staraniom Kazuro powstał w konserwatorium w Warszawie wydział nauczycielski dla nauczycieli muzyki w szkolnictwie ogólnokształcącym. W 1925 aktywnie uczestniczył w zorganizowaniu sekcji współczesnych kompozytorów polskich przy Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. W latach 1930–31 był dyrektorem seminarium dla nauczycieli muzyki w konserwatorium w Warszawie, a w 1932–39 członkiem rady naukowo-artystycznej konserwatorium. W latach 1939–44 kierował tajnym konserwatorium i zainicjował „popołudniowe chwile muzyki poważnej” dla mieszkańców Powiśla. Po powstaniu warszawskim przebywał w Krakowie. W 1945 zainicjował odbudowę konserwatorium w Warszawie (od 1946 PWSM) i był rektorem tej uczelni do VII 1951. Dwukrotnie (1937 i 1950) otrzymał nagrodę muzyczną miasta Warszawy.

Kazuro, wybitny znawca problemów wokalistyki, należał do grona postaci zasłużonych zwłaszcza na polu umuzykalnienia i dla polskiego szkolnictwa muzycznego (pionierska działalność w zakresie spopularyzowania nauki solfeżu, wykształcenie licznej kadry nauczycieli muzyki i śpiewu dla szkolnictwa niemuzycznego, działalność dyrygencka), a także – popularyzacji polskiej pieśni ludowej w szerokich kręgach słuchaczy (głównie przez działalność koncertową Polskiej Kapeli Ludowej). [Z okazji 100. koncertu Kapeli (19 XII 1928) w programie znalazły się utwory specjalnie skomponowane na tę okoliczność, m.in. przez K. Sikorskiego, A. Maklakiewicza, a także K. Szymanowskiego (2 pierwsze pieśni z cyklu 6 pieśni kurpiowskich; cały cykl został zadedykowany Kazuro)].Działalność kompozytorska Kazuro przypadła głównie na okres polskiego dwudziestolecia międzywojennego; pozostawała w kręgu tradycji postromantyzmu i zaliczana jest do nurtu zachowawczego [zarówno w poglądach na nową muzykę, jak i na reformę szkolnictwa muzycznego w Polsce po I wojnie światowej reprezentował odmienne stanowisko niż K. Szymanowski)]. Obok libretta do swojej opery Powrót był Kazuro autorem kilku utworów literackich, m.in. powieści Profesor Zubrewicz i jego trzej wychowańcy (Warszawa 1926).

Literatura: A. Wieniawski Stanisław Kazuro, jego życie i twórczość, Warszawa 1932; Twórczość Stanisława Kazuro. Katalog utworów, Warszawa 1936, 2. wyd. 1949; W. Wroński Stanisław Kazuro. Życie i twórczość chóralna, „Życie Śpiewacze” 1953 nr 1.

Kompozycje i prace

Kompozycje:

Instrumentalne:

10 inwencji 2-głosowych na fortepian, wyd. Warszawa ok. 1930

3 koncerty skrzypcowe, 1951–53

Koncert klarnetowy, 1953

Wariacje na klarnet i orkiestrę smyczkową, 1955

Młodość, poemat symfoniczny

Smutna ziemia, echo leśne, z pól i łąk, tryptyk symfoniczny

Suita mazurków na orkiestrę

Rapsodia polska na orkiestrę

Obrazek wiejski na orkiestrę

Nad morzem na orkiestrę

Chorał nocy na orkiestrę

Dziewiczy wieczór na orkiestrę

Echa z Tatr na orkiestrę

Preludium i fuga na skrzypce, altówkę i fortepian

22 inwencje na flet, obój i klarnet

Inwencje 3-głosowe na 3 skrzypiec

2 tańce białoruskie na orkiestrę

12 miniatur na orkiestrę smyczkową

2 krakowiaki na orkiestrę dętą

2 hymny na orkiestrę dętą

utwory na skrzypce i fortepian

preludia na fortepian

mazurki na fortepian

10 preludiów i fug na organy

passacaglia na organy

Wokalne:

Raptularzyk szkolny pieśni okolicznościowych na chór a cappella, wyd. Wilno 1925

Nad wielkim morzem na chór a cappella, wyd. Warszawa 1927

Pieśni o ziemi i morzu Italii na chór a cappella, wyd. Warszawa 1930

77 pieśni na chór a cappella (zebranych w latach 1940–43) w 7 z. śpiewnika chóralnego

12 białoruskich pieśni ludowych na chór a cappella, wyd. Kraków 1950

Pieśni żołnierza polskiego na chór a cappella

15 polskich pieśni ludowych na chór a cappella

25 pieśni dziecięcych na chór a cappella

Wokalno-instrumentalne:

Świt, dzień i zachód, kantata, sł. B. Grabowski, 1911

Symfonia „Wiosna” na sopran, chór i orkiestrę, sł. E. Słoński, 1919

Słońce, oratorium, sł. J. Gillowa, 1929

Lot, oratorium, sł. J. Gillowa, wyd. Warszawa 1931

Suita taneczna na chór i orkiestrę, 1936

Morze, oratorium, sł. m.in. J.I. Kraszewski, K. Makuszyński, A.M. Swinarski, 1937

Moja pieśń wieczorna, oratorium, sł. J. Kasprowicz, 1939

3 suity na głosy solowe, chór i orkiestrę, sł. E. Słoński: Pąki; Tuberozy; Suita legionowa

Adagio na głos koncertujący i orkiestrę smyczkową

pieśni na głos i fortepian, m.in. 25 pieśni ludowych

Sceniczne:

Bajka, opera, libretto B. Grabowski, 1914, wyst. Warszawa 1916

Powrót, opera, libretto kompozytor, 1934, wyst. Warszawa 1936

 

Prace:

Nauka śpiewu – metodyka, Warszawa 1920

Co to jest solfeggio, Warszawa 1925

Polska pieśń ludowa i jej znaczenie dla kultury narodowej, Warszawa 1925

Drogi rozwoju słuchu muzycznego, Warszawa 1927

Głos ludzki jako instrument muzyczny, niewyd.

Elementarz muzyczny dla wszystkich, niewyd.